Politika eta Franco

  • Sabina Arruabarrena Anaiak izan zituen arazoak, gerra ondoan

    Sabina Arruabarrena Oiarzabal (1928) Astigarraga

    Anaia zaharrenak ezin zuen etxetik atera; gordeta egon zen, Urnietan. Gainera, isuna jarri zioten gero. Ama eta biak bisitan joaten ziren. Guardia zibilak ate joka joan, eta udaletxera eramaten zuten anaia, gaua pasatzera.

  • Sabina Arruabarrena Gerra ondoan, eskolan komeriak

    Sabina Arruabarrena Oiarzabal (1928) Astigarraga

    Udaletxeko eskolako kontuak. Neska-mutilak aparte. Maistrak begitan hartu zuen, gerran kanpoan ibilia zelako. Jostorratza puntaz gora eman ziolako errieta egin zion, esanez "gorriek" erakutsi ziotela hori egiten. Berak ez zuen eskolara bueltatu nahi, baina etxean ezin zuten beste ikastetxerik ordaindu.

  • Sabina Arruabarrena Besoa altxatuta, denen erakusgarri

    Sabina Arruabarrena Oiarzabal (1928) Astigarraga

    Eskolan errezatu eta kantatu egiten zuten. Atze-atzean egoten zen bera, mahairik gabe banku batean eserita, eta aurreraino joanarazten zuen irakasleak, besoa altxatuta abestera. Jostorratzaren pasadizoa aipatzen du.

  • Antonio Zubiarrain Ereñozuko eskola, Errepubika garaikoa

    Antonio Zubiarrain Otxotorena (1927) Astigarraga

    Errepublika garaian Ereñozuko eskolan ibili zen Antonio. Gaizki portatuz gero, zigorra berogailurako egurra txikitzea izan ohi zen. Gerra hasi zenean, ordea, itxi egin zuten eskola. Hortaz, Milagrosan hasi zen eskolan. Arreba moja zuen, eta Nafarroan egon ondoren Bilbora joan zen. Errepublika garaiko eskolan astean behin egiten zituzten erlijio-ikasketak. Frankismo garaian eskolan "Cara al Sol" eta horrelakoak abestu behar izaten zituzten.

  • Maria Jesus Otaegi Eskolan abesti elizkoiak

    Maria Jesus Otaegi Aranburu (1932) Astigarraga

    Ez zioten Francori abesten, mojak frankistak ziren arren. Eskola publikotan aldiz, bai.

  • Ixabelita Lana uzteagatik ordainsaria

    Ixabelita Almandoz Almandoz (1930) Astigarraga

    Lege bat egon zen, emakumea ezkondu ondoren lana utziarazten zuena, eta ordainsari bat ematen zitzaion trukean emakumeari.

  • Bernastarrak Angela Bastida Zumelagari ilea moztu gura

    None Bernastarrak () Atxondo

  • Bernastarrak Bilobak aurrekoen "zorrak ordaintzen"

    None Bernastarrak () Atxondo

  • Bernastarrak Itziar, Aitor eta Inmaren eskola garaiko kontuak

    None Bernastarrak () Atxondo

  • Bernastarrak Guardia zibilak etxean bisitan

    None Bernastarrak () Atxondo

  • Bernastarrak Tabernan bonba jarri zietenekoa

    None Bernastarrak () Atxondo

  • Bernastarrak Tabernan bonba eta Hidalgo kapitaina

    None Bernastarrak () Atxondo

  • Domingo Bernas Arrazolarrak kartzelan

    Domingo Bernas Eguren (1922) Atxondo

  • Iñigo Mendibil Elorrioko aitita-amamak zer kontatu dieten gerraz

    Iñigo Mendibil Arando (1971) Atxondo

  • Iñigo Mendibil Tia Pakitak Arrazolako kontuak: nazionaletara pasa zen gaztea eta geroko errepresioa

    Iñigo Mendibil Arando (1971) Atxondo

  • Roberto Oleaga Aitak bizi guztirako zigorra

    Roberto Oleaga Zengotitabengoa () Rosi Oleaga Zengotitabengoa () Atxondo

  • Begona Gabilondo Mugan atxilotuta

    Begoña Gabilondo Etxaniz (1921) Azkoitia

    Ahizpa Frantziara joan zen ezkontzera, nobioa han zegoelako, bueltatu ezinik. Legez kanpo pasatu behar zuen muga, baina berak ez zekien. Anaia eta bera joan ziren laguntzera. Guardiak zain zeuden, eta Irunera eraman zituzten atxilotuta. Hurrengo egunean pasatu zuen muga, eta ezkondu zen; sozialista batekin, baina elizaz.

  • Fernando Aranbarri Roberto Perez Jauregi, lagun eibartarra

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Roberto Perez Jauregi eibartarra lagun handia zuen. Euskaraz jakin ez arren, defendatu egiten zuen bera. Gogoan du behin Rialto zinemara helduen film bat ikustera joateko, haren aitaren buzo bat jantzi zuela. Gazterik hil zuten, Burgosko prozesuaren aurkako manifestazioan. Orduko bizipenak. Lantokian greba egin zuten.

  • Begoña Errasti Aita libre, baina etxean ezkutatuta

    Begoña Errasti Agirre () Azpeitia

    Begoñaren aita nazionalisten bandoan ibili zen gerran. Gerra bukatu, eta denboratxo bat preso egin zuen. Libre utzi zutenean, ordea, baldintza batzuk jarri zizkioten: hiru urtean ezin zuen etxetik irten, eta ezkutuan egon behar zuen; karlistentzat egin zezakeen lana soilik.

  • Migel Gurrutxaga Mutikoak falangista jantzita elizara

    Migel Gurrutxaga Lesaka (1929) Azpeitia

    Urrestillan bertan eduki zuten eskola, bata mutilena eta bestea neskena. Falangista jantzita joan behar izaten zuten eskola-mutikoek elizara. Eskolan maisu erdalduna zuten, gaiztoa. Eskola garaian zigorrak edukitzen zituzten euskaraz hitz egiteagatik eta baita soldaduskan ere.