Euskara eta politika

• San Pedroko ikastolaren kokapenak

  Cristina Elustondo Elustondo (1945) Pasaia

  Pasaiako alkateak, San Pedroko ikastolarentzat lokalak utzi zitueen portuan. Geroago, eskola nazionalen eraikina izandakoan jarri zen ikastola.

• San Pedroko lehenengo ikastolako ikaslea

  Jon Garin Elustondo (1966) Pasaia

  San Pedroko ikastolaren sorrera. Elizaren babespean hasi zen ikastola. Pilartxo Arratibel izan zen lehenengo andereñoa. Felisa izan zen bere andereñoa eta berarekin ikasi zuen irakurtzen eta idazten. Gaur egun zaharren-egoitza dagoen "asiloan" zegoen orduan ikastola. Apaizaren etxe azpian ere lokalen bat bazegoela gogoratzen du.

• Donibaneko ikastolako lokal ezberdinak

  Jon Garin Elustondo (1966) Pasaia

  Hirugarren mailatik aurrera eta lizeoa eraiki aurretik, Donibanera joaten ziren. Hainbat lokaletan egon ziren eta lizeora joan aurretik Bisme enpresako lokal batzuetan egon ziren. Zortzi urterekin, motorra pasatzen zuten egunean 4 aldiz. Lizeoan badia guztiko barrutietako haurrak elkartu ziren.

• San Pedroko txabolsotoa

  Jon Garin Elustondo (1966) Pasaia

  San Pedron, txabolsotoa "torrean" egiten zen, motorra hartzen den lekuan. Beste lokal batzuk egon ziren. Rifak eta merkatua ere antolatzen zen, dena lizeorako diru-bilketak egiteko.

• San Pedroko ikastolako irteerak

  Jon Garin Elustondo (1966) Pasaia

  Ikastolako irteerak egiten zituzten San Pedroko ikastolatik. Donuts eta Gurelesako lantegietara, Zabalegira... 30 bat haur izaten ziren.

• Ikastolen jarraipena kolokan ikusten zen

  Jon Garin Elustondo (1966) Pasaia

  San Pedroko ikastolako gelan 30 bat ikasle ziren. Hirugarren maila egitera Donibanera joan behar izan zutenean, klase erdia joan ziren. Gainontzekoak beste ikastetxe batzuetara joan ziren. Ikastolen jarraipenari buruz ziurtasunik ez zegoen.

• Lizeoko lehenengo ikasleetako bat da

  Jon Garin Elustondo (1966) Pasaia

  Lizeoa eraikitzeko proiektua aurrera atera zenean, badiako haurrak pixka bat elkartzen hasi ziren. Lizeoan ikasitako 2. belaunaldikoa da Jon. Aldaketa handia izan zen lizeora joatea.

• Donibanen eta lizeoan izan zituen irakasleak

  Jon Garin Elustondo (1966) Pasaia

  Donibanekoekin lagunarteko pikeak zituzten. Donibanen bere irakasleak Karmele Sistiaga eta Joxean Goikoetxea izan ziren. Laugarren mailako irakaslea Manu Labaien izan zen eta 5.etik 8.era Markos Zabaleta.

• Lizeotik oso ondo prestatuta ateratzen ziren

  Jon Garin Elustondo (1966) Pasaia

  Lizeoa erabat laikoa eta akademikoki zorrotza zen. Jendeak uste zuen ikastolak sasieskolak zirela, baina ez da egia. Ondo prestatuta atera ziren handik.

• Guraso eta irakasleen ausardia ikastolen sorreran

  Jon Garin Elustondo (1966) Pasaia

  Herriaren eta euskararen alde lan izugarria egin zuten haurrak ikastoletara eraman eta ikastolaren alde egin zuten guraso haiek. Gaur egun ezingo litzake horrelako zerbait egin. Irakasleak ere oso onak eta inplikatuak ziren. Militantzia oso barneratuta zeukaten.

• Donibaneko ikastolaren kokapen ezberdinak

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Donibaneko ikastola, Bonantza eliza ondoan sortu ziren. Ikastolako gelak herri guztitik zeuden sakabanatuta: Aterpean, Itsasmendi elkartearen atzeko etxeetan, Lourdes Txiki kalean, Pisbe lantegiko jangelan eta aazkenik lizeoan.

• Ikastolako ikuskaritzakoen bisitak

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Irakasle asko titulu gabe zeuden eta beste pertsona batzuenak erabiltzen zituztenak. Maria Luisa Almandozek adibidez, bere titulua utzita zeukan ikastolari. Gertakari bat kontatzen du. Irakasleek asko eman zuten.

• Gaztelutxo elkartearen sorrera

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Gaztelutxo elkartean, gurasoak ez ezik, lizeoaren proiektuaren aldeko jendeak ere hartu zuen parte. Joxe Mari Legarrak hartu zuen Pasaian alkatetza, proiektu hau aurrera eramateko. Irakasleen inplikazioa ere bazegoen, baina gehien bat gurasoen aldetik.

• Lizeoa Donibanen eraikitzearen arrazoia

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Donibanen bakarrik zegoen lizeoa egiteko lurra. Lekua zoragarria izan arren, autobus asko behar ziren ikasleak bertara joateko eta horrek kuotak handitu zituen ere. Gurasoak eta bazkideak ziren lizeoa ordaindu zutenak.

• Badiako herrien arteko ikastolako irakasle-sarea

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Ikasleak lizeora joan aurretik, barruti ezberdinetako ikasleak elkartzen hasi ziren. Irakasleak ere elkartu egiten ziren, denek eduki eta metodologia berdintsuak emateko. Edozein herritan klaseak emateko prest egon behar zuten.

• Lizeora joan aurretik, Beraunen

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Lizeora joan aurretik, haurrek Beraunen ikasi zuten. Han, herri batzuk elkartuta zeuden dagoeneko. Irakasle bakoitzak talde berdinarekin 2-3 ikasturte egiten zituen.

• Pasaiako txabolsotoetan, euskaraz

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Lizeoarentzat dirua lortzeko diru-iturri bat taberna zen. Barran lanean zeudenek euskara erabiltzen zuten beti eta tentsio momentu bat edo beste bizi izan zuten. Gaur egungo txosnen estilokoak ziren txabolsotoak.

• Tira-birak guardia zibilarekin

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Eguberrietan eta herriko festetan, herriko ekintzetan parte hartzen zuten ikastolatik. Behin, errepresioa isladatzen zuen karroza bat egin zuten eta gaurdia zibila joan zitzaien azalpen eske. Haurrak koartelera eraman nahi zituzten baina irakasleek ez zieten utzi.

• Ikastolaren inguruan bolondres ugari

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Ikastolako mantenu-lanak (garbiketak, arotzak, iturginak...) irakasleek eta herri jendeak egiten zituzten ezer kobratu gabe. Bere osabak ikasle txikienentzat egindako mahai eta aulki txikiak gogoratzen ditu.

• Ikastolaren alde lan egin zuen jendea

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  Ikastolaren traba nagusia ekonomikoa izan zen, nahiz eta traba politikoa erre bazegoen. Baina ikastolaren alde lan egin zuen jende asko egon zen.