Errepresioa

  • MKarmen Mitxelena Elvirak ikastolen alde iluna ikusi

    Mari Karmen Mitxelena Illarramendi (1938) Usurbil

    Ikastolen sorrera, ETA erakundea, hezkuntza metodologia... Gizartea asko aldatu zen eta Elvira Zipitria gauza askoren kontra agertu zen.

  • patxi-etxeberria Txibatoek bertsolariak salatzen zituzten

    Patxi Etxeberria Zubiria (1930) Orio

    Kartzelara eraman zituzten bertsolariak ez zituzten botatako bertsoen edukiagatik atxilotu, txibatoek esandakoagatik baizik. Behin Patxiri deitu zioten gobernutik, bertan aurkeztu zedin, baina Patxi ez zen aurkeztu, eta ez zioten berriro deitu.

  • patxi-etxeberria Joxe Agirre eta Joxe Lizaso, kalabozoan

    Patxi Etxeberria Zubiria (1930) Orio

    Amezketako kalabozoan sartu zituzten Joxe Agirre eta Joxe Lizaso bertsolariak. Joxe Agirrek bertso saioa zuen, eta taxistak bertara eramango zuela esan, baina poliziarengana eraman zuen hau.

  • patxi-etxeberria Imanol Lazkano kalabozora eraman zuten

    Patxi Etxeberria Zubiria (1930) Orio

    Imanol Lazkanori autoa lapurtu zioten, honek salaketa jarri, eta hurrengo goizean kalabozora eraman zuten, autoaren ondoan hildako Guardia Zibil bat agertu baitzen. Hogeita lau bat orduz izan zuten lotuta.

  • Teodoro Mujika Nazionalistek herritik ihes

    Teodoro Mujika Salaberria (1924) Zizurkil

    Gerraren ondorioz bi nazionalista hil zituzten Zizurkilek, gainontzekoek ihes egin zuten eta hiltzetik salbu gelditu ziren. Apaizak garbitu zien aurpegia.

  • Encarna Yarza Zendoia Fusilatuak eta kartzelaratuak

    Encarna Yarza Zendoia (1915) Amasa-Villabona

    Amasan ez, baina Villabonan lau bat pertsona hil zituzten. Kartzelara ere eraman zituzten batzuk, itsasontzi batean.

  • Arantxa Urretabizkaia Gerraren gaia sekretu bat zen familian

    Arantxa Urretabizkaia Bejarano (1947) Donostia

    Aita gerra garaian kartzelara eraman zuten, komandantea baitzen. Heriotz zigorra zuen honek. Amak gutun bidez ezagutu zuen hau, Burgosko kartzelan zela. "Manzanas" delako batek torturatu zuen. Arantxa jaio zenean kartzelan zen aita. Hala ere, etxean ez zen kontu hauez hitz egiten, ezkutuko gaia zen.

  • Arantxa Urretabizkaia Nortasun agiria, obligazio

    Arantxa Urretabizkaia Bejarano (1947) Donostia

    Aitak ez zuen pasaporterik egin nahi izan bukaera-bukaerara arte.

  • Senarra Bilbon atxilotu

    Mikaela Arretxe (1917) Ondarroa

    Erreketeek Bilbo hartu eta Mikaelaren senarra atxilotu egin zuten. Umea amaren etxean utzi eta senarra bisitatzera joaten zen Bilbora. Askatu zutenean, Batallón de Trabajadoresen sartu zuten.

  • 1360 Gerra (V): Zestoan fusilatutakoak

    Juan Larrañaga Alberdi (1921) Zestoa

    Milizianoak mozkortu, eta hurrengo egunean fusilatu egin zituzten. Gero Iraetan 7 hil zituzten. Eta zer egin zuten gorpuekin.

  • Sabin Gabiola Santoñan preso

    Sabin Gabiola Plaza (1918) Amoroto

    Bizkargin trintxerak egiten ari zireneko pasadizoa kontatzen du. Trintxerak egiten aritu zenean, ez zuen armarik izan. Santoñan nazionalek harrapatu zituzten eta Laredora eraman zituzten. Makarroiak zer ziren han ikasi zuen. Karrantzan zeudeneko pasadizo bat kontatzen du.

  • Sabin Gabiola Preso alde batetik bestera

    Sabin Gabiola Plaza (1918) Amoroto

    Laredon kanpaleku baten eduki zituzten nazionalek. Handik Logroñora eraman zituzten, gero Bilbora, Teruelera eta Caceresera. Handik, berriz, Ciudad Realera eraman zituzten. Han zeudela bukatu zen gerra. Fronte bien bitartean, ortu handiak zeuden eta handik elikatzen ziren. Kontrarioekin karta-jokuan ibiltzen ziren.

  • Sabin Gabiola Badajozeko triskantzak

    Sabin Gabiola Plaza (1918) Amoroto

    Badajozen zegoela ezagutu zuen tankea zer zen. Han ikusi zuen gizon bati begi biak nola atera zizkioten. Triskantza handiak ikusi zituen han.

  • Antonio Berasategi Gerra Zibila: fusilatzeak eta ihesaldiak

    Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

    Gerra graian herritik ihes egin zuen jende asko ez zen berriro bertara itzuli, beste batzuk, ordea, gerra amaitutakoan itzuli zien, pixkanaka-pixkanaka. Gauerdian etxetik atera zituztenak ere baziren Astigarragan, ezkutuan fusilatzeko.

  • Antonio Berasategi Gerra emakumen ikuspegitik

    Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

    Gizon gehienak gerrara eraman zituzten, eta beraz, herrian nagusiki haurrak eta umeak gelditu ziren, libratutako gizon batzuekin batera. Emakumeak zigortzeko modurik ohikoena ilea moztea izaten zen.

  • Antonio Berasategi Gerra garaiko desfileak

    Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

    Karlistek herri bat hartzean desfileak eta hitzaldiak egiten ziren, nagusiki alkateak egiten zituen hitzaldiak herriko plazan. Aita nazionalista zuen Antoniok, eta bere bi arrebak Margaritas Carlistas erakundean sartu ziren. aita eramango zuten beldurrez. Antonio, ordea, Pelayos Carlistas erakundean sartu zen.

  • Antonio Berasategi Pelayos Carlistaseko korneta-jole

    Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

    Pelayos Carlistaseko kide zen Antonio, aita nazionalista baitzuen, eta honen bila joan ez zitezen. Gainera, kide izanagatik soldadutzako instrukzioa egitetik libre geratu zen. Pelayotan bezalaxe, korneta jotzeaz arduratzen zen Antonio.

  • Enrike Lujanbio Lanean ezin euskaraz hitz egin

    Enrike Lujanbio Tajdus (1930) Astigarraga

    Laneko arduradunak euskaraz hitz egitea galarazten zion Enrikeri, nahiz eta Enrikek gaztelariarik ez ondo jakin.

  • Inaxio Aramendi Hitzaldi politikora joatea behartuta

    Inaxio Aramendi Telletxea (1928) Astigarraga

    Soldaduek herri berri bat hartzen zutenean, hitzaldi politikoa egiten zen, jende askoren borondatearen kontra. Kontra zeuden hauek, askotan, behartu egiten zituzten hitzaldira joatea.

  • 973 Lanpostu batengatik fusilatua

    Arroxa Pikabea Artola (1916) Oiartzun

    Nafar asko etorri ziren gerran; erreketeak. Asko bertan gelditu ziren. Inork gutxik ezagutzen duen fusilamendua kontatu digu Arroxak.