Errepresioa

  • Maria Irazabal Aita preso

    Maria Irazabal Izundegi (1921) Muxika

    15 urte zituela, bere aita Donostian atxilotu zuten. Gero Bilboko Larrinagan egon zen. Epaiketako datuak kontatzen ditu.

  • Maria Irazabal Gorozikako abadea hil zuten

    Maria Irazabal Izundegi (1921) Muxika

    Gerran, Gorozikako abadea hil zuten asturiarrek eta Estartabarrena baserri ostean lurperatu, hankak bistan zituela. Asturiarrek salaketa bat jaso zuten abadea hiltzeko aginduz.

  • Maria Irazabal Sakristaua heriotza-zigorrera kondenatu

    Maria Irazabal Izundegi (1921) Muxika

    Sakristaua, bere aitaginarreba, heriotza-zigorrera kondenatu zuten Donostian, abadearen kontrako salaketa zela-eta. Bilbora eraman zutenean, Ajuria auzoko batekin topo egin zuen eta hark eman zien gertatutakoaren berri etxekoei. Etxekoak Bilbora joan ziren eta Markinako Gaitán de Ayala "Gaitantxu" diputatuaren laguntzaz etxera onik ekarri zuten.

  • Maria Irazabal Sakristaua kartzelan zela, semea eta andrea hil

    Maria Irazabal Izundegi (1921) Muxika

    Sakristaua, bere aitaginarreba, heriotza-zigorrera kondenatua egon zen bitartean emaztea eta seme bat galdu zituen: 12 urteko semea, behiak zaintzen zebilela, esku-bonba bat lehertu zitzaion. Emaztea handik bi hilabetera hil zen bera bisitatzera joan zenean. Hori dela-eta, Mariaren senarra ama eta anaia barik gelditu zen, aita kartzelan zuela.

  • Eusebio Salegi Pagadian fusilatuak eta hilobiratuak

    Eusebio Salegi Osa (1928) Mutriku

    Baserri inguruan fusilamenduak izan ziren eta alboko pagadian gorpu batzuk hilobiratu ziren. Bala bat aurpegitik sartu eta irten zitzaion gizona ospitalera eraman zuten.

  • Raul Blanco Amarekin Saturrarango kartzelan

    Raul Blanco Herrera (1938) Mutriku

    Raul Santanderren jaio zen baina ama atxilotu eta Saturrarango kartzelara eraman zutenean, berarekin joan zen. Lau bat urte zituela atera ziren kartzelatik eta pare bat astez Urresti baserrian egon ziren, amak lana lortu arte. Ama, inguruetan lanean ibili zen, Santanderrera bueltatu zen arte.

  • Raul Blanco Kartzelan mojen begiradapean jolasean

    Raul Blanco Herrera (1938) Mutriku

    Ume bezala Saturrarango kartzelan zein pabilioitan egon zen gogoratzen du Raulek: sartu eta lehenengoa eskumara. Astigarraga fonda izan zen lehenago. Han bertan jolasten zuten haurrek, mojen begiradapean.

  • Raul Blanco Kartzelako urteei buruz ez zuen inoiz hitz egiten

    Raul Blanco Herrera (1938) Mutriku

    Amak inoiz ez zuen hitz egiten kartzelari buruz, ezta Raulekin ere. Deban eta Eibarren bizitzen egon ostean, Santanderrera bueltatu zen ama.

  • Raul Blanco Kartzelatik ateratzean, ezin herrira bueltatu

    Raul Blanco Herrera (1938) Mutriku

    Hogeita hamar urte baino gehiago pasa ziren arte, Raulen ama ez zen itzuli Santanderrera, nahiz eta familiarekin harreman ona zuen. Agian, deserriratua zegoela komentatzen dute.

  • Mari Campos Saturrarango kartzelako oroitzapenak umea zelarik

    Mari Campos Roldan (1938) Mutriku

    Mari umetan Saturrarango kartzelan egon zen bere amarekin. Emakume askoren besoetan egoten zela gogoratzen da. Kartzelako usaina.

  • Mari Campos Kartzelatik ateratzean ama Mutrikun gelditu zen

    Mari Campos Roldan (1938) Mutriku

    Ama kartzelatik atera zenean, Ondarroara joan zen lanera, harategi batera. Gero Mutrikura itzuli zen eta neskame bezala lan egin zuen. Mari osaba-izebekin bizi zen.

  • Mari Campos Alargun, sei seme-alaba eta Saturraranen preso

    Mari Campos Roldan (1938) Mutriku

    Saturrarango kartzeko oroitzapen oso gutxi ditu, ez du gogoratzen gaizki pasatu zuenik. Beste ahizpa bat Madrileko umezurztegi batean egon zen. Ama atxilotu eta Saturraranera eraman zutenerako alarguna zen eta sei seme-alaba zituen. Aita fusilatu egin zuten.

  • Mari Campos Saturrarango kartzelako oroitzapenik ez

    Mari Campos Roldan (1938) Mutriku

    Saturrarango kartzelako oroitzapenik ez du ia. Kontatu diotena daki.

  • Mari Campos Kartzelatik ateratzean, ezin herrira bueltatu

    Mari Campos Roldan (1938) Mutriku

    Carmina Merodio, Saturrarango espetxean egon eta gero bere herrira itzuli zen eta atxilotu eta Martutenera bidali zuten. Antza, kasu batzuetan ezin izaten zuten beraien herrira bueltatu.

  • Manuel Goenaga Saturraranen milizianoen instrukzioak

    Manuel Goenaga Osa (1923) Mutriku

    Saturraranen, soldaduak egon ziren gerra hasi aurretik. Armak nola erabili ikasten zuten bertan. Gerra ostean, kartzela bihurtu zuten.

  • Manuel Goenaga Emakumeei ilea mozten zieten zigor bezala

    Manuel Goenaga Osa (1923) Mutriku

    Zigor bezala emakumeei ilea mozten zitzaien. Soldaduen lekuak garbitzera behartzen zituzten asko ere.

  • Manuel Goenaga Salaketak eta fusilamenduak

    Manuel Goenaga Osa (1923) Mutriku

    Herrian fusilatutako beste gizon bati buruz hitz egiten du. Gizon errepublikarra eta intelektuala. Herrian esaten zen Villa Dionisiako norbaitek salatu zuela eta horregatik fusilatu zutela.

  • Aurora Manterola 1500 pezetako isuna semeak gudari izateagatik

    Aurora Manterola Burgaña (1942) Mutriku

    Auroraren aitonak, bost seme gerrako gudari izateagatik, zortzi egunetan ordaindu behar zuen 1500 pezetako isuna jaso zuen. Antipatriota bezala izendatua izan zen. Dokumentu ofizialak erakusten ditu.

  • Aurora Manterola Karlistetatik ezkutatzen etxeko ganbaran

    Aurora Manterola Burgaña (1942) Mutriku

    Etxeko emakumeei ilea moztu zieten gerra garaian. Egunero karlistak etxera joaten ziren, emakumeak kalera ateratzera zigor bezala. Aurora izeneko izeba, ganbaran ezkutatzen zen arrantzako sare eta otarren atzean. Gaixotu eta Eibarko ospitale batera eraman zuten baina 20 urterekin hil zen. Aitona ere, semeak abertzaleak zirelako 1500 pezetako isuna ordaindu eta sei hilabetetara hil zen.

  • Aurora Manterola Umiliazioak gerra galdu zutenei

    Aurora Manterola Burgaña (1942) Mutriku

    Gerra garaian, abertzaleak izateagatik jasandako zigorrak eta umiliazioak. Karlistak etxera joaten ziren bila.