Euskara eta politika

  • Emi Mujika Pasaia-Lezo lizeoa sortzearen beharra

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Pasaia-Lezo lizeoa sortzearen beharraz hitz egiten du. Ikastola legeztatzeaz gain, haurrak elkartzeko beharra zegoen, klaseak oso txikiak zirelako. 1970eko hamarkadaren hasieran, badiako ikastola txikiko jendea elkartzen hasi zen, zer egin zitekeen aztertzeko. Herrerako auzoa proiektutik kanpo geratzea erabaki zuen eta Pasaiak eta Lezok jarraitu zuten aurrera. "Gaztelutxo"elkartea sortu zen lizeoaren proiektua aurrera eramateko. Hamar kideko batzordea zen (bi pertsona herri bakoitzeko).

  • Emi Mujika Proiektu komuna, bost herritan banatuta

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Ikastetxe bat sortzeko, gutxienez maila edo lerro bakoitzeko gela bat bete behar zen. Ikastola guztiak elkartuta, bi lerro zituzten lizeoan. Lizeoaren prozesua luzea izan zen, gehienbat eraikinagatik. Lizeoa zabalduta zen arte, nahiz eta proiektu amankomuna egon, herri bakoitzean ikastolako gelak zeuden.

  • Emi Mujika Pasaia-Lezo lizeoko lehenengo ikasleak, bigarren hezkuntzakoak

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Lizeoa zabaldu arte, ikasleak ahalik eta gutxien mugitzea zen helburua. Lehen hezkuntza herri bakoitzean zegoen eta bigarren hezkuntzarako Beraunen elkartzen ziren batzuk. Lizeoa zabaldu zenean, hasieran bigarren hezkuntzako ikasleak pasatu ziren.

  • Emi Mujika Pasaia-Lezo lizeoaren kokapena

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Lizeoa eraikitzeko, Pasaiako Udalak Donibanen lur batzuk eskaini zituen baina ez zen egokia ikusi, herrian bertan zegoelako eta etxez inguratuta. Hilerri ondoko lur batzuk erabiltzea proposatu zen eta birkalifikatu ondoren, eraikitzen hasi ziren. Uranga (Hondarribia) eta Emilio Chinarro (Madrid) izan ziren arkitektoak.

  • Emi Mujika Lizeoa eraikitzeko kredituak, kuotak eta diru-bilketak

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Lizeoa eraikitzeko banketxeari kreditua eskatu zitzaion eta guraso bakoitzak 10.000 pezeta jarri zituen. Jendea oso prest agertu zen proiektuarekin. Jaietan, beti antolatzen ziren dirua biltzeko ekimenak eta irakasleek zein gurasoek hartzen zuten parte.

  • Emi Mujika Lizeora igotzeko bidea, ikasleak egindakoa da

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Lizeoa zabaldu zenean, bukatu gabe zegoen. Bertara heltzeko bidea egin gabe zegoen eta ikasleek egin zuten bide hori.

  • Emi Mujika Ikastolaren metodologia berritzaitzea

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Lizeoan zein ikastola txikietan, naturarekiko harremana oso garrantzitsua zen. Baratzea jarri, irteerak... Garai hartarako, metodologia berritzaileak erabiltzen ziren baina guraso batzuek metodologia klasikoa nahiago zuten.

  • Emi Mujika Ikastola txikietatik lizeora, aldaketa izugarria

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Pasaia-Lezo lizeoko lehenengo zuzendaria izan zen eta bertan aritu zen zortzi urtez. Ikastola txikietatik lizeorako aldaketa oso handia izan zen. Autobus zerbitzua izugarria zen.

  • Emi Mujika Madrilera joan zen batxilergoa lizeoan emateko baimenaren bila

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Ez zeukaten euskarazko irakaskuntzako materialik. Irakasleek sortzen zituzten edo gaztelaniazko liburuak erabiltzen zituzten. Hasieran ez zuten batxilergoa eskaintzen eta Madrilera joan behar izan zuen baimena eskatzera.

  • Emi Mujika Pasaia-Lezo lizeoa ofizialki 1979an inauguratu zen

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Lizeoa ofizialki 1979an inauguratu bazen ere, 1977az geroztik, bigarren hezkuntzako ikasleak bertara joaten ziren. Eraikinaren erdia zegoen eginda ordurako.

  • Emi Mujika Ikastolako bigarren hezkuntzako ikasleak Beraunen

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Lizeoa egin bitartean, bost herrietako ikastolako bigarren hezkuntzako ikasleak Beraunera joaten ziren, denak elkarrekin. Herri ezberdinetako ikasleen arteko pikeak. Ikasleak oso ezberdinak ziren.

  • Emi Mujika Pasaiako badiako herrietako desberdintasunak

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Pasaiako eta Lezoko herritarren arteko janzkera ezberdina zen, eta ikasturte hasieran, Emi guraso bakoitza nongoa zen asmatzen saiatzen zen. Euskararen erabileran ere euskalkiak ere, ezberdintasun handiak zeuden.

  • Emi Mujika Ez zekien umetako lagunak euskaldunak zirela

    Emiliano Mujika Mandiola (1950) Gabiria

    Orain dela urte batzuk arte ez du jakin umetako lagunak euskaldunak zirela. Etxean bakarrik egiten zuten euskaraz, ezkutuan.

  • 1577 Ikastolako ikasleak, oso prestatuak

    Kontxita Beitia Oiarbide (1940) Donostia

    1968. urtera arte, ikastola klandestinoa izan zen eta haurrak klase-partikularretara joaten zirela esaten zuten gurasoek. Salaketaren bat edo beste izan zuten. Haurrak oso prestatuak irtetzen ziren. Liburuak.

  • 1577 Eskolaratze-txartela

    Kontxita Beitia Oiarbide (1940) Donostia

    Eskolaratze-txartela behar zuten ikastolako ikasleek, titulua lortzeko. Ofizialak ziren eskoletan matrikulatzen zituzten, nahiz eta gero ikastolan ikasi. Ikastetxeen arteko laguntza. Ikastolako ikasketak amaituta, ikasleak nora ikastera joaten ziren: jesuitak, lizeoak...

  • 1577 Ikastolak hazten joan zirenean

    Kontxita Beitia Oiarbide (1940) Donostia

    Ikastolak hazten joan ziren eta herri guztietan sortzen hasi ziren. Pasaian, ikastola ezberdinak elkartu egin ziren. Lezo-Pasaia lizeoa.

  • 1577 Ikastolako andereñoen egoitza, Donostian

    Kontxita Beitia Oiarbide (1940) Donostia

    "Andereñoen egoitza" jarri zen Donostian, beste herrietatik Elbira Zipitriarekin eta haren ondorengo andereñoekin formatzera. Egoitzan bizi ziren denak eta praktikak, inguruko ikastola ireki berrietan egiten zituzten. Kontxita, bertara joaten zen euskara irakastera.

  • Lurdes Esnaola Lezoko ikastolako lehenengo ikasleetako bat izan zen

    Lurdes Esnaola Legasa (1961) Lezo

    Ikastola ondoan bizi ziren eta bertara joaten ziren, andereño Manolirekin. Oso zorrotza zen. Handik, lehenengo ikastola izango zen etxe prefabrikatura joan ziren ikastera, Lekaroz-ko Mari Carmen Goñi andereñoarekin. Lezon ikasketak amaituta, Errenterian jarraitu zituen ikasketak

  • Lurdes Esnaola Bazkalorduan korrika etxera eta ikastolara bueltan

    Lurdes Esnaola Legasa (1961) Lezo

    Lezokoak korrika egiten beti izan dira onak. Eguerdian, etxera bazkaltzera joateko eta ikastolara bueltatzeko korrika joaten ziren.

  • Lurdes Esnaola Errenterian ez zituzten Lezoko ikasleak nahi

    Lurdes Esnaola Legasa (1961) Lezo

    Lurdesen aita izan zen Lezoko ikastolako sortzaileetako bat. Ikasketak Errenteriako ikastolan jarraitzeko arazoak izan zituztela dio. Errenteriako ikastolan, antza, ez zituzten Lezoko ikasleak nahi. Azkenean lortu zuten bertan ikastea, baina sorbaldaren gainetik begiratzen zieten sentsazioa dauka Lurdesek. Irakasleak zorrotzak baziren ere, ondo portatzen ziren.