Borroka

  • Elias Atutxa Soldadutza luzea

    Elias Atutxa Orobiobasterra (1920) Amorebieta-Etxano

    Soldadutza Iruñean hasi zuen. Handik Castellóra; eta, geroago, Teruelera eraman zuten. Fronteko bigarren lerroan egon zen beti, tirorik bota gabe. Bilbon ere egon zen bi urtez, afaldu eta lo etxean egiten zuen.

  • Elias Euba Lizarran soldadu; bizipen gogorrak

    Elias Euba Irakulis (1920) Amorebieta-Etxano

    Hemezortzi urterekin Lizarrara eraman zuten soldadu. Hango bizipen gogorrak kontatzen ditu.

  • Elias Euba Francoren gerrako azken partea

    Elias Euba Irakulis (1920) Amorebieta-Etxano

    Lizarratik Lleidara joan zen frentera. Zorriek janda egon ziren. Bartzelonan entzun zuen Francoren gerrako azken partea. Orduan pentsatu zuten etxera joango zirela baina han zaindari lanetan jardun behar izan zuten.

  • Elias Euba Iheslariak harrapatzen

    Elias Euba Irakulis (1920) Amorebieta-Etxano

    Seu d'Urgellen (Katalunia) ihes egiten zuten presoak harrapatzen aritu behar izan zuen, negu betean. Gabon gauean Andorran dantzan ibili zirenekoa kontatzen du.

  • Mari Tere Areitioaurtena Bonbardaketak herrian

    Mari Tere Areitioaurtena Bikandi (1930) Amorebieta-Etxano

    Bonbardaketak egin zituztenekoa kontatzen du. Kazak (gerrako hegazkinak) launaka etortzen zirela gogoan du. Soroan baserritarra eta abereak hil zituztenekoa kontatzen du.

  • Mari Tere Areitioaurtena Bonbardatu egin zituztenekoa

    Mari Tere Areitioaurtena Bikandi (1930) Amorebieta-Etxano

    Frontetik gertu zeudenez, leihoak josi egin zituzten. Hurrengo egunean alde egitear zirela, kazak gerturatu ziren eta ezkutatu egin ziren denak. Ametrailatu egin zituzten baina ez zituzten zauritu.

  • Mari Tere Areitioaurtena Anaien kontra jarduteko beldurrez

    Mari Tere Areitioaurtena Bikandi (1930) Elias Euba Irakulis (1920) Amorebieta-Etxano

    Bere anai fraideak jakinean egoten ziren etxe inguruan zer gertatzen ari zen. Ez zuten soldadu joan nahi izan, beren anaien kontra jardun beharko zuten beldurrez.

  • Mari Tere Areitioaurtena Hildakoak kamioira botatzen

    Mari Tere Areitioaurtena Bikandi (1930) Elias Euba Irakulis (1920) Amorebieta-Etxano

    Lezaman bondartatu egin zituzten. Hildakoak kamioira botatzen aritu behar izan zuen. Garaiko bizilagunak, ama-semeak eta moja, hil ziren.

  • Anastasio Zamalloa Abioien erasoak Austoan

    Anastasio Zamalloa Zubero (1928) Amorebieta-Etxano

    Gerraostean, behin lehengusinaren etxera zihoala, abioiak metrailatzen hasi ziren eta zanga batean ezkutatu ziren. Etxeko hormak ere balaz zulotu zituzten.

  • Jesus Zearreta Bonbardaketak aireplanoak etxe gainetik

    Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

    Eskolara joateko astirik ere ez zuten. Eskolara hasi orduko gerra eta inguruetako bonbardaketak hasi ziren. Aireplanoak etxe ondotik pasatzen ziren. Auzoko batzuk Durangoko bonbardaketan desagertu ziren. Etxanon ez zuten bonbarik bota.

  • Jesus Zearreta Kanoikadaka etxea apurtu

    Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

    Gerra Zibilean, etxea behartuta utzi behar izan zuten. Etxeak hiru kanoikada izan zituen, Etxanon apurtu zuten etxe bakarra izan zen.

  • Markos Gerediaga Abioiak ikusi eta ezkutatu

    Markos Gerediaga Bilbao (1925) Amorebieta-Etxano

    Gerran abioiak agertu eta Gernika bonbardatu zutela du gogoan. Zer edo zer ikusi eta tunel batean zelan ezkutatzen ziren amaren ondoan.

  • Agustin Legorburu Durangoko eta Gernikako bonbardaketak hurrean sentitu

    Agustin Legorburu Uriarte (1928) Amorebieta-Etxano

    Durangoko bonbardaketa hurretik bizi izan zuen; San Migel auzoko gizon bat behiekin zegoela hil zuten. Gernikakoa izan zenean, dotrinara zihoan, eta zaratak bertatik entzun zituen.

  • Agustin Legorburu Fronteko gutunak

    Agustin Legorburu Uriarte (1928) Amorebieta-Etxano

    Gerran, neba-arrebak non zeuden ere ez zuten jakin. Noizean behin karta batzuk heltzen ziren frontetik. Bere gurasoek ez zekiten irakurtzen, aitak sinatzen baino ez; hori dela-eta, beste norbaitek irakurri eta idatzi behar izaten zituen gutunak.

  • Txomin Euba Sagastigordia Zornotzan frontea non egon zen

    Domingo Euba Sagastigordia (1924) Amorebieta-Etxano

    Frontea non egon zen azaltzen du.

  • Daniel Legorburu Gerran faxistekin bat egin behar

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Soldadutza egitera Lizarrara joan zen, errepublikako soldadu bezala. Baina gerra hasi zenean, faxisten aldera joan behar izan zen. Gorrien aldeko asko ere hartu eta Francoren aldekoengana eroan zituzten.

  • Daniel Legorburu Gerrako lagun batzuk Zornotzan

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Gerran Francoren aldeko tropekin borrokatu behar izan zuen. Beraien konpainiako batzuk Zornotzako txalet batean egon ziren egun batzuetan.

  • Daniel Legorburu Soldadutzan sukar paludikoak jota

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Gerran Segoviako La Granja de San Ildefonson egon zen. Sukar paludikoak jota egon zen. Orduan bizitakoak kontatzen ditu.

  • Daniel Legorburu Gerran hiltzeko beldurrez

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Gerran Segoviako La Granja de San Ildefonson gaixorik egon zen eta gero handik beste leku batera joan zen. Han txarto pasatu zuten, hiltzeko beldurra ere izan zuten.

  • Daniel Legorburu Arratoi piloa gerran

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Gerran zikinkeria asko zegoen. arratoi asko zeuden eta behin arratoi batek ia belarrian egin zion haginka. Patata-zakuak ere osorik jaten zituzten arratoiek.