Errepresioa

  • patxi-etxeberria Aginagako lehengusuak gerra garaian desagertu

    Patxi Etxeberria Zubiria (1930) Orio

    Gerra garaian, Aginagako aitaren aldeko lehengusu bat eraman egin zuten eta ez zen berriz agertu. Beste lehengusu batekin ere berdin gertatu zen.

  • patxi-etxeberria Txibatoek bertsolariak salatzen zituzten

    Patxi Etxeberria Zubiria (1930) Orio

    Kartzelara eraman zituzten bertsolariak ez zituzten botatako bertsoen edukiagatik atxilotu, txibatoek esandakoagatik baizik. Behin Patxiri deitu zioten gobernutik, bertan aurkeztu zedin, baina Patxi ez zen aurkeztu, eta ez zioten berriro deitu.

  • patxi-etxeberria Txomin garmendia atxilotu zutenekoa

    Patxi Etxeberria Zubiria (1930) Orio

    Soldadu zela bertsotan ibili zen Txomin, eta atxilotu egin zuten. Arantzazuko fraideei esker irten zela zioen berak.

  • patxi-etxeberria Joxe Agirre eta Joxe Lizaso, kalabozoan

    Patxi Etxeberria Zubiria (1930) Orio

    Amezketako kalabozoan sartu zituzten Joxe Agirre eta Joxe Lizaso bertsolariak. Joxe Agirrek bertso saioa zuen, eta taxistak bertara eramango zuela esan, baina poliziarengana eraman zuen hau.

  • patxi-etxeberria Imanol Lazkano kalabozora eraman zuten

    Patxi Etxeberria Zubiria (1930) Orio

    Imanol Lazkanori autoa lapurtu zioten, honek salaketa jarri, eta hurrengo goizean kalabozora eraman zuten, autoaren ondoan hildako Guardia Zibil bat agertu baitzen. Hogeita lau bat orduz izan zuten lotuta.

  • Patxi Oliden Presoek berregin zuten gerran lehertutako zubia

    Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio

    Gerra sasoian lehertu zuten zubia nola konpondu zuten. Hasieran egurrezkoa egin zuten, baina gutxi iraun zuen. Gero, preso hartu zituzten milizianoak jarri zituzten zubia berregiten. Beraz, zubia errepublikanoek apurtu zuten eta beraiek berregin behar izan zuten. Zubiaren obren inguruko azalpenak.

  • 1218 Ormaiztegitik alde egin behar

    Kontxa Intxausti Peña (1919) Ormaiztegi

    Gerra sortu zenean, bakarren bat atxilotu zuten, baina Azpeitiko hotel batean eduki zuten preso. Gerra hasieran zergatik erabaki zuten etxetik alde egitea azaltzen du. Abereak saldu zituzten, eta Aizarnazabala joan ziren lehenengo; mutilak, ordea, frontera; eta aitona beste alaba baten etxera. Beraiek, geroago, Sestaora joan ziren; eta Bilbo hartu zutenean, Santander aldera joan behar izan zuten.

  • 1218 Familia sakabanatuta

    Kontxa Intxausti Peña (1919) Ormaiztegi

    Janaririk ez zegoenez, emakumeak, zaharrak eta umeak itsasontzian apuntatzeko eskatzen zuten. Gurasoak ezik beste guztiak han joan ziren. Bi anaiek Frantziara pasatzea lortu zuten. Beste bat, ordea, harrapatu eta "Batallón de Trabajadoresen" sartu zuten.

  • 1218 Senideak kartzelan

    Kontxa Intxausti Peña (1919) Ormaiztegi

    Ama bi aldiz eraman zuten kartzelara. Behin ama, izeba eta lehengusua eraman zituzten Tolosako kartzelara. Kartzelan, Errusiar batzuk ezagutu zituzten, eta haiekin izandako elkarrizketa kontatzen du. Lehengusina azkar samar geratu zen aske, baina ama eta izeba Donostiara eraman zituzten geroago. Maiatzetik Gabonak arte egon ziren kartzelan, baldintza txar samarretan. Kartzelara gutunak idaztean, zentsura pasatzeko, "La tía Brígida" deitzen zioten gerrako bandoetako bati.

  • 1218 Zergatik kartzelan

    Kontxa Intxausti Peña (1919) Ormaiztegi

    Ama, izeba eta lehengusua kartzelan zergatik egon ziren azaltzen du. Komeria handiak izan zituzten garai hartan.

  • 1218 Anaia 6 urte etxetik kanpo

    Kontxa Intxausti Peña (1919) Ormaiztegi

    Anaiak 6 urte egin zituen etxera etorri gabe, udaletxeko idazkariak ez zuelako nahi baimenik eman hura armadara pasa zedin, horrela etxera etorri ahal izateko noizean behin. Anaia Galizian eta Andaluzian ibili zen lanean "Batallón de Trabajadores-en".

  • 1417 Frantziatik Espainiara bueltan

    Sebastian Astola Ajuriagerra (1918) Otxandio

    Kontzentrazio-esparruan, batzuei Espainiara itzultzeko aukera eskaini zieten. Irundik sartu zen Sebastian; eta, bertako tren-geltokian egun batzuk pasatu ondoren, Santanderrera eraman zuten.

  • 1417 Berriro Frantziara ihesi

    Sebastian Astola Ajuriagerra (1918) Otxandio

    Otsailaren 9 batean, Portbou-ra ailegatu ziren, eta hondatutako arropa eta oinetakoek aldatu ahal izan zituzten. Handik, frantziar Kataluniako Perpignan-era joan ziren; eta, hamabost egunen ostean, Saint Cyprien-eko esparrura eraman zituzten; gerora, Argelès-ekora. Esparru hartan abesten zuten kantu bat kantatzen du.

  • Juan Padilla Juan Ajuriagerra odol gehiago ez sortzeko errenditu zen

    Juan Padilla Arruabarrena (1924) Otxandio

    Juan Ajuriagerra beraien auzokoa zen; eta bestaldekoek, Francoren aldekoek, Bizkaia hartu zutela ikusterakoan, errenditu egin zen. Kartzelara sartu zuten eta heriotza-zigorrera kondenatu zuten. Ez zuten hil Aita Santuaren eskariz. Bere emaztearen aitapontekoa izan zen, eta beraien ezkontzan ere aitapontekoa izan zen.

  • Juan Padilla Gerraosteko zigorrak eta giroa

    Juan Padilla Arruabarrena (1924) Otxandio

    Ubiden andrazko batzuei ilea motz-motz ebaki zioten gerraostean, baina Otxandion ez. Otxandion errekete asko egon ziren, nahiz eta abertzaleak nagusi izan. Beti egon izan da batzokia herrian, besterik ez zen egon.

  • Koldo Pildain Anaia bat preso eta bestea ihesi Frantzian

    Koldo Pildain Gonzalez de Langarika (1931) Otxandio

    Frankistek Bilbo hartu zutenean itzuli ziren Otxandiora, 1938. urtearen amaiera aldera. Koldoren anaia bat Santanderren harrapatu zuten, eta beste batek preso jausi aurretik Frantziara ihes egitea lortu zuen, beste dozena bat lagunekin. Alemanengandik ihesi muga pasatu behar izan zuten berriro, eta Langileen Batailoian sartu zituzten bizpahiru urtetarako.

  • Juan Kruz Garate "¡Viva España!" oihuka Otxandion

    Juan Kruz Garate Garate (1926) Otxandio

    Frankismoaren aldeko gizon bat Otxandioko plazan oihuka aritu zen "¡Viva España! ¡Viva Cristo Rey!"; udaletxeko kartzelara eraman zuten, gerora atera egin zuten eta hurrengo egunean izan zen bonbardaketa Otxandion.

  • Jon Lasuen Bilboko kartzelak eta preso otxandiarrak

    Jon Lasuen Goikolea (1921) Otxandio

  • Fabian Iparragirre Gerra hasierako ezbeharrak eta ihesak

    Fabian Iparragirre Manzisidor (1917) Pasaia

    Gerran gudari ibili zen Fabian. Gerra hasi zeneko oroitzapenak kontatzen ditu. Erreketeek baserri batean ama bat eta bere hiru seme hil zituzten. Fabianen familia Getariara eta Bilbora joan zen ihesi.

  • Fabian Iparragirre Gerran preso han eta hemen

    Fabian Iparragirre Manzisidor (1917) Pasaia

    Amaiur batailoian ibili zen gerran, eta italiarren esku geratu ziren. Zaragozako kontzentrazio-gune batean eduki zituzten, eta gerora lanean Langileen Batailoian. Handik, Bilbora bidali zituzten trenez eta eskolapioetan egon ziren urtebete kartzelan.