Euskara eta politika

• Lehenengo ikastolak eta elizaren laguntza

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Hasieran, ikastolek ez zuten baimenik lortzen ikastetxe bezala jarduteko. Doktrina emateko eskolan izango balira bezala funtzionatzen zuten legearen aurrean.

• Pasaia-Lezo lizeoaren beharra; Gaztelutxo elkartea

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Errenteriako ikastola izan zen Lezokoaren erreferente nagusia. Lezon, momentu batean ikastolak lokal ezberdinak bazituen ere (elizako lokalak, apaizaren etxea, ikastola prefabrikatua...) ume asko zeuden eta Errenteriako ikastolak ezin zituen haien jaso. Pasaiaak orduan ikastola bat eraikitzeko nahia erakutsi zuenez, Lezo haiekin elkartu zen. Gaztelutxo elkartea.

• Irakasleen artean metodologiak elkarbanatuz

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Eskualde mailan, irakasleak asten behin elkartzen ziren, metodologia ezberdinak elkarbanatzeko. Seaskako irakasleak ere joaten ziren. Rosa Sensat. Urtean zehar ikastaroak egiten zituzten. Udan, kataluniar irakasleekin ere elkartzen ziren. Ikastaroetan ikasitakoa, gero praktikan jartzen zuten ikastolan.

• Elbira Zipitriaren irakasteko metodologia

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Elbira Zipitriaren irakasteko metodologia nolakoa zen kontatzen du. Lurrean esertzen ziren, hostoak batzen zituzten, ikasle bakoitzaren erritmoa kontuan hatzen zen...

• Hasierako ikastoletako material didaktikoa

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Xabiertxo eta Martin Txilibitu liburuak erabiltzen zituzten ikastolan. Irakasleek materialak eskuz egiten zituzten. Eskulanak.

• Ikastolan lan egiteko beldurra

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Ikastolen hasieran, tituludun irakasleak lortzea zaila izan zen. Beldurra zuten ikastolan lan egiteagatik fitxatuak izateari. Burgosko prozesuaren ondorioz, jendearen kontzientzia pizten joan zen eta orduan hasi zen jendea beldur gutxiago izaten. Guardia Zibila

• Ikastolako anekdotak ikuskaritza eta guardia zibilarekin

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Maiz guardia zibila agertzen zen ikastolan. Ez zuten begiratzen ia irakasleek titulua zuten ala ez, baizik eta zer irakasten zieten haurrei. Behin, ikuskaritzakoa heldu zenean, ikasle batzuk ikusi zituen lurrean ama birjina baten irudiarekin jolasean.

• Gabonak ikastolan; udalekuak

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Herriak ikastolan parte asko hartzen zuen. Jaiak prestatzeko bilerak egiten zituztenean, jendeak janaria igotzen zien. Eguberrietan jaiotzak egiten zituzten. Olentzero. Gurasoek asko laguntzen zuten. Udalekuak Agurain eta Rocafort-en egiten zituzten eta gurasoek haurrak eramaten zituzten, sukaldari lanak egiten zituzten....

• Ikastolarako dirua lortzen: bazkariak, azokak, kantaldiak...

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Azokak antolatzen zituzten ikastolarako dirua lortzeko. Jaietan ere bazkariak ematen ziren, taberna jarri... Kantaldiak ere antolatzen ziren: Pantxoa eta Peio, Oskarbi, Lurdes Iriondo... Gobernu Zibilera joan behar ziren baimen eske. Gurasoek beti laguntzen zuten, ikastola garbi mantentzen ere.

• Herri batek bere hezkuntza-sistema propioa behaar du

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Herri batek bere hezkuntza-sistema behar duelako jaio ziren ikastolak. Euskalduna eta metodologia batekin.

• Euskal kontzientzia handia zegoen garai batean

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Ikastolako sortzaileak, irakasleak bilatzeaz gain, etxez-etxe joaten ziren ikasleen bila. Guraso guztiekin hitz egiten zuten. EAJ-k indar handia zuenez, haiengana jo zuten. Euskal kontzientzia handia zegoen garai hartan.

• Ikastolaren sortzaileak, abertzaleak

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Lezo eta Pasaian zeuden ikastolaren sortzaileen artean, harremana zegoen. Denak ibiltzen ziren EAJ eta batzokien bueltan. Emakume Abertzale Batzakoak joan ziren bere etxera, andereñoa izateko eskatuz.

• Lezoko ikastolako sortzaileak: Mikel Salaberria eta Joxe Esnaola

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Ikastolaren eraikin prefabrikatua erosteko, Mikel Salaberria eta Joxe Esnaolak mailegu bat eskatu zuten. Haiek izan ziren udaletxean ere baimenak eskatu zituztenak.

• Pasaia-Lezo lizeoa

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Lezoko ikastolako irakaslea izan zen Agustina. Hainbat ikastola zeuden inguruan, denak sakabanatuta. Pasaia-Lezo lizeoa sortu zenea, euskara bakarrik irakatsiko zuela erabaki zuen. Eraikina oraindik bukatu gabe zegoen. Ikasle eta irakasle asko zeuden bertan. Aldaketa handia izan zen metodologia aldetik.

• Pasaia-Lezo lizeoa: ikasleak

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Pasaia-Lezo lizeoko ikasleak oso ezberdinak ziren haien artean.

• Irakasleen elkartean materiala sortzen

  Agustina Pontesta Garmendia (1950) Lezo

  Zipristin, Ixilik, Hizkuntza I-II-III, Hiztegi Txikia... sortu zituzten. Irakasgai guztietarako behar zen euskarazko materiala sortu. 1994. urtera arte ibili zen materiala sortzen. Elkartea ixtearen arrazoiak.

• Pasaia-Lezo lizeoaren aurrekariak eta sorrera

  Mari Kruz Aranburu Matxain (1947) Lezo

  Pasaia-Lezo lizeoa sortu aurreko ikastolen egoera Lezon. Pasaia eta Lezoren arten lizeoaren sorrera. Anekdotak.

• Ikastolako gurasoen lana dirua lortzeko

  Mari Kruz Aranburu Matxain (1947) Lezo

  Seme-alabak ikastolara eraman zituen. Gurasoek, lan ezberdinak egiten zituzten: gelen garbiketak, tabernan zerbitzatu, afariak prestatu... Lortutako dirua ikastolarentzat bideratzen zen.

• Lizeoko kuota, autobusentzat

  Mari Kruz Aranburu Matxain (1947) Lezo

  Haurrak lizeora eramateko kuota bat ordaintzen zen. Gehiena, autobusak ordaintzeko izaten zen, ikasle asko jaso behar zirelako. San Pedrokoek diru-laguntzak zituzten, baina Donibanekoek eta Lezokoek adibidez, ez.

• Arropa-denda, ikastolarentzat dirua lortzeko

  Mari Kruz Aranburu Matxain (1947) Lezo

  Gurasoek bilerak egiten zituzten, ekintzak antolatzeko. Arropa-denda bat jarri zuten.