Errepresioa
-
Aita kartzelan
Iñaki Pascual Erkizia (1941) Pasaia
Aita kartzelan egon zen, errepublikarra zelako, baina baita oso fededuna ere. Lankideek salatu zuten.
-
Aitaren ogibidea
Iñaki Pascual Erkizia (1941) Pasaia
Aita kartzelan zegoela ama gurasoekin bizi zen. Anaia jaio eta aita kartzelaratu zuten. Kartzelatik irtetean Correosen lortu zuen lana berriro. Familiak ez zien laguntzarik eman, eta Pasaiara mugitu ziren.
-
Aita Ondarretako kartzelan
Beatriz Agirregomezkorta Zelaiaran (1926) Pasaia
Aita kartzelan egon zen. Ez zekiten non zegoen. Txalupan egin zuten ihes Mutrikutik, eta harrapatu egin zituzten. Ondarretako kartzelan zegoela jakin zuten. Bisitan joanda ahizpari "hable en cristiano" esan zioten.
-
Aita kartzelan eta ama ospitalean
Beatriz Agirregomezkorta Zelaiaran (1926) Pasaia
Aita eta osaba kartzelan zeuden bitartean Donibanen zeuden beraiek. Familia batek asko lagundu zien. Amak flebistis zuen eta oso gaizki egon zen, ospitalean. Amonarekin zeuden beraiek. Ahizpa zaharrenak 16-17 urte zituen, eta neskame joan zen Bilbora.
-
Gerran fusilatuak
Beatriz Agirregomezkorta Zelaiaran (1926) Pasaia
San Pedroko bikarioa hil zuten, gerra hasieran, baina ez daki nola gertatu zen. San Juanen gutxienez bi fusilatu zituzten.
-
Zerbitzu Sozialerako diru eske
Pili Jaio Saez (1921) Pasaia
Itsulapiko batekin ibiliarazi zuten, Zerbitzu Sozialerako diru eske igandero, derrigortuta. Bandera espainola ezkutatu egiten zuen.
-
"Rojos separatistas"
Pili Jaio Saez (1921) Pasaia
"Rojos separatistas" deitzen zieten bera bezala kanpoan ibili zirenei.
-
Anaia arrantzan
Pili Jaio Saez (1921) Pasaia
Errazionamendua. Anaia arrantzara joaten hasi zen, eta arraina eramaten zien. Anaia langile batailoian egon zen.
-
Gona-frakak mendirako
Libe Garbizu Irazu (1936) Pasaia
Mendizalea izan da. Alpeetan ibili izan da. Senarra mendian ezagutu zuen. Hemezortzi urte ingururekin hasi zen mendira joaten. Tolosar batek dantzan erakusten zuen, Don Jesusek; desterratuta zeuden senar-emazte haiek. Mendira haiekin joaten hasi zen. Gona-frakak josi zituen mendirako. Gero senarrarekin-eta joaten zen.
-
Itzulera gogorra; langile batailoian osaba bat hil
Rosa Sistiaga Iparragirre (1950) Pasaia
Gerra bukatu arte egon ziren Frantzian amona eta haren hiru seme-alabak. Itzuli zirenean, oso egoera txarra topatu zuten. Langile batailoira eraman zuten Rosaren amaren anaietako bat eta bizi-baldintza txarren ondorioz, hil egin zen.
-
Aita gerraren eta errepresioaren ondorioz hil zen
Migel Alkaraz Luzuriaga (1942) Pasaia
Aita kartzelan egon eta gero hil zen; bi bala zituen gorputzean atera gabe. Miseria handia pasatu zutela dio; ez beraiek bakarrik, ia denek. Aitak frontean bi bala jaso zituen; Bilbon harrapatu zuten eta kartzelara eraman. Aske utzi zutenerako oso gaizki zegoen. Amak ez du gerrari buruz ezer hitz egin nahi izaten. Aita errepublikanoa zen, osaba EAJkoa eta beste osaba ANVkoa.
-
Gerrak eragindako zorigaiztoak
Luzia Imaz Mujika (1913) Segura
Gerra garaian, Beasainen hiru gizon hil zituzten, batere errurik gabe. Orduan, jendeak mendira egin zuen ihes. Gerrak 3 urte luze iraun zuen.
-
Nazionalistak herritik bidali zituztenekoa
Juana Gereñu Azarola (1923) Segura
Gerra garaian, nazionalista izateagatik, hainbat lagun herritik bidali zituzten; bazihoazela, burla handiak egin zizkieten.
-
Gerra Seguran, herritik kanpo eta Teruelen
Laureano Telleria Ordozgoiti (1935) Segura
Gerrako kontuak aipatzen ditu. Kanpandorretik aritzen ziren tiroka. Jendeak leihoetan koltxoiak jartzen zituen tiroetatik babesteko. Laureanoren osaba Teruelen egon zen; oso gogorra izan zen fronte hori. Segurako jende asko eraman zuten gerrara. Seguran ez zuten gerran inor fusilatu, baina asko bidali zituzten herritik kanpora.
-
Neba Lizarran preso
Pantxi Sangroniz Mentxaka (1913) Sondika
Bere neba zinegotzia zen eta Lizarrako (Nafarroa) kartzelan egon zen. Hura bisitatzera joan zen ahizpa eta koinatagaz batera.
-
Neba kartzelatik ateratzeko sinadurak behar
Pantxi Sangroniz Mentxaka (1913) Sondika
Bere neba zinegotzia zen eta Lizarrako (Nafarroa) kartzelan egon zen. Sinadura-bilketa egin zuten kartzelatik ateratzeko. Sinadura haiek lortzeko bidean bizitakoak aipatzen ditu.
-
Ana Mari aitagaz batera preso eta noraezean
Ana Mari Markaida Barrenetxea (1932) Bene Markaida Barrenetxea (1935) Bitoria Markaida Barrenetxea (1939) Sopela
Gerra Zibilean, aitak leku batera joateko agindua jaso zuen. Laster etxera bueltatuko zelakoan, Ana Mari beragaz eroan zuen. Beste askogaz batera preso hartu zuten aita eta Ana Marik beragaz batera pasatu zuen gaua. Hurrengo goizean presoak kartzelara eroan zituztenean, aitak Ana Mari bide izkina batean utzi zuen; handik etxe batera joan zen korrika babes bila. Amak-eta baserririk baserri joan osten aurkitu zuten umea. Ana Mari izekoagaz batera etxera bueltatu eta ama Begoñara arte joan zen senarraren bila.
-
Ama preso zuten aita bisitatzen
Ana Mari Markaida Barrenetxea (1932) Bene Markaida Barrenetxea (1935) Bitoria Markaida Barrenetxea (1939) Sopela
Gerra Zibilean etxetik alde egin zuten, baina aitite etxean gelditu zen. Beraien aita Bizkargiko frontetik etxera etorri zen eta aita bakarrik topatu zuenean besteengana, beraiengana, joan zen Gallartara. Han atxilotu eta Iruñera eroan zuten preso. Ama lantzean behin joaten zen aita bisitatzera Mirandatik zehar. Horietako bidaietako batean militar batzuek deseroso sentiarazi zituzten. Aitak kartzelan oso txarto pasatu zuen.
-
Aita frankistekin preso
Maria Luisa Urrutxua Larrazabal (1922) Sopela
Gerra garaian aita miliziano eraman zuten eta frankistak sartu zirenean, preso hartu zuten. Amarekin joaten zen bisitan. Alkateari laguntza eskatu zioten baina hark ukatu. Aita gaixotu egin zen.
-
Dantza-irakaslea fusilatu egin zuten
Jaio Ezenarro Alberdi (1919) Iñaki Iñurrieta Goikoetxea (1918) Soraluze
Domingo zuen izena batzokian dantzak irakasten aritzen zenak. Miliziano batzuei bidea erakusten zebilela, erreketeek harrapatu eta fusilatu egin zuten Maltzagan. Jendea erraz hiltzen zuten orduan.