Errepresioa

  • Tomas Jainaga Jose Maria Ugaldea nola hil zuten

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Etxe ondoan karlistak egon ziren eta tiroak botatzen zituzten. Jose Maria Ugaldeari gertatutakoa kontatzen du; hil egin zuten.

  • Iñaki Bravo Izeko Carlton hotelean lanean

    Iñaki Bravo (1925) Berriz

    Bederatzi anai-arrebatatik bakarra ezkondu zen, Iñakiren aita bakarrik. Bere izeko Tomasa moja zen, baina errepublika garaian etxeratu eta ez zen berriz komentura joan. Carlton hotelean lan egiten zuen, Iñakiren aitita preso sartu zutenean.

  • Iñaki Bravo Osaba Elias abadea, soldadu joan behar

    Iñaki Bravo (1925) Berriz

    Bere osaba Elias abadea izan zen. Frankistak Berrizen sartu zirenean, parrokoak ez zion meza ematen utzi. Orduan, soldadu bidali zuten. Gerra amaitu bezperan, meza ematea lortu zuen Eliasek.

  • Iñaki Bravo Aita abereekin ihesi Deriora

    Iñaki Bravo (1925) Berriz

    Osabaren bizikleta bonbardaketan apurtu zela kontatzen du. Osaba Eliasek kontatu zion Berrizera sartu aurretik, erreketeak mendian zebiltzala. Aita ordurako joanda zegoen ihesi, abereekin, Derioraino. Errepublikaren aldekoekin soldadu joateko bere bila ibili zirela kontatzen du. Etxerako bidean ia fusilatu egin zuten.

  • Iñaki Bravo Aitita preso eraman zuten

    Iñaki Bravo (1925) Berriz

    Aitita etxetik eraman zuten eta preso sartu. Aldamenekoak belarrondoa lapurtu ziela kontatzen du.

  • Iñaki Bravo Aitita kartzelan Galizian

    Iñaki Bravo (1925) Berriz

    Bere aitita abertzalea zelako eta landa batekin izandako tirabirengatik sartu zutela preso kontatzen du. Bilbotik Galiziara eraman zuten kartzelara. Berarekin batera kartzelan egon zirenen berri ematen du.

  • Iñaki Bravo Osaba Bittor frontera

    Iñaki Bravo (1925) Berriz

    Osaba Bittor 1937an aitarekin trintxerak egitera joan zen apirilean. Frontera eraman zuten. Norbaitek esan zien gazteetako bat, bizardun bat, hilda ikusi zuela.

  • Bitora otaduy Aita hilketaz akusatuta

    Bitora Otadui Arrasate (1930) Berriz

    Oizarte baserritik Loitzatera joan ziren. Aitak lana galdu zuen, zigor moduan. Hilketaz akusatu zuten, baina bere defentsan atera ziren batzuk. Etxe batetik bestera ibili ziren.

  • Jesus Agirre Aita fusilatuta

    Jesus Agirre Zabala (1933) Berriz

    Amak 1937ko egutegia gorde egin zuen, aita irailaren 11n fusilatu zutelako, beste Berrizko biekin batera. Aitaren gorpua lurpetik atera zutenean, nola identifikatu zuten kontatzen du.

  • Jesus Agirre Franco hil eta gero ere, beldurrez

    Jesus Agirre Zabala (1933) Berriz

    Gerrako alargun izateagatik, eskaera egin zuteneko gorabeherak kontatzen ditu. Franco hil eta gero ere, amak beldur handia zeukala dio.

  • Jesus Agirre Presoak bisitatzen Santa Claran

    Jesus Agirre Zabala (1933) Berriz

    1939an Santa Clara kartzelara eraman zuen herritar batek, tren geltokiko nagusiak, eta Sabina kartzelan ikusi zuela gogoan dauka. Goiko eskolako irakasleetako bat erdalduna zen eta harekin ibili zen hilabete batzuez.

  • Jesus Agirre Osaba Evaristo kartzelara, falangista izan arren

    Jesus Agirre Zabala (1933) Berriz

    Aita hartu eta kartzelatu egin zuten; handik Derioko hilerrira eraman zuten, fusilatu eta han lurperatu zuten. Bere osaba Evaristo, hori jakindakoan, udaletxera joan zen eta alkatearekin borrokan egin zuen. Evaristo kartzelatu egin zuten eta heriotza zigorrarekin egon zen Larrinagan. Berriz ere guardia zibilek eraman zutenekoa kontatzen du.

  • Juliana Mendizabal Gerra garaiko bizipenak

    Juliana Mendizabal Guenetxea (1923) Berriz

    Gerra garaiko bizipenak. Jende asko preso hartu zuten herrian. Beldurra. Isilik egon behar. Aita politikari handia omen zen, errepublikanoa. Orduan bi aukera zeuden, alde batekoa edo bestekoa. Hegazkinak etortzen ziren. Bi lagun hil ziren Durangoko bonbardaketan eta goizeko lauretan egin behar izan zuten hileta.

  • Agustin Otadui Bere anaiak gerran

    Agustin Otadui Arrasate (1920) Berriz

    Emilio eta Luis bere anaiak Kirikiño batailoian ibili ziren. Eulogio, beste anaia bat, Ebron hil zen, soldadu zegoela. Justo, beste anaia bat, berriz, langileen batailoira eraman zuten.

  • Teresa Jesus Solaberrieta Gerra garaian, izebari ilea moztu zioten

    Teresa Jesus Solaberrieta Urdangarin (1933) Orio

    Bere izeba bati gerra garaian ilea moztu zioten, beste bi emakumerekin batera, abertzaleak izatearren. Kalean ibilarazi zieten.

  • Antonia Murua Hildakoak, fusilatuak eta beldurra

    Antonia Murua Iñarra (1926) Orio

    Hildakoak eta fusilatuak egon ziren gerratean Orion. Soldaduek alde egin ondoren ere, beldurrez egoten ziren. Gain batean gizonak hil zituztela kontatzen du.

  • Pedro Garro Errekete, militar eta langileen batailoiko preso

    Pedro Garro Olano (1911) Berriz

    Gasteizen zegoela, garia batzeko boluntarioak eskatu zituzten eta joan egin zen. Han, militar sartu zen eta Burgosera eraman zuten. Murgian ere egon zen eta ezagun asko ikusi zituen. Valentziara destinatu zuten eta okin lanetan aritu zen. Norbaitek "Muera Franco" idatzi zuen horman eta langileen batailoira eraman zituzten denak.

  • Pedro Garro Langileen batailoian Avilan eta Segovian

    Pedro Garro Olano (1911) Berriz

    Langileen batailoian hiru-lau hilabete egin zituen, Avilan eta Segovian. Alferezak handik atera zuen eta soldadu destinatu zuen Burgosen.

  • Juliana Mendizabal Gerraren kalteak

    Juliana Mendizabal Guenetxea (1923) Berriz

    Gerra sasoian txarto pasatu zuten. Hildakoak, preso hartutakoak... 1941ean, berriz, gosea.

  • Paulino Larrañaga Gerra Zibilean, San Andres batailoian

    Paulino Larrañaga Longarte (1918) Eibar

    Gerrara boluntario 18 urterekin. San Andres batailoia. Beasainera lehenengo. Frontea Eibarren; Otxandio, Bilbo, Laredo... Leonera preso eraman zuten. "Batallón de Trabajadores"ekin Nafarroara joan zen; gero, Terueleko frontera. Handik Bartzelonara eraman zuten eta Gobernu Militarrean marrazkilari bezala egon zen. Gerra amaitu zenean, mobilizazioa etorri zen eta soldadutza egin behar izan zuen.