Errepresioa

• Errefuxiatuen taberna

  Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

  Segundo Sarriugarte gerra garaian salatu zutela kontatzen dute. Errefuxiatuek bere tabernan jaten zuten. Antzuan hiru familia eibartar egon ziren babestuta. Haiei buruzkoak kontatzen ditu.

• Abertzaleei botoa ematearren, aita preso

  Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

  Aita, gerra garaian, abertzaleei botoa eman izanagatik salatu zuten. Aita eraman zutenekoa kontatzen du.

• Aitarengana kartzelara bisitan

  Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

  Aitari deliturik ez zioten topatu; ez zioten epaiketarik egin eta libre utzi zuten. Aitarengana bisitan joaten zen eta edateko ura eramaten zion.

• Bisitariek eta presoek orroka berba egin behar

  Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

  Gregoria izeneko emakume bat kartzelan egon zen, Larrinagan. Patxi "Aboro" ere Larrinagan egon zela kontatzen du. Aita bisitatzera joaten zenean, zain denbora asko ematen zuen eta oso denbora gutxi egoten zen aitarekin. Orroka berba egin behar izaten zuten.

• Karlistei buruz berba egitearren, mehatxua

  Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

  "Karlistak denak dira dominante batzuk" esan zuen Placidak kalean, aitari entzunda, Julian irakaslearen aurrean, eta hark mehatxatu egin zuen. Ez zuen inoiz ikusi ilea moztu zioten emakumerik.

• Senarra atxilotuta eta Derion lanean

  Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

  Landin izeneko familia ezagutu zuen Placidaren senarrak, Derion errepublikarrekin zegoenean. Bilbon medikuak ziren. Placidaren senarra ertzain ibili zen. Gero, Bilbon atxilotu egin zuten, institutuan, eta Deustura eraman. Celestinak kontatzen zuen senarra tiroz hil ziotela.

• Gerra garaian, errenteroak etxetik bota

  Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

  Errentero asko etxetik bota zituzten gerra garaian. Antzua baserriko jabea kanpotarra zenez, ez zuten joan beharrik izan.

• Aita kartzelara zelan eraman zuten

  Claudio Lejarreta (1925) Berriz

  Frontea pasatu zenean, aitari gurdiarekin eta behiekin udaletxera joateko agindu zioten. Handik egun batzuetara, aitari udaletxera joateko esan zioten eta kamioi batean kartzelara eraman zuten. Aita bisitatzeko baimenik beti ez zuten izaten.

• Aita kartzelan zela, anaia gerran hil

  Claudio Lejarreta (1925) Berriz

  Aita kartzelan zegoela, gutuna jaso zuten anaia frontean hil zela esanez. Egun hartan, aita Burgosko kartzelara eraman zutela esaten zuen beste gutun bat jaso zuten. Aitak goizero fusilamenduak entzuten zituen kartzelan.

• Urtebetetze eguna babeslekuan

  Claudio Lejarreta (1925) Berriz

  Bere urtebetetzea izan zen, karlistak Berrizera sartu ziren eguna, apirilaren 25a, eta babeslekuan pasatu zuen eguna. Harrezkero, karlistak egunero batzen ziren udaletxean. Preso eraman zituztenak izendatzen ditu.

• Aitaren kartzelako bizipenak

  Claudio Lejarreta (1925) Berriz

  Aita Burgosko kartzelatik Astorgara eraman zuten eta handik etxeratu zen, hiru urteren ostean. Hango bizipenak kontatzen zizkien aitak.

• Aita kartzelatik betiko gaixorik

  Claudio Lejarreta (1925) Berriz

  Aitarekin kartzelan zein berriztar egon ziren esaten du. 1940an etorri zen aita etxera eta betiko gaixorik geratu zen.

• Atxilotu asko herrian

  Teresin Jauregi Mintegi (1924) Miren Uriarte Loroño (1926) Larrabetzu

  Atxilotu asko izan ziren Larrabetzun gerra garaian. Mirenek senarra preso zegoela gertaturiko pasartea kontatzen du. Lezaman gogorragoa izan zela diote.

• Kantabriara ihesi

  Miren Uriarte Loroño (1926) Larrabetzu

  Mirenen gurasoak gurdiekin joan ziren Kastrejanatik Santanderrerantz, baina Miren beste hainbatekin trenez joan zen. Orduko pasartea kontatzen du. Santanderren egon zirenean, etxola batean egon ziren eta hango ugazabari laguntzen aritu ziren. Aita atxilotu zutenekoa kontatzen du.

• Don Jose Peña, aita Onaindia eta Larruskaingo apaiza fusilatuta

  Josepa Espilla Sololuze (1922) Etxebarria

  Don Jose Peña apaiza fusilatu egin zuten Oiartzunen, aita Onaindiarekin batera. Haren ibilerak kontatzen ditu. Larruskaingo apaiza non fusilatu zuten kontatzen du.

• Bonbetatik ihesi, preso

  Bittor Argintxona (1906) Lezama

  Lezama ingurutik Miravalles aldera joan ziren. Bonbak jaurti zizkieten eta alde egin zuten. Santanderrera orduko harrapatu zituzten eta Laudiora eraman zituzten. Hango bizipenak kontatzen ditu.

• Ihesi lehenengo, gurasoak kartzelara gero

  Jesus Arrizabalaga () Berriz

  Zallara ihesi joan ziren familia guztia, Zezilio taxilariarekin. Aita eta ama eraman zituztenean, lau neba-arreba geratu ziren. Handik etorri zirenean, ezer ez zeukatela geratu ziren. Neba-arrebak neskame eta morroi joan behar izan ziren.

• Aita eta ama kartzelan

  Jesus Arrizabalaga () Berriz

  Gurasoak kartzelan egon zirenean, amarengana Saturraranera joan ahal izan zen. Aitari ezin izan zion bisitarik egin. Etxe batetik bestera ibili zen morroi. Ez dauka gogoan ama zein egunetan itzuli zen. Ama bihotzekoaz eta zahartuta itzuli zela dio. Hiruna urte egin zituzten gurasoek kartzelan.

• Gurasoen kartzelako kontuak

  Jesus Arrizabalaga () Berriz

  Saturrarango kartzelako kontuak kontatzen zizkien amak. Aita Iruñeatik Galiziara eraman zuten eta han bizitakoak kontatzen zizkien.

• Aita ez zuten preso eraman

  Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

  Tomasen aita, Ildefonso, preso egotetik nola salbatu zen kontatzen du.