Euskara eta politika

• San Juango eta San Pedroko ikasleak elkarrekin

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  1972an badiako ikastolak elkartu zirenean, San Pedroko 3 ikasle batu zitzaizkien sanjuandarrei. Barruti guztikoak eta Lezokoak, lizeoan elkartu zituzten lehenbiziko aldiz. Kurtso bakoitzean modu ezberdinean batzen zituzten ikasleak.

• Franco hil zeneko oroitzapenak

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Nahiz eta frankismoan jaio zen, nahiko askeak zirela gogoratzen du. Franco hil zen egunean, ikasle bat puro batekin agertu zen ikastolan.

• Lizeoaren denen ikastola zen; militantzia

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Lizeoaren kokapenaz eztabaidatu zenean, argi utzi nahi izan zen denen ikastola zela. Berdin zuela non egongo zen kokatuta. Eta denek autobusa ordaindu behar zutela ere, nahiz eta lizeora oinez igo. Lizeoaren sorrerak militantzia bat suposatzen zuen, gaur egun ez dagoena.

• Lizeoarako kuotak eta diru-bilketak

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Familia bakoitzak 15.000 pezeta jarri behar izan zituen lizeorako. Diru-bilketak ere egiten ziren: rifak, txabolsotoak, taberna jaietan...

• Lezo-Pasaia lizeoaren izena

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Urte askoz, Pasaia Lizeoa izan zen, baina Lezo-Pasaia Lizeoa izena jarri zitzaion gero. Lezoarrak beti egon dira proiektuan inplikatuta.

• Irakasleen herri eta baserrietara txangoak

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  4. mailan Manu izan zuten irakasle eta historia asko ikasi zuten berarekin. Lehiaketak antolatzen zituen eta irabazleak txangoetara eramaten zituen. Txango asko irakasleen herrietara eta baserrietara egiten zituzten.

• Ikastolarekin txangoak

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Txikiagoak zirenean ez zituzten txango handiak egiten. Inguruko zuhaitzak ikustera, dendara, plazara... joaten ziren. Geroago, irakasleak, zeuzkan baliabideak erabiltzen zituen txangoak antolatzeko.

• Ikuskaritzakoak agertzeko beldurrez

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Ikuskaritzakoak lizeora joaten baziren, ondo portatu behar izaten zutela gogoratzen du. Irakasleak kezkatuta egoten ziren.

• Eskola nazionalak eta ikastola, guztiz ezberdinak

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Anaia nagusia eskola nazionaletara joan zen eta berak kontatzen zituen gauzak eta Maria Eugeniak ikastolan bizitako egoerak guztiz ezberdinak ziren.

• Ikastolareriko dudak lehenengo urteetan

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Amak, ikastolarekiko dudak zituen, ez zekielako ea nahiko ikasiko zuten. Guraso batzuk oso inplikatuta zeuden. Batzuk aipatzen ditu.

• Lizeoa sortzeko ahalegin handia egin zen

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Lizeoak suposatzen zuen kostuaz konzienteak ziren.

• Ikastolan fitxak erabiltzen zituzten gehienbat

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Umetan, ipuin asko kontatzen zizkietela gogoratzen du. Ez du gogoratzen ikasleen libururik zutenik. Matematikak fitxetan eta koadernoetan egiten zituzten.

• Ikastolara heltzeko garraioak: motorea, autobusa...

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  San Pedrotik San Juanera joaten ziren ikasleak, motorean pasatzen ziren. Lezokoak lineako autobusean.

• Irakasle guztien oroitzapen ona du

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Ikastolako irakasleen artean, Lourdes Sistiaga da gehien gogoratzen duena. Izan dituen irakasle guztien oroitzapen ona du. Maria Luisa, Ixiar, Manu, Emiliano.... Emilianorekin denbora asko pasatzen zuten eta urte askoz izan zen bere irakasle.

• Ikastolako anekdotak

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Amasara joan ziren behin ikastolarekin. Baserri batean, ikasle batek hanka sartu zuen zulo batean. Beste batean, Marcos izeneko irakasle batek bere baserrira eraman zituen ikasleak eta haren emaztea erori egin zela gogoratzen du.

• Lizeoko gelak margotzen

  Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

  Lizeoko irakasle bezala hasi zenean, gela batzuk margotzen ibili ziren. Kilometroak antolatzen ere ibili da.

• Amak 40 urterekin euskara ikasi zuen

  Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

  Gurasoek nahiz eta euskaraz ez jakin, alabak ikastolara eraman zituzten. Ama horrela hasi zen hitz batzuk ikasten. Bera irakaslea zen baina ez ikastolan, baina ikastolakoei uzten zien bere fitxa, inpekziorako. Lagun batek esan zion kontuz ibiltzeko, Donibaneko norbaitek salatu zuelako. Orduan, ikastolara joaten hasi zen, euskara ikasi zuen eta 40 urterekin ikastolako andereño bezala lanean hasi zen. Maria Luisa Almandoz zen bere amaren izena.

• Nekane andereñoaren ikastolaren gogoetak

  Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

  Koro 3-4 urterekin hasi zen Pasai Antxoko ikastolan, Nekane Auzmendi andereñoarekin. Bi gela zeuden. Ikastolako gogoetak. Handik Ibaiondo izeneko eraikinera joan ziren eta gero Beraungo ikastolara. Arantza Arruti, Nekane Auzmendi ziren Ibaiondoko irakasleak. Inazita Lazkano hasierao ikastolan ere bazegoen.

• Beraungo ikastola; pikeak ikasleen artean

  Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

  Beraunera ikastolara joan ziren 5. edo 6. mailan, geroz eta jende gehiago zegoelako ikastolan eta ez zegoelako lekurik denentzat. Irakasleak aipatzen ditu. Beraunetik Lezo-Pasai Lizeora joan ziren. Inguruko herriko ikasleak heldu zirenean, lekua kendu zietela sentitu zuten eta gaiztoak izan zirela aitortzen du.

• Txabolsotoa, lizeorako dirua biltzeko ekimena

  Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

  Txabolsotoa, Pasaia-Lezo lizeorako dirua lortzeko ekimena zen. Hala ere, elkartzeko, hitz egiteko, kultura sustatzeko... lekua ere bilakatu zen. Ikastolara seme-alabak eramaten ez zituzten guraso asko ere joaten ziren bertara. Txabolsotoa, Kutxaren lokal batean zegoen. Rifak ere saltzen zituzten.