Errepresioa

  • Itziar Goiri Itziarren ama Arana Goiriren emazteagaz kartzelan

    Itziar Goiri Tribis-Arrospe (1938) Leonor Izagirre Iturbe (1921) Sukarrieta

    Sabino Arana Abiña auzoko ermitan ezkondu zen. "Sabiñesie" deitzen zioten bere emazteari, baina bigarrenez ezkontzerakoan galdu egin zuen ezizen hori. Itziarrek ama seme jaioberriagaz batera egon zen Gerra Zibilean kartzelan eta "Sabiñesie" ere eurekaz batera egon zen.

  • Itziar Goiri Leonorren neba miñoia, heriotza-zigorrera kondenatua

    Itziar Goiri Tribis-Arrospe (1938) Leonor Izagirre Iturbe (1921) Sukarrieta

    Leonorren neba bat Agirre lehendakariaren eskolta izan zen eta Iruñeako San Kristobalgo gotorlekuan izan zuten preso heriotza-zigorrera kondenatua. Orduan Itziarren amak lagundu zion Leonorren amari gutun bat idazten soldadutza polizia foral, miñoi, modura egin zuela idatziz.

  • Itziar Goiri Itziarren ama kartzelatik gaixo irten eta nebari bularra beste emakume batek eman zion

    Itziar Goiri Tribis-Arrospe (1938) Leonor Izagirre Iturbe (1921) Sukarrieta

    Itziarren ama seme jaioberriagaz kartzelan izan zuten. Emakumeen Batzako presidente izan zen bere ama. Tifusak jota irten zen kartzelatik eta larri egon zen ama. Bitartean bere nebari herriko beste emakume batek eman zion bularra, Eusebiak, Betanzostarren ama.

  • Pantxi Sangroniz Neba Lizarran preso

    Pantxi Sangroniz Mentxaka (1913) Sondika

    Bere neba zinegotzia zen eta Lizarrako (Nafarroa) kartzelan egon zen. Hura bisitatzera joan zen ahizpa eta koinatagaz batera.

  • Pantxi Sangroniz Neba kartzelatik ateratzeko sinadurak behar

    Pantxi Sangroniz Mentxaka (1913) Sondika

    Bere neba zinegotzia zen eta Lizarrako (Nafarroa) kartzelan egon zen. Sinadura-bilketa egin zuten kartzelatik ateratzeko. Sinadura haiek lortzeko bidean bizitakoak aipatzen ditu.

  • Inazio Arregi Berriozabal Guardia zibilek aita egurtu eta preso hartu

    Inazio Arregi Berriozabal (1934) Legutio

    Gerra garaian, aita behiekin zihoazela guardia zibilek hartu, arbolara lotu eta egurtu egin zuten. Gasteizko kartzelara eraman zuten eta heriotza-zigorrera kondenatu. Udaletxeko EAJko zinegotzia zen. Langile-batailoietan izan zuten Gasteizen presa bat egiten.

  • Juan Martin Bermeosolo Ereñon atxiloketarik ez; Arteagan bi fusilatu

    Juan Martin Bermeosolo Gabiola (1925) Ea

    Gerra garaian ez zen egon atxiloketarik eta liskarrik Ereñon. Baina Arteagan bai, han bi pertsona fusilatu ei zituzten.

  • Juan Martin Bermeosolo Zenbait etxetatik mendi aldera ihesi

    Juan Martin Bermeosolo Gabiola (1925) Ea

    Gerra garaian beldurra egon zen. Zenbait etxetatik jendeak ihes egin zuen mendi aldera. Kasu batzuetan okerragoa izan zen ihes egitea, gero harrapatu eta atxilotu egiten zituztelako.

  • Jose Beobide Preso eta soldadu, zortzi urte

    Jose Beobide Garmendia (1920) Zigoitia

    Gerra etorri zen arte, etxean egon zen. 17 urterekin espetxeratu egin zuten. Hiru urtez preso egon eta gero, bost urteko soldadutza egin behar izan zuen. Aita, beste anaia bat eta bera eraman zituzten preso, oraindik ere zergatik ez dakiela. "Batallón de Trabajadores"en Espainian zehar trintxerak egiten eta hildakoak lurperatzen ibili zen.

  • Benita Goikuria Egiluz Benitaren aita eta ama txapel gorriaz ibiltzera behartuta Ubiden

    Benita Goikuria Egiluz (1930) Zeanuri

    Zeanurin, batzuek gora egin zuten ihes, nazionalek okupatutako lurretara; eta beste batzuek, behe aldera, artean errepublikazaleenak ziren lurretara. Benitari-eta moroek kafea eskaintzen zieten Barazarren egon zirenean. Amari eta aitari txapel gorriaz ibilarazten zieten Ubiden Falangekoek.

  • Joxe Zumeta Langileekin jolasean, haien egoeraz jabetu gabe

    Joxe Zumeta Jaunarena (1937) Lezo

    Umetan Lezon bizi ziren, eta etxe hartan Langileen Batailoiko langileak ere bizi ziren. Lana latz egiten zuten haiek. Beraiek, mutil koskorrak izanda, langileekin jolasean aritzen ziren. Baldintza txarretan bizi ziren langileak, bizimodu gogorra zuten.

  • Itziar Arzanegi Aita preso

    Itziar Arzanegi Uribe (1924) Gernika-Lumo

    Bere aita 3 urtez izan zen batzokiko presidente; gerora ere sekula ez zuen batzokia utzi. Beraien aita kartzelara sartu zuten, lehenengo Bilbon eta gero Asturiasen, 3 urtez-edo egon zen kartzelan. Etxean euskaraz egin arren, kalean erdaraz egiten zuten, gainerako umeek ere horrela egiten zutelako.

  • Andone Bidaguren Aita kartzelan zorriz eta zikinkeriaz beteta

    Andone Bidaguren Bilbao (1927) Gernika-Lumo

    Bere aita atxilotu zutenean, luzaro egon ziren hari buruzko ezer jakin barik. Lekeition, Bilbon eta Pontevedran egon zen. Galiziako kartzela uharte batean zegoen, lepra zuten gaixoen bizilekua zen. Zikinkeria itzela izaten zuten: gutunetan zorriak, handi-handiak, bizirik heltzen ziren.

  • Andone Bidaguren Salatari asko

    Andone Bidaguren Bilbao (1927) Gernika-Lumo

    Bere aita auzoko batek salatu zuen. Gudariei jaten emateagatik eraman zuten kartzelara. Salatari asko egon zen han sasoian: ikusiezinagatik salatuak eta horren erruz hildakoak.

  • Jose Angel Mendia Ama Saturraranera, bera Otxandiora eta seminariora

    Jose Angel Mendia Dilla (1926) Gernika-Lumo

    Gerra sasoian, ama kartzelan eta aita kanpoan zituela, Otxandiora joan zen osabengana. Handik Laguardia-Biasteriko seminariora joan zen. Ama Saturraranen, seminarioa izandako kartzelan, zegoen bitartean, bera ere seminarioan zegoen. Ama kartzelatik irtendakoan, berak seminarioa utzi zuen.

  • Jose Angel Mendia Ama atxilotu zutenekoa

    Jose Angel Mendia Dilla (1926) Gernika-Lumo

    Bere ama Zornotzako udaletxera joan zen eta han esan zioten kartzelan egon behar zuela. Handik bi egunera, etxera joan eta ama preso eraman zuten. Larrinagan, Orue txaletean eta Saturraranen egon zen. Bere amak Larrinagako kartzelan izandako bizipen batzuk kontatzen ditu, jendeak fusilatzera eramaten zutenekoa. Saturraranen eskualdeko hainbat pertsona egon ziren bere amarekin batera. Bere amak ezin izan zuen gehiago andereño bezala lan egin; bizi osorako zigortu zuten.

  • Jose Angel Mendia Saturraranera bisitan

    Jose Angel Mendia Dilla (1926) Gernika-Lumo

    Bere ama Saturraraneko kartzelan zegoela, bisitan joan zitzaion Jose Angel. Militar bat-edo errukitu egin zen, eta ama agurtzen utzi zion.

  • Jose Angel Mendia Kartzelako bizimodua

    Jose Angel Mendia Dilla (1926) Gernika-Lumo

    Bere amak ez zion sekula kartzelako egoeraz berbarik egin. Behin Galdakaoko neska bati jarri zioten zigorra kontatu zion amak.

  • Jose Angel Mendia Amaren aurkako epaiketako salaketa

    Jose Angel Mendia Dilla (1926) Gernika-Lumo

    Bere amaren aurkako autuan irakurritakoa aipatzen da pasarte honetan. Epaitegiko paperetan bere ama "aférrima roja separatista" zela jartzen du. Eskolak zarratzerakoan, bere amak eskola partikularrak ematen zituen; hori dela eta, ikasleak iraultzara bultzatzen zituela jartzen zuen bere aurkako salaketan, arriskutsutzat joz. Bukaeran, maistra bezala, "pena de reclusión perpetua con inhabilitación absoluta" ezarri ziotela irakurtzen da,

  • Rafa Armendariz Presoak Gernika berreraikitzen

    Rafa Armendariz Gainza (1926) Gernika-Lumo

    Institutua dagoen tokian, lehen agustindarren ikastetxea zegoen; gerora, kartzela egon zen, bertara ekarri zituzten Gernika berreraikitzen ibili ziren presoak.