Errepresioa

  • Dolores Lopetegi Anaiak soldadu III: promesa Santo Kristori

    Dolores Lopetegi Aiestaran (1916) Lezo

    Beste anaia bat ere soldadu eraman zuten. Egurra txikitzen ibiltzen zen, eta Atotxako ospitalean egon zen, eskuan min hartuta. Bisitan joan zen Dolores, eta soldadu zaurituak ikusita, ikaratu egin zen. Santo Kristori eskatu zion anaiak ondo bueltatzeko; egunero seietako mezara joaten zen. Bide txarrak.

  • Bitoriana Artola Gerran hil zituzten karlistak

    Bitoriana Artola Agirre (1918) Lezo

    Gerra Lezon. Bizilagunei gertatu zitzaiena: bi karlista eraman zituzten, eta aguazila, eta denak hil. Abertzale asko kartzelan, Juanito Berasarte tartean.

  • Bitoriana Artola Gerrako presoak Jaizkibelen lanean

    Bitoriana Artola Agirre (1918) Lezo

    Gerrako presoak Jaizkibelen lanean. Beraiek arropa garbitzen zieten batzuei. Barrakoiak. Bizkaitar asko.

  • Martxiel Garmendia Osaba Martxiel kartzelara Franco zetorren bakoitzean

    Martxiel Garmendia Legorburu (1926) Lezo

    Osaba Martxiel kartzelara eraman ohi zuten Franco Donostiara etortzen zen bakoitzean. Horregatik, Tarragonara joan zen bizitzera. Errepublikanoa zen. Gizon ona eta dotorea ei zen.

  • Gregorio Baserri bateko hiru kide hil soldadu frankistek

    Gregorio Arruti Legorburu (1927) Lezo

    Baserri bateko hiru kide garbitu zituzten soldadu frankistek, batek gerrikoan lauburua zeramalako edo. Baserritik ia irten gabeko jendea zen.

  • Gregorio "Trabajadoreak" sagardotegian lotan

    Gregorio Arruti Legorburu (1927) Lezo

    Langileen Batailoietako 175 preso ("trabajadoreak") egon ziren lotan luzaroan sagardotegian. Goizero, formatu eta Jaizkibelgo errepidea egitera joaten ziren.

  • Gregorio Sagar-arbolak su-egurretako "trabajadoreak"

    Gregorio Arruti Legorburu (1927) Lezo

    Langileen Batailoiak sagastira joan eta arbolak botatzen zituzten su-egurretarako. Gutxienez hogeita hamar arbola hondatu zizkieten. Baratzetik edo sorotik ere harrapatzen zituzten gauzak. Isil-isilik egon behar.

  • Jose Inazio Lizarazu "Langileen Batailoia" Lezon

    Jose Inaxio Lizarazu Irazu (1930) Lezo

    Lezon egon zen "Langileen Batailoia", Jaizkibelgo bidea egiten. Soldaduek festak egiten zituzten batzuetan. Lezoko emakume bat batailoiko langileetako batekin ezkondu zen.

  • Juan Urzelai Gerrako eskapadak

    Juan Urzelai Zabaleta (1917) Legazpi

    Juan kartzelan egon zen gerra garaian. Behin eraso egin zioten, baina zortea izan zuen, eta onik atera zen.

  • juanita-inurritegi Espia zelakoan, zigortuta

    Juanita Iñurritegi Errasti (1921) Legazpi

    Juanita, espia zelakoan, salatu egin zuten. Zigor gisa, gorriei janaria prestatu behar izan zien. Orduan etxean nola moldatu ziren azaltzen du.

  • juanita-inurritegi Frankistek etxea garbitzera behartu

    Juanita Iñurritegi Errasti (1921) Legazpi

    Frankistak sartu zirenean, apaiz-etxea eta abar garbitzera behartu zuten Juanita.

  • juanita-inurritegi Gerra garaiko bizimodua

    Juanita Iñurritegi Errasti (1921) Legazpi

    Espia zelakoan, Juanita zigortu egin zuten. Orduko bizimoduaz hitz egiten du.

  • Nikolas Lopetegi Ama eta hiru semeak gerran fusilatu zituzteneko izugarrikeria

    Nikolas Lopetegi Aiestaran (1924) Lezo

    Gerra etorri zenean, Nikolasek 8 urte zituen. Erreketeek tiro egin zuten beraien baserriaren aurka. Nola edo hala, beraiek lortu zuten babestea; baina lagun batzuk (ama eta hiru seme) fusilatu egin zituzten. Gerora jakin zuten karabineroaren familiartekoak zirelakoan hil zituztela.

  • Nikolas Lopetegi Ikurrina, gerrikoa eta tiroa

    Nikolas Lopetegi Aiestaran (1924) Lezo

    Ama bat eta bere hiru seme fusilatu zituzten gerra garaian Lezon. Semeek gerrikoan ikurrina zeukaten; eta, leku horretan bertan, tiroaren zuloa zeukaten. Nikolasek gorde egin zituen gerriko horiek.

  • Nikolas Lopetegi Hain gutxi behar zen fusilatzeko...

    Nikolas Lopetegi Aiestaran (1924) Lezo

    Gerra garaian, ez zegoen bromarik; edozein txorakeriagatik fusilatzen zuten jendea. Fusilatutako gizon batzuen istorioa kontatzen du.

  • Nikolas Lopetegi Langileen Batailoiko langileek pasatako miseriak

    Nikolas Lopetegi Aiestaran (1924) Lezo

    Langileen Batailoia egon zen Jaizkibelen; gorriak ikusi zituzten gizon haiek. Etxez etxe ibiltzen ziren jateko eske. Langile horien lan-baldintza gogorrei buruz hitz egiten du; oso gaizki tratatzen zituzten.

  • Nikolas Lopetegi Langileen Batailoikoak etxean, babes bila

    Nikolas Lopetegi Aiestaran (1924) Lezo

    Langileen Batailoiko langileak beraien etxera etorri ohi ziren babes bila, aterpe bila. Etxean zaindu egiten zituzten, baina beldurra pasatzen zuten, errepresaliak egongo zirelakoan.

  • Nikolas Lopetegi Melokotoia hartzeagatik, biziarekin ordaindu behar

    Nikolas Lopetegi Aiestaran (1924) Lezo

    Soldadutzan, Lleidan, lagun bati gertatutakoa kontatzen du. Melokotoi bat hartzeagatik, fusila lurrean utzi zuen; melokotoien jabeak salatu, eta kuartelera eraman zuten; fusilik ez zeramanez, Burgosera bidali zuten; eta han fusilatu egin zuten.

  • Antonio Agirre Gerra Legazpin

    Antonio Agirre Irizar (1926) Legazpi

    Hamar urte zituela lehertu zen gerra. Legazpiko jende asko ihesi joan zen herritik, beldurrez. Behin amak enkargutara bidali zuen, baina menditik tiro hotsak entzun zitezkeen eta herriko jendeak etxera itzultzeko esaten zionez, enkargurik egin gabe itzuli zen etxera. Politikaz ez zuten gehiegi hitz egiten etxean. Gerrak askotariko ondorioak izan zituen, herritik ihesi asko, atxilotuak... hala ere, Legazpin ez omen zen gertakari esanguratsu handirik gertatu.

  • Antonio Agirre Gerraren eragina Legazpin

    Antonio Agirre Irizar (1926) Legazpi

    Suhiltzaileen parketik goruntz, laurehun metro ingurura zegoen leku batean fusilatzen zuten jendea Legazpin. Egun bakarra egon ziren herrian, tiroka iritsi ziren herriko plazaraino, jendeak korrika alde egiten zuen bitartean.