Errepresioa

• Aitaren itzulera, kartzelan egon ostean

  Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

  Aita 1939an itzuli zen Berrizera, hiru urte eta gehiago kartzelan egin ostean, kilo asko galduta eta oker-oker eginda. San Pedro bezperan askatu zuten Oviedon eta San Pedro egunerako Berrizera joan nahi zuen, ezpata-dantzan ari ziren bitartean eliza ondoan agertzeko. Baina ez zen goizean iritsi, tren bat galdu zuelako Bilbon. Arratsaldean, iritsi zenean, izugarrizko harrera egin zioten.

• Aitak pasatako kartzelak; Aita Bolinaga Burgosko kartzelan

  Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

  Aita zer kartzelatan egon zen. Lehenbizi Larrinagan, Bilbon. Gero, probisionalki kartzela moduan prestatu zuten Upo-mendi barkuan, Deustun. Handik Burgosera eraman zuten, handik Astorgara eta, azkenik, Oviedora. Burgosen egon omen zen okerren. Abade euskaldun bat zegoen bertan: aita Bolinaga. Nolako sermoi gogorrak egiten zituen.

• Aita kartzelan zegoenean, komunikazio gutxi

  Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

  Aita kartzelan egon zenean, ez zuten eskutitz bidezko komunikaziorik, dena ahozkoa zen. Larrinagako kartzelara osaba joaten zen normalean; tartean behin ama ere bai. Burgosera amaren lehengusu pasiotar bat joan zen. Bestela ez zuten aitaren berririk izaten. Lekuz aldatzen zutenean handik edo hemendik jakiten zuten, baina ez beraiek abisatuta.

• Aita kartzeletako koruan kantuan

  Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

  Aita Burgosko kartzelan zegoenean, zuzendariaren semea hil zen frontean. Burgosko katedralean egin zioten hileta eta Imanolen aitak, beste batzuekin batera, Perosiren Meza kantatu zuen. Kamioietan eraman zituzten, eta herritarren iruzkinak entzun zituzten: "¡pero si no tienen rabo!". Gerora, Astorgan ere koruan kantuan jarraitu zuen aitak. Han Aste Santuko prozesioetara atera zituzten. Jendearen ikusmina.

• Oviedon presoak hondakinak ateratzen

  Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

  Oviedo zeharo apurtuta geratu zen gerra sasoian. Presoak jartzen zituzten hondakinetatik adreiluak ateratzen. Aita lan horretan zebilela, gizon batek ezagutu egin zuen, anaiaren antz handia zuela eta. Imanolen osaba kantari ona zen eta, Milanen ikasten egon ostean, Kubara joan zen. Antza denez, han ezagutu zuen gizon horrek.

• Franco herrira etortzean, jende mordoa martutenera

  Rafael Ollokiegi Yeregi (1937) Lasarte-Oria

  Franco herrira joaten zenean, martuteneko kartzelan sartzen zituzten batzuk, bisitak irauten zuen bitartean.

• Preso egon zenekoa

  Natalio Juaristi Aranburu (1912) Bergara

  Gerra zibilerako armak nola lortu zituzten kontatzen du. Frantziaren traizioa. Asturiasera bidean, preso hartu zituztenekoa.

• Francoren aurrean desfilatu behar

  Natalio Juaristi Aranburu (1912) Bergara

  Francoren aurrean desfilatu behar izan zuela dakar gogora. Laudorioka zebilzkion guztiak. Natalio eta lagunak, isilik. Francoren parean pasa zen momentuan "Viva el Rey" oihukatu zion Nataliok.

• Kaxiano Ibargurenen aitaren lana eta heriotza

  Paula Iturralde Ormaetxea (1926) Anoeta

  Kaxiano Ibargurenen aitaren inguruko kontuak. Bizkaitik etorriak ziren. `Araxes´ Txaramako paper-lantegiak zentrala zuen Lizartzan eta hango mantentze-lanen arduraduna zen. Gerra hasi eta berehala zentralean deiren bat jaso zuela-eta espioitzat hartu zuten eta tiro egin zioten. Ihes egitea lortu zuen, baina handik gutxira hil zen. Emaztea ere handik gutxira hil zen eta seme-alabak umezurtz geratu ziren.

• Abertzaleak euskaraz hitz egiteko beldurrez

  Joxe Mari Gorrotxategi Pikasarri (1929) Tolosa

  Aita karlista zuen; eta amaren familia, berriz, abertzalea. Familiako bazkarietan eztabaidak sortzen ziren batzuetan. Euskaraz hitz egitea debekatuta egon zen garaian, abertzaleek ez zuten euskaraz hitz egiten, beldurragatik. Karlistek, ostera, lasaiago egiten zuten euskaraz. Emaztearen senide bat gudari gisa ibili zen eta, preso hartu ostean, heriotza-zigorrera kondenatu zuten. Nola libratu zen. Emaztea ikastolan ibili zen, baina gerora euskara ahaztu egin zuen.

• Juan Otzerinjauregi Iturriagari aurpegia jarri guran

  Mariluz Otzerinjauregi Iza (1950) Hodei Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1980) Jasone Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1977) Iurreta

• Dimoztar bat UHPn?

  Mariluz Otzerinjauregi Iza (1950) Hodei Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1980) Jasone Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1977) Iurreta

• Juan Otzerinjauregi Iturriagari buruz

  Mariluz Otzerinjauregi Iza (1950) Hodei Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1980) Jasone Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1977) Iurreta

• Nikasio Otzerinjauregi: Hodei Zenikaonaindia bilobaren oharrak

  Mariluz Otzerinjauregi Iza (1950) Hodei Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1980) Jasone Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1977) Iurreta

• Nikasio Otzerinjauregi: Trabajadoreekin Erronkarira

  Mariluz Otzerinjauregi Iza (1950) Hodei Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1980) Jasone Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1977) Iurreta

• Nikasio Otzerinjauregi kartzelan eta trabajadoreetan

  Mariluz Otzerinjauregi Iza (1950) Hodei Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1980) Jasone Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1977) Iurreta

• Trabajadoreetan Erronkarin

  Sebastian Erdoiza Jaio (1916) Iurreta

• Kinto altxatu Elgetara eta gero Mirandara Preso

  Sebastian Erdoiza Jaio (1916) Iurreta

• Adrian: amari isuna herriko jendeak salatuta

  Adrian Amantegi Arteaga (1928) Emili Magunazelaia Bizkarra () Mañaria

• Mañariar gehiago kartzelan

  Adrian Amantegi Arteaga (1928) Emili Magunazelaia Bizkarra () Mañaria