Euskara eta politika

• Olabide ikastolan ikerlan bat egin zuen

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Olabide ikastolan ibili zen, karrera egiten ari zen garaian: hitanoari buruzko ikerlana egin ondoren, ikerlan bat egin zuen Olabiden, ikasleek egiturak zein adinekin ikasten zituzten jakiteko.

• Eusebio Osa eta Olabide ikastola

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Eusebio Osa Olabide ikastolan ibili zen. Bota egin zuten, haren metodologiarekin ez zetozelako bat.

• Debaldeko euskarazko eskolak, kirol klubetan ere bai

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Euskarazko eskolak non ematen zituzten aipatzen du. Club Jabatos eta Club Aquinas. Joseba Azkarraga politikaria eta Enrique Knör izan zituen ikasle gisa. Ez zuten kobratzen.

• Juan Bautista Gamiz taldearen sorrera, AEK-ren aurrekaria

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Juan Bautista Gamiz taldea sortu zuten euskara irakasleek, AEK-ren aurrekaria. Metodologia bat sortu zuten. Gero eta ikasle gehiago zituzten, eta beste probintzia batzuekin batu zirenean sortu zen AEK.

• AEK-n lanean

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  AEK-ren sorreran egoteaz aparte, bertan lanean ere ibili zen. AEK eta IKAren arteko ika-mikak. Euskal Filologia ikasi ostean ere jarraitu zuen AEKn: inspektorea joaten zenean, bera zen tituludun bakarra.

• Araotzen barnetegia egin, eta denak atxilotuta

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Araotzen (Oñatiko auzo bat) barnetegi bat antolatu zuten, euskara irakasteko. Bukatu zenean, Guardia Zibila joan zitzaien atxilotzera. Bera Gasteizen atxilotu zuen Polizia Nazionalak.

• Gasteizko kartzelatik ihes egiteko prest

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Kartzelara eraman zituzten, baina ez denbora askorako. Ihes egiteko modua pentsatu zuten, eta dena prestatu. Franco joan zen Gasteizera, eta odol deliturik ez zutenak libre utzi zituzten.

• Euskararen egoera Gasteizen, 60ko hamarkadaren bukaeran

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  60ko hamarkadaren bukaeran euskararen egoera eskasa zen Gasteizen. Euskara goraka joaten ikusi dute. Euskaltegiak eta ikastolak, Euskal Filologiako fakultatea, B eta D ereduak ikastetxe publikoetan...

• Gasteizen euskaraz bizitzea gaur egun

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Gasteizen euskaraz bizitzea oraindik ez da erraza, baina berak lehen hitza euskaraz esaten du beti. Osakidetzan ere euskaraz egiten zuen. Erantzun txarrak ere jaso izan ditu, baina gero eta gutxiago dira. Euskalduntze-prozesua Osakidetzan.

• Gabonetan euskarazko kantak kantatzera

  Maite Zanguitu Arana (1945) Eibar

  Berak 14 urte zitueneko argazki baten inguruko azalpenak. Gabonetan baserritarrez jantzita irten ziren Gisasola andereñoarekin, euskarazko kantak abestera. Orduan hori ez zen ohikoa; lehenengo urteak izan ziren.

• Gerra ondorengo egoera: euskararen erabilera; gosea

  Niceto Marcano Muguerza (1932) Eibar

  Euskaraz-erdaraz hitz egitearen inguruko azalpenak. Kanpotik etorritako jendea. Gerra ostean, euskararen kontrako jarrerak. Errazionamendua. "Regiones Devastadas". Erreka.

• Helduen alfabetatzearen garrantzia

  Kristina Mardaras Sedrun (1948) Iurreta

  Helduen alfabetatzeari buruzko iritzia ematen du. Erabaki politikoak behar direla uste du. Alfabetatzea errotzen ez bada, ez dela jendea euskaldunduko uste du. Euskaldun berriekiko jarrera.

• Euskaraz egiteagatik errieta

  Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

  Euskaraz egitea gaizki ikusirik zegoen garaian, justifikaturik zegoen oso euskaraz egiteagatik jendea zigortzea edo errieta egitea. Hala ere, Marijek seme-alabei euskaraz egitea erabaki zuen, senarra erdalduna bazuen ere. Oñatiko hitanoa.

• Euskararen galera Oñatin

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

  Frankismo garaian euskaraz hitz egiteko ohitura asko galdu zen Oñatin, gaztelania inposatu baitzuten. Euskara baserritarren kontua balitz bezala ikusten zen gizartean, eta Araozgoei burla egiten zitzaien baserritarrak eta euskaldunak izateagatik. Eskolan, gainera, dena gaztelaniaz egiten zen. Gaztelaniarik ez jakitea lotsaz bizi zuten. Oñatiko hitanoa.

• Aita Zeruko Argiako idazle

  Ixabel Zuaznabar Irulegi (1938) Lasarte-Oria

  Aitak Zeruko Argian idazten zuen, eta paperak labean gordetzen zituen, ezkutatuta.

• Osaba hil zuten

  Ixabel Zuaznabar Irulegi (1938) Lasarte-Oria

  Amaren anaia hil egin zuten gerra denboran, Bar Ihintza zuen, eta Bar España jartzera behartu zuten.

• Eskolan euskaraz egiteagatik zigortu

  Martina Iturrioz Lazkano (1933) Lasarte-Oria

  Sei urterekin hasi zen eskolan. Maistra nazionalista zuten: Maria Etxarri. Euskalduna zen, baina, pena eman arren, zigorra jartzen zien euskaraz egiten bazuten. Pasilloan `Cara al sol´ abestu behar.

• Maisuak etengabe 'Espainia' ahotan

  Txomin Erauskin Garmendia (1943) Lasarte-Oria

  Txominek ez du ezagutu euskaraz egiteagatik zigorra gasotzea, baina bai haren aitak. Oso eskuindarra zen haien maisua, Toledokoa. Hiru aldiz ezkondu zen eta errekreoan eta egurdian eskulanak egiten zituen, haiekin dirua ateratzeko.

• Gurasoek zergatik erabaki zuten Naroa ikastolara eramatea

  Naroa Cuesta Niso (1985) Gasteiz

  Gurasoek Naroa ikastolara eramatea erabaki zuten, beraien etxetik urrun egon arren. Erabaki horrek izaera politiko bat ere bazeukan atzean, nolabait. Naroa gerora saiatu izan da gurasoek euskara ikas dezaten baina ez du lortu. Beraz, euskarara ikastolaren bidez hurbildu zen Naroa. Adibidez, etxean ez dute sekula telebista euskaraz ikusi.

• Eskolan 'Cara al Sol' eta errezoak soilik

  Migel Aldasoro Gonzalez (1930) Donostia

  Andoainen maisu katalan bat zuten, euskaraz arituz gero makilarekin jotzen zituen ikasleak. Bi urtean zehar joan omen zen eskolara, eta Cara al Sol kantatzen eta errezatzen besterik ez omen zuen ikasi. Lanean hasi zenean hasi omen zen ikasten.