Euskara eta politika

  • Jesus Mari Astigarraga Danobateko kideak Aubixa baserriaren prestaketan laguntzen I

    Jesus Mari Astigarraga Zubiaurre (1951) Elgoibar

    Danobat lantegiko zenbait kide denbora luzez ibili ziren Aubixa baserria prestatzen, aterpetxe bihurtzeko. Gogoan du Amatiñoren Margola tindategira eramaten zituztela izara eta maindireak eta ez zituztela ordaintzen. Burdindegikoarekin, harrobikoarekin... gauza bera egiten zuten: materiala hartu eta, ikastolarentzako zela esanda, ordaindu ez. Ikastolak ez zuen dirurik. Jendeak borondate handia izan zuen ikastolari laguntzeko.

  • Jesus Mari Astigarraga Danobateko kideak Aubixa baserriaren prestaketan laguntzen II

    Jesus Mari Astigarraga Zubiaurre (1951) Elgoibar

    Danobat lantegian bere nagusia zen Lazaro `Ziarda´rekin ibili zen Aubixa baserria udaleku bihurtzeko prestatzen. Zer lan egin zituzten. Literak Danobat lantegiko margolariak margotu zituen eta euskaraz tutik ere ez zekien. Jendeak oro har euskararen aldeko jarrera zuen.

  • Itziar Ajuria Garate Aita Ubidekoa; familia euskalduna

    Itziar Ajuria Garate (1924) Elgoibar

    Aita Ubidekoa zen. Bere jaiotetxea muga-mugan zegoen: zati bat Bizkaian eta beste zati bat Araban. Aitak beti esaten zuen bera Bizkaia partean jaioa zela. Anaiak asko joaten ziren hara. Bera ere anaiarekin joan zen gerra bukatu zenean eta hilabete pasa zuen bertan. Ubideko familia oso euskalduna zen. Aititaren eta amamaren inguruko kontuak. Amamak 13 seme-alaba izan zituen. Izen euskaldunak.

  • Itziar Ajuria Garate Euskal izenen gorabeheran eztabaidak familian

    Itziar Ajuria Garate (1924) Elgoibar

    Aitak izen euskaldunak jarri nahi izaten zizkien umeei, baina amaren aldeko aitona ez zegoen ados. Lehenengoari aitak Josu ipini nahi zion, baina azkenean Jesus ipini zioten. Ondorengo seme-alaben izenak: Imanol, Karmel, Loretxo eta Itziar. Ama berarekin haurdun zegoela `Itziartxo´ antzezlana egin zuten Batzokian eta horregatik jarri zioten izen hori. Gazteena Jon Iñaki izan behar zen, baina aitonak ez zuen onartu.

  • Itziar Ajuria Garate Elgoibarko ikastolako bizipenak

    Itziar Ajuria Garate (1924) Elgoibar

    Guraso batzuek irakasle tituluduna noiz etorriko zen galdetzen zuten. Euskaraz irakasteko urtebetez prestatzen egon ostean, Nekane Iturbe etorri zen. Eskola publikoko irakasle batek abisatzen zien inspektorea noiz pasako zen. Nekane, haurdun zegoela, erori egin zen, inspektorearekin zihoala. Ikastola elizaren babespean zegoen eta on Beristain parrokoa zen arduraduna. Umeak 9 urtera arte bakarrik egon zitezkeen ikastolan eta gaztelaniaz ere prestatu behar izaten zituzten, handik beste eskola batera joateko.

  • Iñaki Gorostiza Euskarari eustea zaila

    Iñaki Gorostiza Etxaniz (1932) Elgoibar

    Gaur egun umeek gaztelaniaz egiten dute asko, euskaraz jakin arren. Badaude euskaraz ikasi duten erdaldunak ere. Norbere hizkuntzari eutsi egin behar zaiola dio. Baina bere ondorengoek eskola gaztelaniaz jaso zuten eta horrela zaila da euskarari eustea. Ikastola sortu ez balitz, euskara galdu egingo litzatekeela dio.

  • Sebas Agirre Ikastolaren taberna

    Sebas Agirre Unamuno (1956) Bergara

    Bergarako ikastolaren tabernan euskararekiko sentimendu handia zegoen.

  • Andres Alberdi Euskara irakasgai bezala

    Andres Alberdi Gorostiaga (1950) Getaria

    Andres Elgoibarko institutuan lanean hasi zenean, nahiz eta euskarazko irakasle ofizialik ez egon eta araudian sartuta ez egon, beste irakasgaietako irakasleek (Pello Arrieta, Enrike Larrañaga, Joxe Ramon Kortabitarte, Pello Gaztelurrutia, Gaztañaga...) euskara ere irakasten zuten. Geroago hasi ziren plazak ateratzen.

  • Alfonso Guillo Elgoibarko ikastola: kokapenak

    Alfonso Guilló González (1953) Elgoibar

    Elgoibarko ikastolako eraikin berria eraiki aurretik (1976), lokal ezberdinetan ematen zituzten klaseak: elizako gela batzuetan, San Frantzisko kalean, Santa Ana kalean...

  • Markos Gabilondo Eskolan izan ezik, dena euskaraz

    Markos Gabilondo Irala (1942) Bergara

    Doktrina eta jaunartzea Santa Marinan egin zituen. Euskaraz izaten ziren. Etxean ere euskaraz egiten zuten baina eskolan dena gaztelaniaz. Euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izaten ziren eta behin gurasoak kexatzera joan ziren.

  • Markos Gabilondo Ikastolaren sorrera Bergaran

    Markos Gabilondo Irala (1942) Bergara

    Ikastolaren sorrera Bergaran. Konbenio kalean zegoen, 3. pisuan. Bi andereño zeuden eta bat Izaskun Jimeno zen.

  • Markos Gabilondo Ikastolen Federazioko bilerak

    Markos Gabilondo Irala (1942) Bergara

    Ikastolen Federazioko bi bileretan parte hartu zuen Markosek. Juventudes-eko egoitzan egiten zituzten.

  • Markos Gabilondo Ikastolako diruzaina

    Markos Gabilondo Irala (1942) Bergara

    Bergarako ikastolako diruzaina izan zen bi urtez. Orduan ikastola Seminarixuan zegoen eta bost andereño zeuden lanean.

  • Markos Gabilondo Ikastolatik Eskola Publikora

    Markos Gabilondo Irala (1942) Bergara

    Bergaran lehenengo Kilometroak ospatu zirenean Markos ez zegoen Ikastolako kudeaketan sartuta. Taldetik atera zuten ez zelako guraso eta MK-ko kidea zelako. Kilometroak ospatu zirenean, Eskola Publikoaren sorrera eta garapenean parte hartzen zuen.

  • Markos Gabilondo Eskola Publikoa euskalduntzen

    Markos Gabilondo Irala (1942) Bergara

    Euskal Eskola Publikoaren alde lan egin du. Eskola Publikoa euskalduntzearen alde borrokatu du.

  • 1158 "Kanta berri" lehiaketa

    Jose Mari Iriondo Unanue (1938) Azpeitia

    Loiola Herri Irratiak eta Arrasateko Danok Kultur Taldeak 1972an "Kanta berri" lehiaketa jarri zuten, kantu berriak sortzeko lehiaketa. "Guria" izeneko abestiak irabazi zuen. Musika Juan Carballorena zen eta hitzak Iturriarenak. Berez letrak (eta izenburuak) "herria" zioen, baina ezin zen "herria" hitza erabili eta haren ordez "guria" jarri behar izan zuten.

  • 1114 Argentinako senideak euskaldunak eta Eibarkoak erdaldunak

    Luis Alberto Aranberri Mendizabal (1945) Eibar

    Aranberritarren artean ere, Amatiñoren osaba eta izeben etxeetan, gehienbat erdaraz egiten zuten, ez ziren euskaltzaleak. 1960. urte inguruan, bere lehengusina bat (Maritxu Aranberri) Argentinatik itzuli zen Eibarrera (gerran ihes egin ondoren). Han jaiotako seme-alabak euskaldunak ziren, eta Eibarren jaiotako lehengusuak, ostera, ez.

  • 1114 Bere abizenak irakasleak erdaraz, amak euskaraz

    Luis Alberto Aranberri Mendizabal (1945) Eibar

    Bederatzi urterekin, Corazonistetara joan zen. Giro espainola topatu zuen baina ez frankista. Abizenak gazteleraz idazten zizkioten eskolan, baina amak euskarazkoak zela beharko lukeen esaten zion. Orduan hasi zen nabaritzen jokaera bat baino gehiago zegoela.

  • 1114 Euskara ikasle izatetik, irakasle izatera

    Luis Alberto Aranberri Mendizabal (1945) Eibar

    Kulturalean idazkari lanetan aritu zen, gustuko zuelako idaztea. Imanol Lazpiurrekin euskararen gramatika ikasten hasi ziren baina berehala irakasle lanetan.

  • 1114 Euskalgintzan aritzearren, poliziarekin izandako arazoak

    Luis Alberto Aranberri Mendizabal (1945) Eibar

    Poliziarekin behin izandako arazoa kontatzen du: Axularren testuen kopiak kendu zizkieten. Rikardo Arregik prestatzen zituen alfabetatze klaseak emateko. Beste behin etxera etorri zitzaizkion poliziak Euskal Jaietako diru-kontuengatik.