Politika eta Franco

  • 561 Gerraostean sozialistak antolatuta

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Gerraostean sozialistak antolatu egin ziren batean eta bestean. Frantziatik kartzelara bisitan etorri zitzaion eibartar bat. Espainiako alderdi sozialistak Eibarko ahalegin ekonomikoaren onura jasotzen zuela dio. Arriskuagatik alde egin zuen Frantziara.

  • 561 Preso langile Eibarren

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Kartzelan zegoela, Eibarrera lanera etortzea eskatu zuen, preso langile moduan. 1943ko maiatzean etorri zen Eibarrera. Zapatak konpontzen ere aritu ziren preso zela.

  • 561 Ihes egiteko beharra

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Atxiloketa batzuen ostean, lortu zuen Eibarrera lanera joatea, jakinik ihes egin beharko zuela. Espaniakoaren ostean, Europako gerra etorriko zela bazekien Candidok.

  • 561 Preso langilea, errekako lanak egiten

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Gerra garaian preso zegoela, Eibarrera etorri zen, berak hala eskatuta. Maiatzaren 10ean heldu zen. Errekan lanean aritu zen, zangak eta tunelak egiten.

  • 561 Presoek estalitako erreka

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Eibarko erreka presoek estalitakoa da, zati batean behintzat. Egurrezko euskarriak prestatzen, hormak egiten eta erreka garbitzen aritu ziren. Etxebarrieta inguruan aritu zen. Eibarren zeuden presoek ihes egin zuten eta berriz kartzelaratu zituzten.

  • 561 Presoei lagundu nahi eta ezin

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Eibarren zeuden presoei lagundu nahi izan zien, ihesaldi on bat prestatzeko baina ez zuten itxaron eta harrapatu eta kartzelaratu egin zituzten.

  • Jose Mari Kruzeta Herriko antifrankistak

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Herriko jendearekin zuen harremana, jaien artean Marcelino Benigno, Toyostarrak...

  • Jose Mari Kruzeta Julio Aldai 'txinua'

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Julio Aldairi buruzkoak. Beste komunista batzuk.

  • Jose Mari Kruzeta Blokeo ekonomikoaren ondoren tailerrak itxi

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Sozialistak ere erresitentzia baziren ere, Francoren propaganda komunisten kontrakoa zen. 1941. urte inguruan 'Division Azul'. Blokeo ekonomikoa bukatu eta tailer txiki batzuk desagertu egin ziren.

  • Jose Mari Kruzeta 1949. urtean Franco Eibarrera

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Imperial lantegian zegoen Jose Mari lanean Franco Eibarrera etorri zenean. Karlistak Franco agurtzera jetsi ziren. Jose Mari atifranquista zen eta ez zen haren desfilea ikustera joan. Lantegian jai izan zuten bisitagatik.

  • Jose Mari Kruzeta Herria Francoren beldur

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Beldurra zela eta Francori babesa ematen zioten herritar askok, nahiz eta haren alde ez egon. Francok Eibar bisitatu zuenean, jendea kalera jaitsi zen desfilea ikustera.

  • Jose Mari Kruzeta Erreferenduma egin zenekoa

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Beharrezkoa zen erreferendumean parte hartzea. Mahaiburu izatea egokitu zitziaon Jose Mariri. Ez joateagatik dirua ordandu edo kartzelara joan beharko zuela esan zioten. Emaztearen aita karlista ezaguna zen, eta harengatik baimena eman zioten mahaiburu ez izateko.

  • Jose Mari Kruzeta Beldurra bai, baina demokrazian

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Armeria eskolako greba lehenengoetarikoa izango zen, 1946 inguruan. Orokorrean Eibarren harreman ona mantendu zen hiritarren artean.

  • Axun Oiartzabal Euskararen aldeko joera oso handia zen

    Axun Oiartzabal Sagarzazu (1946) Lezo

    Euskara ez galtzea zen helburua. Ikastolako gelak garbitzea tokatzen bazen, egin eta aurrera.

  • Begoña Bilbao "Plato Único", gobernuaren zerga kobratzen etxez etxe

    Begoña Bilbao Aberasturi (1931) Bermeo

    Aita San Migeleko auzo-alkate izan zen berrogei urtez. Udalen erabakien berri auzoan ematea ei zen haren eginkizun nagusia. Zergen errekaduak pasatzea ere bai. "Plato único" izenekoa zen horietako bat, erreal bat kobratzen zen. Bera ere ibilita dago 7-8 urterekin auzoan kobratzen. Bermeoko denda batean jasotzen zituzten udaleko gutunak. Bandoak bidean josita ipintzen zituzten jendeak ikusteko moduan. Egur-gurdi bat ematen zioten aitari sari-gisa urtean, dirurik ez.

  • 561 Ondarretako kartzelan atxilotuta

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Ondarretako kartzelan birritan sartu zuten. Canfranc-eko tunela inauguratu behar zutenean behin, eta Erregea zetorrelako beste batean. Arriskutsua omen zelako atxilotu zuten, Libertad izeneko aldizkariari animoak emateko idatzitako gutunengatik. Ez zen komunista izan baina bai zalea. Gerra ostean sartu zen komunisten alderdian.

  • Jose Mari Kruzeta Gerra garaiko manifestazioak

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Gerra denboran Bilbo erori zenean, manifestazioak egiten ziren, presoak herrian zehar paseatuz. Desfile militarra ere izaten zen.

  • Jose Mari Kruzeta Francok hiri handiak hartzean, eskolan jai

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Manifestazioak egiten ziren Francok hiri handiak hartzen zituenean, eta eskolan ere jai izaten zuten umeek. Maistra eta maisu nazional guztiak kendu egin zituzten eskoletatik. Hauek eskola partikularrak ematen hasi behar izan zuten askotan, dirua irabazi ahal izateko.

  • Jose Mari Kruzeta Eibarko umeak Errusiara

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Gerra zela eta 3-4 urtez eskola gabe gelditu ziren ume asko eta asko. Eibartik ume asko joan omen ziren Errusiara. Salbokondukturik gabe ibiltzea ezinezkoa izan ohi zen. Hura lortzeko, ordea, falangista izan behar zen.

  • Aurora Baskaran Irakurzaletasuna gerraostean

    Aurora Bascaran Martínez (1933) Eibar

    34ko iraultzan kartzelaraturiko eibartarrak kartzelan zeudela asko irakurtzeko ohitura zuten eta tertuliak egiten omen zituzten. Bertatik irten ondoren, zentsuraren ondorioz liburu asko ezin zitezkeen lortu baina Benignok lortu egiten zituen, eta alabari irakurtzeko uzten zizkion.