Politika eta Franco

• Gerraostean Elgetara itzulera

  Miren Arantzeta Arregi (1921) Elgeta

  Gerraostean Bizkaitik etorri eta baserrira sartzen ez zieten uzten. Herriko karlista ezagun batek lagundu zien.

• Aita eta politika

  Miren Arantzeta Arregi (1921) Elgeta

  Aita eta politika. Gerraostean, Pazko Egun batean irratitik "Gora Euskadi Askatuta" entzun zuen.

• Momentu onak eta txarrak pasatakoa

  Joxe Urteaga Oria (1926) Zumarraga

  Gazte garaian, ondo pasa zuten, baina baita gaizki ere. Urtero Trintxerpera joaten ziren soinua jotzera; eta, hala zebiltzan batean, kalejira-giroan, alde egiteko abisua iritsi zitzaien. Joaten ziren lekuaren arabera, pieza klase bat edo beste jotzen zuten.

• Toribio Etxebarria eta Edorta Alberdi, Parisera Eusko Jaurlaritzarentzat armak erostera

  Danel Zenarrutzabeitia Badiola (1927) Eibar

  Toribio Etxebarria eta Edorta Alberdi, Parisera Eusko Jaurlaritzarentzat armak erostera.

• Kartzelatik irtenda, Guardia Zibilak segika

  Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

  Kartzelatik irtendakoan, batera eta bestera joan zen, ez baitzegoen politikoki gustora. Guardia Zibilekin izandako pasarte bat kontatzen du.

• Beste gerra baten zain

  Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

  Kartzelatik irten eta berriz ere kartzelaratzeko arriskua sumatu zuenean, ihes egitea erabaki zuen eta Frantziara joan zen. Beste gerra bat etorriko zela espero zuen.

• Gerraostean sozialistak antolatuta

  Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

  Gerraostean sozialistak antolatu egin ziren batean eta bestean. Frantziatik kartzelara bisitan etorri zitzaion eibartar bat. Espainiako alderdi sozialistak Eibarko ahalegin ekonomikoaren onura jasotzen zuela dio. Arriskuagatik alde egin zuen Frantziara.

• Preso langile Eibarren

  Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

  Kartzelan zegoela, Eibarrera lanera etortzea eskatu zuen, preso langile moduan. 1943ko maiatzean etorri zen Eibarrera. Zapatak konpontzen ere aritu ziren preso zela.

• Ihes egiteko beharra

  Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

  Atxiloketa batzuen ostean, lortu zuen Eibarrera lanera joatea, jakinik ihes egin beharko zuela. Espaniakoaren ostean, Europako gerra etorriko zela bazekien Candidok.

• Preso langilea, errekako lanak egiten

  Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

  Gerra garaian preso zegoela, Eibarrera etorri zen, berak hala eskatuta. Maiatzaren 10ean heldu zen. Errekan lanean aritu zen, zangak eta tunelak egiten.

• Presoek estalitako erreka

  Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

  Eibarko erreka presoek estalitakoa da, zati batean behintzat. Egurrezko euskarriak prestatzen, hormak egiten eta erreka garbitzen aritu ziren. Etxebarrieta inguruan aritu zen. Eibarren zeuden presoek ihes egin zuten eta berriz kartzelaratu zituzten.

• Presoei lagundu nahi eta ezin

  Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

  Eibarren zeuden presoei lagundu nahi izan zien, ihesaldi on bat prestatzeko baina ez zuten itxaron eta harrapatu eta kartzelaratu egin zituzten.

• Herriko antifrankistak

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Herriko jendearekin zuen harremana, jaien artean Marcelino Benigno, Toyostarrak...

• Julio Aldai 'txinua'

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Julio Aldairi buruzkoak. Beste komunista batzuk.

• Blokeo ekonomikoaren ondoren tailerrak itxi

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Sozialistak ere erresitentzia baziren ere, Francoren propaganda komunisten kontrakoa zen. 1941. urte inguruan 'Division Azul'. Blokeo ekonomikoa bukatu eta tailer txiki batzuk desagertu egin ziren.

• 1949. urtean Franco Eibarrera

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Imperial lantegian zegoen Jose Mari lanean Franco Eibarrera etorri zenean. Karlistak Franco agurtzera jetsi ziren. Jose Mari atifranquista zen eta ez zen haren desfilea ikustera joan. Lantegian jai izan zuten bisitagatik.

• Herria Francoren beldur

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Beldurra zela eta Francori babesa ematen zioten herritar askok, nahiz eta haren alde ez egon. Francok Eibar bisitatu zuenean, jendea kalera jaitsi zen desfilea ikustera.

• Erreferenduma egin zenekoa

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Beharrezkoa zen erreferendumean parte hartzea. Mahaiburu izatea egokitu zitziaon Jose Mariri. Ez joateagatik dirua ordandu edo kartzelara joan beharko zuela esan zioten. Emaztearen aita karlista ezaguna zen, eta harengatik baimena eman zioten mahaiburu ez izateko.

• Beldurra bai, baina demokrazian

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Armeria eskolako greba lehenengoetarikoa izango zen, 1946 inguruan. Orokorrean Eibarren harreman ona mantendu zen hiritarren artean.

• Euskararen aldeko joera oso handia zen

  Axun Oiartzabal Sagarzazu (1946) Lezo

  Euskara ez galtzea zen helburua. Ikastolako gelak garbitzea tokatzen bazen, egin eta aurrera.