Euskara eta politika

  • Gema Sistiaga Badiako herrien arteko ikastolako irakasle-sarea

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Ikasleak lizeora joan aurretik, barruti ezberdinetako ikasleak elkartzen hasi ziren. Irakasleak ere elkartu egiten ziren, denek eduki eta metodologia berdintsuak emateko. Edozein herritan klaseak emateko prest egon behar zuten.

  • Gema Sistiaga Lizeora joan aurretik, Beraunen

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Lizeora joan aurretik, haurrek Beraunen ikasi zuten. Han, herri batzuk elkartuta zeuden dagoeneko. Irakasle bakoitzak talde berdinarekin 2-3 ikasturte egiten zituen.

  • Gema Sistiaga Pasaiako txabolsotoetan, euskaraz

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Lizeoarentzat dirua lortzeko diru-iturri bat taberna zen. Barran lanean zeudenek euskara erabiltzen zuten beti eta tentsio momentu bat edo beste bizi izan zuten. Gaur egungo txosnen estilokoak ziren txabolsotoak.

  • Gema Sistiaga Tira-birak guardia zibilarekin

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Eguberrietan eta herriko festetan, herriko ekintzetan parte hartzen zuten ikastolatik. Behin, errepresioa isladatzen zuen karroza bat egin zuten eta gaurdia zibila joan zitzaien azalpen eske. Haurrak koartelera eraman nahi zituzten baina irakasleek ez zieten utzi.

  • Gema Sistiaga Ikastolaren inguruan bolondres ugari

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Ikastolako mantenu-lanak (garbiketak, arotzak, iturginak...) irakasleek eta herri jendeak egiten zituzten ezer kobratu gabe. Bere osabak ikasle txikienentzat egindako mahai eta aulki txikiak gogoratzen ditu.

  • Gema Sistiaga Ikastolaren alde lan egin zuen jendea

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Ikastolaren traba nagusia ekonomikoa izan zen, nahiz eta traba politikoa erre bazegoen. Baina ikastolaren alde lan egin zuen jende asko egon zen.

  • Gema Sistiaga Legeaz zekien pertsonak behar ziren

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Simon Garinek asko lagundu zuen ikastolaren proiektuan ere. Legegizona zen eta horrelako jendea behar zuten ere.

  • Gema Sistiaga Zotzak eta garbantzuak matematika irakasteko

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Ikasle txikienekin edozein material erabiltzen zuten ikasteko (zotzak edo garbantzuak matematiketarako, adibidez). Imabol Urbietaren abestiez asko baliatu izan ziren.

  • Pedro Jauregi Eskola garaian ikasi, gutxi

    Pedro Jauregi Sorondo (1922) Andoain

    Eskolan azken bi urteetan bakarrik ikasi zuen. Dotrina. Jaunartzeak. Maisuak makilarekin jotzen zien, eta ez zien ezer irakasten. Erdaraz ez zekiten. La Salleko fraideekin hasi zenean, orduan ikasi zuen zerbait.

  • Migel Ansa Euskara eskolan eta elizan

    Migel Ansa Goenaga (1937) Andoain

    Mojen eskolan, erdaraz egiten zuten mojak euskaldunak izan arren. Mojek zerbait galdetu eta erdaraz ez bazekiten, "kriston egurra" jasotzen zuten. Hitz bat bera ere ezin zuten egin euskaraz. La Sallen ere maisuek ez zuten euskaraz egiten. La Salleko dotrina eta elizakoa euskaraz ikasteko aukera zegoen. 10 lagunek bakarrik egin zuten komunio handia euskaraz.

  • Joxe Antonio Huici Euskara herrian

    Joxe Antonio Huizi Bereziartu (1937) Andoain

    Joxe Antonio umea zela, euskaraz hitz egiten zuen gehiengoak Andoainen. Herriko giroa nolakoa zen azaltzen du. Eskolan, dotrina bakarrik ematen zuten euskaraz.

  • Joxe Antonio Huici Dotrina bakarrik euskaraz

    Joxe Antonio Huizi Bereziartu (1937) Andoain

    Etxean euskaraz hitz egiten zuen gurasoekin. Eskolan, dotrina bakarrik ematen zuten euskaraz. Eskola denboran, zaila egin zitzaion erdara ikastea.

  • Gema Sistiaga Bergarako UNED-en ikastolako irakasle titulua ateratzen III

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Ikastolako irakasle-titulua ateratzen ibili zenean, Gema ama zen. Hala ere, oso motibatuta zeuden eta gai izan ziren aurrera eramateko. Bergaran, Maria Lagundiaren komentuan lo egiten zuten eta elkarte gastronomikoetan afaria prestatzen zieten. Hiru urtean atera zuten titulua.

  • Gema Sistiaga Pasaia-Lezo lizeoko lehenengo irakasleak

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Pasaia-Lezo lizeoko lehenengo irakasle guztiak gazteak ziren eta gaur egun erretiratuak daude: Emi Mujika, Agustin Migeltorena, Jon Alvarez, Xabier Portugal, Gema Sistiaga... Markos Sistiaga idazkaritzan zegoen.

  • Angel Ugarteburu Guardia Zibilaren bisitak ikastolan

    Angel Ugarteburu Meabebasterretxea (1942) Berriatua

    Guardia zibilaren bisitak Eibarko ikastolako lokaletara. Kuartela, Zezenbideko lokalaren parean zegoen. Behin Urkiko lokaletan agertu zen guardia zibila.

  • Gema Sistiaga Donibaneko lehenengo ikastola

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    60ko hamarkadan, ikastolaren mugimendua hasi zen Donibanen, Bonantza elizaren lokal batean. Rosarito Folgado izan zen lehenengo irakaslea. Gemaren anaia txikia ez zuten bertan matrikulatu, oraindik ezjakintasun handia zegoelako.

  • Gema Sistiaga Donibaneko ikastolako lehenengo irakasleetako bat

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Ikastolaren lehenengo lokala ireki eta gero, "Aterpea" lokalean klaseak ematen hasi zen Lurdes Sistiaga irakaslea. Itsasmendi elkarteko kideek ere, proiektuan lagundu nahi zutenez, lokal bat erosi zuten eta goiko aldean ikastolako gela berriak sortu zituzten eta bertan hasi zen Gema lanean irakasle bezala, 1972-1973 ikasturtean. 20 ikasle zituen, baina hurrengo urtean 40 izan ziren.

  • Gema Sistiaga Oreretako ikastolan, irakasle izateko formatzen

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Donibaneko ikastolan irakasle bezala hasi zenean, Gemak ez zuen titulurik. Ez zioten ordaintzen, baina mesedez formatzeko eskatu zioten eta bi hilabetez egon zen Oreretako ikastolan ikasten. Kaputxinoek komentuak gela batzuk utzi zituen ikastoletako irakasleak formatzeko.

  • Gema Sistiaga Elbira Zipitriaren metodologia

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Elbira Zipitriaren metodologia ikasi zuten lehenego ikastolako irakasleek.

  • Gema Sistiaga Gau eskolak eta euskararen alfabetizazioa

    Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

    Ikastolan klaseak emateko materialak, irakasleek prestatzen zituzten eta beraien artean partekatzen zituzten. Ikastolan irakasle izateko eskatu zioten euskaraz zekielako, baina Gema ez zegoen alfabetatuta eta Oñatibiaren liburuxkak erabili zituen horretarako. Pixkanaka-pixkanaka joan zen euskara batuan alfabetatzen, gero klaseak eman ahal izateko.