Euskara eta politika

  • Maria Eugenia Laboa Ikastolako anekdotak

    Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

    Amasara joan ziren behin ikastolarekin. Baserri batean, ikasle batek hanka sartu zuen zulo batean. Beste batean, Marcos izeneko irakasle batek bere baserrira eraman zituen ikasleak eta haren emaztea erori egin zela gogoratzen du.

  • Maria Eugenia Laboa Lizeoko gelak margotzen

    Maria Eugenia Laboa Sagarzazu (1965) Pasaia

    Lizeoko irakasle bezala hasi zenean, gela batzuk margotzen ibili ziren. Kilometroak antolatzen ere ibili da.

  • Koro Etxeberria Amak 40 urterekin euskara ikasi zuen

    Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

    Gurasoek nahiz eta euskaraz ez jakin, alabak ikastolara eraman zituzten. Ama horrela hasi zen hitz batzuk ikasten. Bera irakaslea zen baina ez ikastolan, baina ikastolakoei uzten zien bere fitxa, inpekziorako. Lagun batek esan zion kontuz ibiltzeko, Donibaneko norbaitek salatu zuelako. Orduan, ikastolara joaten hasi zen, euskara ikasi zuen eta 40 urterekin ikastolako andereño bezala lanean hasi zen. Maria Luisa Almandoz zen bere amaren izena.

  • Koro Etxeberria Nekane andereñoaren ikastolaren gogoetak

    Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

    Koro 3-4 urterekin hasi zen Pasai Antxoko ikastolan, Nekane Auzmendi andereñoarekin. Bi gela zeuden. Ikastolako gogoetak. Handik Ibaiondo izeneko eraikinera joan ziren eta gero Beraungo ikastolara. Arantza Arruti, Nekane Auzmendi ziren Ibaiondoko irakasleak. Inazita Lazkano hasierao ikastolan ere bazegoen.

  • Koro Etxeberria Beraungo ikastola; pikeak ikasleen artean

    Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

    Beraunera ikastolara joan ziren 5. edo 6. mailan, geroz eta jende gehiago zegoelako ikastolan eta ez zegoelako lekurik denentzat. Irakasleak aipatzen ditu. Beraunetik Lezo-Pasai Lizeora joan ziren. Inguruko herriko ikasleak heldu zirenean, lekua kendu zietela sentitu zuten eta gaiztoak izan zirela aitortzen du.

  • Koro Etxeberria Txabolsotoa, lizeorako dirua biltzeko ekimena

    Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

    Txabolsotoa, Pasaia-Lezo lizeorako dirua lortzeko ekimena zen. Hala ere, elkartzeko, hitz egiteko, kultura sustatzeko... lekua ere bilakatu zen. Ikastolara seme-alabak eramaten ez zituzten guraso asko ere joaten ziren bertara. Txabolsotoa, Kutxaren lokal batean zegoen. Rifak ere saltzen zituzten.

  • Koro Etxeberria Ikastolako ikuskaritzaren bisitak

    Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

    Behin, andereño Nekaneren senarra inspektorez mozorrotu zen eta ikuskaritza pasatuko zuela esaten sartu zen ikastolara. Haurrak urduri jarri ziren, baina dena broma bat zen.

  • Koro Etxeberria Beraungo ikastolatik San Telmora

    Miren Koldobike Etxeberria Almandoz (1961) Pasaia

    Ez zen lizeora ikastera joan, Beraunen bukatu zuenen oraindik bukatuta gabe zegoelako. San Telmo lizeora joan zen bera eta bere klasekide batzuk Errenteriako ikastolara.

  • Nekane Maritxalar Kontxita Beitiaren ikastolaren egunerokotasuna

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Kontxita Beitiak ikastola klandestinoak ematen zituen bere gurasoen etxeko logela batean. Ikastolaren egunerokotasuna zein zen kontatzen du. Lurrean eserita jasotzen zituzten klaseak.

  • Nekane Maritxalar Irteerak inguruko mendietara

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Astero, irteerak egiten zituzten inguruko mendietara. Urtean behin Arantzazura joaten ziren. Jolasordurik ez zegoen, baina beti jolasten egoten ziren. Herrian jendeak bazekien etxe hortan klaseak ematen zirela klandestinoki.

  • Nekane Maritxalar Pasai Antxoko lehenengo ikastolako kokapenak

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Pasai Antxoko lehenengo ikastola, gaur egungo Eskalantegi kalean zegoen, Kontxita Beitiaren gurasoen etxean. Kontxita ezkondu zenean, Oarso kalean hasi ziren klaseak jasotzen eta azkenik, Nekane Auzmendiren etxean, Amarretxeta kalean. Bederatzi urterekin bukatu zen ikastolako bere etapa eta Santo Tomas Lizeoan jarraitu zituen ikasketak, beste 4-5 lagunekin batera.

  • Nekane Maritxalar Ikastolarekiko esperantza gurasoen partetik

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Ikastola klandestinoetara seme-alabak bidaltzen zituzten gurasoek bazekiten nora eramaten zituzten haurrak. Esperantza handia zeukaten guraso haiek.

  • Nekane Maritxalar Elizaren babesa ikastolei

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Elizak ikastolari lagundu zion Pasai Antxon ere. Don Pedro Jimeno, Don Luis Agirre, Emeterio Sorasu... gogoratzen ditu.

  • Nekane Maritxalar Ikuskaria zetorrenean gastelaniazko liburua atera behar

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Ez du gogoratzen ikuskaritza inoiz agertu zenik ikastolan. Baina dikuskaria agertu ezkero, gaztelaniazko liburu bat zeukaten ateratzeko. Egunerokotasunean, Xabiertxo edo Martin Txilibitu eta euskarazko ipuinak erabiltzen zituzten.

  • Nekane Maritxalar Ikastolako eguberriko jaialdia Don Bosco aretoan

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Ikastolan zegoen garaian, oraindik ez zen Olentzero kalera ateratzen. Etxez-etxe joaten ziren kantatzera, jaiotzak antolatzen zituzten... Don Boscoko aretoan eguberriko jaialdia egiten zuten.

  • Nekane Maritxalar Ikastolara joatea zerbait berezia zen

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Haurrak izanda ere, konturatzen ziren leku ezberdin edo berezi batera jaoten zirela (ikastolara). Bazekiten ere euskaldunak zirela.

  • Nekane Maritxalar Pasai Antxoko ikastolaren kokapen ezberdinak

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Pasai Antxon hiru ikastola ezagutu zituen: Kontxita Beitiarena Eskalantegi kalean, Oarso kalekoa eta Nekane Auzmendirena. Ibaiondon eta geroago Beraunen ere ikastola egon zela badaki.

  • Nekane Maritxalar Pasai Antxoko eta lizeoaren ibilbideak

    Nekane Maritxalar Garbizu (1957) Pasaia

    Ikastolaren ibilbideak poz asko sortzen dio. Pasaa-Lezo lizeoaren behar handia zegoen eta erabat positiboa ikusten du lizeoaren proiektua egin izana.

  • Joxe Mari Legarda Lezo-Pasaia lizeoarekin izandako harremana

    Jose Mari Legarda Martinez de Ilarduia (1938) Pasaia

    Donibaneko ikastolarekin harremana izan du seme-alabek bertan ikasten zutelako, Itsasmendi elkarteko kide zelako eta batez ere, herriko zinegotzi eta alkatea izan zelako lizeoa eraiki zen garaian.

  • Lezo-Pasaia lizeoaren proiektua I

    Pasaia

    Lizeoren proiektuan, zailena eraikitzeko baimen juridikoak lortzea izan zen. Donibaneko herriak izendapen berezi bat duenez eta inguruko mendiak babesa dutenez, ikastola "eraikin berezi" bezala kalifikatu zuten.