Gerratik itzulera

• Amari josteko makina lapurtu

  Luzia Ganboa Eizagirre () Durango

• Ama beharrean hartu ez

  Luzia Ganboa Eizagirre () Durango

• Iurretara itzuli eta etxerik ez

  Rosario Mendibe Atxurra (1928) Durango

• Arrazolara itzulera

  None Bernastarrak () Atxondo

• Enrike Bernas Zumelaga trabjadoreetatik bueltan

  None Bernastarrak () Atxondo

• Arkotxera itzulera eta gerraostea

  Bixente Agorria Gurtubai (1933) Jose Antonio Agorria Gurtubai () Amorebieta-Etxano

• Baserrira bueltatu zirenean gerrako arrastoak

  Emilio Esturo Altuna (1937) Kontxi Esturo Altuna (1945) Idoia Esturo Lauzirika (1962) Julen Guttadauro Esturo (1998) Amorebieta-Etxano

• Alonsotegitik Arrazolara itzulera

  Domingo Bernas Eguren (1922) Atxondo

• Abadiñora bueltan bizikleta lapurtu

  Juan Luis Garcia Itxaso (1953) Abadiño

• Boroara itzulera

  Maria Teresa Larruzea Uriguen (1928) Amorebieta-Etxano

• Bilbora itzuli eta lanean hasi

  Patxi Azkarate Maturana () Bego Elejabarrieta Gonzalez () Bilbo

• Berangotik bueltan aita kartzelara

  Juanita Olariaga Esturo (1928) Amorebieta-Etxano

• Zallatik etxera oinez itzuli

  Florencio Ugalde Agirre (1929) Amorebieta-Etxano

• Zamudiora ebakuatuta, itzulera eta "Larrako bitxiak"

  Elena Zubero Ormaetxe () Esther Zubero Ormaetxe () Kepa Zubero Ormaetxe () Amorebieta-Etxano

• Legazpitik etxera itzulera gerra sasoian

  Esteban Igartua Gabilondo (1929) Bergara

  Zazpi hilabete egin zituen Legazpin, frontea Bergaran egon zen denbora. Arangurentxo baserrira itzuli zirenean, arbi asko zegoen hazita, batere zaindu gabe, eta hura ateratzen ibili ziren. Bestela ez zuten kalterik izan etxean.

• Durangoko bonbardaketak

  Asun Anguera Illarramendi (1928) Eibar

  Durangoko bonbardaketa izan zenean Asunen ama Durangon zegoen eta bizi izandako estutasunez hitz egiten du. Hurrengo bonbardaketa nola bizi izan zuten azaltzen du. Nonbaitera zihoazela hegazkin batetik tiroka errekako beste aldean zeuden guztiak hil zituztela gogoratzen du. Etxera itzuli zenean Eibar nola zegoen azaltzen du.

• Gerraostean senarra non zegoen ez zekiela egon zen

  Pilar Arregi Garate (1918) Elgoibar

  Gerraostean, errazionamendu garaian, kalean ezer ez zegoen eta izebarengana joan zen baserrira bi alabekin. Senarra non zegoen ere ez zekien, lehenengo Frantzian eta gero Espainian kontzentrazio-esparruetan aritu zen lanean. Behin senarra bisitatzera joan zen. Orduko bizipenak.

• Familiako baten laguntza trenean itzultzeko

  Pilar Arregi Garate (1918) Elgoibar

  Gerraostean Donostiatik Elgoibarrera etorri behar zen batean tren-geltokian familiako bat ikusi zuen (Kleto Rementeria) eta hark lagundu egin zion.

• Muga pasatzeaz bat, berriz kontzentrazio-esparrura preso

  Pilar Arregi Garate (1918) Elgoibar

  Gerra amaitzean etxera itzuli behar ziren. Hasieran zalantzak izan zituzten harrapatu egingo zituzten beldurrez, baina azkenean muga pasatu zuten. Hasieran Iruneraino etorri ziren. Euskadiko pezeta batzuk zituen eta beldurrez bota egin zituen. Mugara heltzearekin batera, gizona atxilotu egin zioten eta hilabeteetan ezer jakin gabe egon zen. Espainiako kontzentrazio-esparru txarrena izan omen zenean egon zen.

• Gerraostean Eibarren bizi izan ziren

  Pilar Arregi Garate (1918) Elgoibar

  Muga pasatu eta senarra eraman ziotenean Elgoibarrera etorri zen. Hasieran bakarrik egon zen, baina gero izeba batengana joan zen baserrira. Kalean ez zegoen ezer eta han, behintzat, jatekoa zuten. Ez zekien senarra non zegoen kontzentrazio-esparrutik idatzi zion arte. Gerraostean Eibarren bizi izan ziren. Eibar guztiz txikituta zegoen.