Euskara eta politika

  • 906 Tertulia politikoak etxean

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Eibar

    Eskolan gazteleraz egin behar zuten, baina lagun artean dena euskaraz. Haien etxean, Prietotarrak bizi ziren eta politikako tertuliak egiten zituzten. Behin, salaketa bat jaso zuten eta Jose alguazila joan zitzaien.

  • mikel usobiaga Ikastolaren publifikazioa

    Mikel Usobiaga Iriondo (1950) Eibar

    Eibarko ikastola publiko bihurtzeko asanbladak oso luzeak eta gogorrak izan ziren.

  • Mari Pilar Manterola Etxekoei esker euskara gorde

    Mari Pilar Manterola Salegi (1949) Zumaia

    4 urterekin hasi zen eskolan eta dena gazteleraz egiten zuten han. Berak ez zekienez, isil-isilik egoten zen. Ikasi zuenean, aitak esan zion etxeko atetik barrura ez zuela erdaraz hitz egin behar. Gerora osaba batzuk emakume asturiarrekin ezkondu ziren eta Mari Pilar ez zen gai haiekin gazteleraz hitz egiteko. Aldiz, lehengusu batzuek euskara guztiz galdu zuten. Etxekoei esker gorde ahal izan zuen euskara, eskolan eta lagunekin gazteleraz egiten baitzuen. Bere lagun baten kasua.

  • Mari Pilar Manterola Euskara debekatuta eskolan

    Mari Pilar Manterola Salegi (1949) Zumaia

    Bere kasa euskaraz alfabetatu zen, dena gazteleraz ikasi baitzuten umetan, baita dotrina ere. Eskolan euskara debekatuta zegoen, zigortu egiten zituzten, beraz Mari Pilarrek ez zuen hitz egiten. Mojek zigortu zuten egun bat du gogoan.

  • Mari Pilar Manterola Ikastolaren sorreran laguntzaile

    Mari Pilar Manterola Salegi (1949) Zumaia

    Ikastolari laguntzen ibili zen. Abade-etxean egon zen lehenengo ikastola. Bazkide kuota bat ordaintzen zen. Lehen andereñoa Eguzki Senosiain izan zen. Hasieran haur-eskola bakarrik zen.

  • "Anilloa" jasotzen zuten euskaraz hitz egiteagatik

    Gloria Ansuategi Aldekoa (1918) Berriz

    Euskaraz hitz egiteagatik zigor moduan "anilloa" jartzen zieten mojek. Euskaldunak ziren mojek berdin zigortzen zituzten. Eskolan hasi zenean ez zekien gazteleraz hitz egiten Gloriak.

  • Josu Zabala Hertzainak taldearen hasiera: troskista taldea

    Josu Zabala Ajuriagerra (1954) Gasteiz

    Xabier Montoiarekin Hertzainak proiektua sortu zuen. Milintantismorik ezagutzen zuten elkar, troskismotik. Hasieran batu zirenak ez ziren musikari onak, eta jende trebatuagoa topatzen hasi ziren.

  • Arantxa Aizpurua Euskaraz hitz egiteagatik mehatxatua eta kritikatua

    Arantxa Aizpurua Gaztelu (1942) Ataun

    Gasteizera joan zeneko oroitzapen txarrak ditu Arantxak, dena gaztelaniaz zelako. Euskaldunak zirenak elkarrekin egoten saiatzen ziren. Euskaraz hitz egiteagatik mehatxatu zuen bizilaguna gogoratzen du.

  • Joxe Bikuña Agirre Euskara eta euskal kultura debekatuak

    Joxe Bikuña Agirre (1935) Ataun

    Frankismoan euskara eta euskal kultura debekatua zegoen. Gaztelaniaz hitz egin behar zenez, Arabara ikastera joaten zirenak bazeuden.

  • Joxe Bikuña Agirre Ataungo Ikastolaren sorrera

    Joxe Bikuña Agirre (1935) Ataun

    Ataungo Ikastolaren sorreran Jaxinto izeneko apaiz batek asko lagundu zuen. Hamabi haurrekin hasi zen ikastola, oilategi izandako eraikin batean. Dirua gurasoek ipini behar izan zuten eta ikastolak ez zuenez ofizialtasunik, haurrek ez zeukaten eskolako kartillarik. Gaur egun, herri eskola da, publikoa.

  • Juan Jose Araolaza Ikastolako irakasleak tituluak lortzen

    Juan Jose Araolaza Lahidalga (1943) Zizurkil

    Hasieran, andereño eta maisuek derrigorrezko ikastaro pedagogikoa egin behar zuten. Bartzelonara joaten ziren urtero. Irakasle asko titulurik ez zutenez, Ikastolen Federazioa eta Eusko Jaurlaritza adostasun batera heldu ziren eta ikastaro horiek Eskoriatzan ematen hasi ziren, Bartzelonan beharrean. Horrela, askok titulua lortu zuten. Erromatik ekarritako irakasleak.

  • Juan Jose Araolaza Elgoibarko ikastolako eraikin berrirako lurzoru bila

    Juan Jose Araolaza Lahidalga (1943) Zizurkil

    Ikastolaren legalizazio ofizialerako, gela eta lokal ezberdinetan sakabanatuta zeuden ikasleak batuko zituen eraikin berri bat behar zuten. Danobat-ek garai hartan, lurzoru bat zuen eta ikastolari eskaini zion. Luis Ulazia arkitektoak lurzoru gehiago lortzeko ideia bota zuen eta plan partzial baten bidez aurkeztu zen proiektua.

  • Juan Jose Araolaza Elgoibarko Ikastolarako lurzoruen bila

    Juan Jose Araolaza Lahidalga (1943) Zizurkil

    Ikastolarako lurzoruak erostera nola joan ziren. Erraztasun asko izan zituzten, Elgoibarren ikastola oso estimatua zelako. Marañon baserria.

  • Jokin Apalategi Seminarioan euskaraz hitz egitea debekatuta

    Jokin Apalategi Begiristain (1943) Ataun

    Seminarioan ia denak euskaldunak ziren baina euskaraz hitz egiteagatik zigortu egiten zituzten.

  • Jokin Apalategi Ozaetako udalekuak

    Jokin Apalategi Begiristain (1943) Ataun

    Hogeita bi urte zituela, ikastolako udalekuetan lan egiten hasi zen, Ozaetan (Araba). Orduan ikastolak ez ziren oraindik ofizialak eta elizaren arrimoan zeuden.

  • Iñaki Gorritxategi Bera ez zela Ignacio, Iñaki baino

    Iñaki Gorritxategi Alberdi (1931) Berriz

    Aita etxeratu zenean, zer nolakoak bizi izan zituen kontatzen du. Gogoan du konfirmatu zenean, Iñaki izena ematera bultzatu zuela aitak, Ignacio izenaren ordez. Jaiotze agiria eskatu zuen udaletxean gerora eta Iñaki izena agertzen zen. Seme-alaben izenak erdaraz erregistratu behar izan zituzten, ez zietelako euskaraz erregistratzen lagatzen.

  • Maria Esther Oregi Eskoriatzako ikastolaren sorrera

    Maria Esther Oregi Uribetxebarria (1938) Eskoriatza

    Mari Kruz Oianguren Bilbon eskola baten irakasle bezala zebilen lanean eta Eskoriatzan ikastola zabaldu nahi zuen. Kokapena. Mari Kruzek eta beste batzuek, lan eta diru asko inbertitu zuten ikastolaren sorreran.

  • Andres Alberdi Elgoibarko ikastolaren eraikina

    Andres Alberdi Gorostiaga (1950) Getaria

    1976an zabaldu zen Elgoibarko ikastolaren eraikina. Andres ikastolako zuzendari pedagogikoa izan zen lau urtez. Eraikuntza oso ondo pentsatuta zegoen bai barrura begira baita kanpora begira ere. Ikasle kopurua asko hazi zen eraikin berriaren hasierako urteetan.

  • Andres Alberdi Aubixako aterpetxea

    Andres Alberdi Gorostiaga (1950) Getaria

    Aubixako aterpetxea 1973an hasi zen ikasleei euskal giroan bizitzeko aukera ematen. Giro oso polita zuten bertan. Hamabost eguneko udalekuak ziren.

  • Andres Alberdi Erromatik Elgoibarko ikastolara

    Andres Alberdi Gorostiaga (1950) Getaria

    Seminarioa utzi eta Filosofiako lizentziatura bukatzera joan zen Erromara. Ikasketak bukatzear zegoela, Antton Aranburuk deitu zion Elgoibarko ikastolatik, bertan lan egiteko eskatuz. Andresekin batera, Iñazio Garmendia eta Emilio Imaz hasi ziren ikastolan lanean. Ikastolako lehenengo irakasle lizentziatuak izan ziren, 6. mailatik aurrerako promozioei klaseak emateko.