Euskara eta politika

  • Kristina Mardaras Helduen alfabetatzearen garrantzia

    Kristina Mardaras Sedrun (1948) Iurreta

    Helduen alfabetatzeari buruzko iritzia ematen du. Erabaki politikoak behar direla uste du. Alfabetatzea errotzen ez bada, ez dela jendea euskaldunduko uste du. Euskaldun berriekiko jarrera.

  • Mari Karmen Inza Euskaraz egiteagatik errieta

    Mari Karmen Inza Iñurritegi (1953) Marije Ugarte Garitaonandia (1956) Oñati

    Euskaraz egitea gaizki ikusirik zegoen garaian, justifikaturik zegoen oso euskaraz egiteagatik jendea zigortzea edo errieta egitea. Hala ere, Marijek seme-alabei euskaraz egitea erabaki zuen, senarra erdalduna bazuen ere. Oñatiko hitanoa.

  • Xeferi Erostarbe Euskararen galera Oñatin

    Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

    Frankismo garaian euskaraz hitz egiteko ohitura asko galdu zen Oñatin, gaztelania inposatu baitzuten. Euskara baserritarren kontua balitz bezala ikusten zen gizartean, eta Araozgoei burla egiten zitzaien baserritarrak eta euskaldunak izateagatik. Eskolan, gainera, dena gaztelaniaz egiten zen. Gaztelaniarik ez jakitea lotsaz bizi zuten. Oñatiko hitanoa.

  • Ixabel Zuaznabar Aita Zeruko Argiako idazle

    Ixabel Zuaznabar Irulegi (1938) Lasarte-Oria

    Aitak Zeruko Argian idazten zuen, eta paperak labean gordetzen zituen, ezkutatuta.

  • Ixabel Zuaznabar Osaba hil zuten

    Ixabel Zuaznabar Irulegi (1938) Lasarte-Oria

    Amaren anaia hil egin zuten gerra denboran, Bar Ihintza zuen, eta Bar España jartzera behartu zuten.

  • Martina Iturrioz Eskolan euskaraz egiteagatik zigortu

    Martina Iturrioz Lazkano (1933) Lasarte-Oria

    Sei urterekin hasi zen eskolan. Maistra nazionalista zuten: Maria Etxarri. Euskalduna zen, baina, pena eman arren, zigorra jartzen zien euskaraz egiten bazuten. Pasilloan `Cara al sol´ abestu behar.

  • Txomin Erauskin Maisuak etengabe 'Espainia' ahotan

    Txomin Erauskin Garmendia (1943) Lasarte-Oria

    Txominek ez du ezagutu euskaraz egiteagatik zigorra gasotzea, baina bai haren aitak. Oso eskuindarra zen haien maisua, Toledokoa. Hiru aldiz ezkondu zen eta errekreoan eta egurdian eskulanak egiten zituen, haiekin dirua ateratzeko.

  • Naroa Cuesta Gurasoek zergatik erabaki zuten Naroa ikastolara eramatea

    Naroa Cuesta Niso (1985) Gasteiz

    Gurasoek Naroa ikastolara eramatea erabaki zuten, beraien etxetik urrun egon arren. Erabaki horrek izaera politiko bat ere bazeukan atzean, nolabait. Naroa gerora saiatu izan da gurasoek euskara ikas dezaten baina ez du lortu. Beraz, euskarara ikastolaren bidez hurbildu zen Naroa. Adibidez, etxean ez dute sekula telebista euskaraz ikusi.

  • migel aldasoro Eskolan 'Cara al Sol' eta errezoak soilik

    Migel Aldasoro Gonzalez (1930) Donostia

    Andoainen maisu katalan bat zuten, euskaraz arituz gero makilarekin jotzen zituen ikasleak. Bi urtean zehar joan omen zen eskolara, eta Cara al Sol kantatzen eta errezatzen besterik ez omen zuen ikasi. Lanean hasi zenean hasi omen zen ikasten.

  • migel aldasoro Euskara galarazita urteetan zehar

    Migel Aldasoro Gonzalez (1930) Donostia

    Euskara antzekoa egiten zen Andoainen eta Donostian. Euskara galarazita egon zen urteetan zehar, borroka armatua horregatik ere hasi zen, orain ere egiak esaten dituztenak eramaten omen dituzte espetxera.

  • migel aldasoro Francoren zaindari soldadutza garaian

    Migel Aldasoro Gonzalez (1930) Donostia

    Autobusean eta Bulebarreko komunetan izandako pare bat istorio kontatzen ditu, euskaraz aritzearren eta kantatzearren gertaturikoak. Soldadutzan zegoela, Franco behin baino gehiagotan egon zen Aieteko palazioan, eta eurek egiten zizkioten zaintzak Francori.

  • iñaki urruzola vitoria "Habla en cristiano"

    Iñaki Urruzola Vitoria (1943) Lasarte-Oria

    Garai batean euskara galarazita zegoen, eta erdaraz egiteko agintzen zieten. Aurre egiteko beldur handiagoa zuten lehen orain baino.

  • micaela sasiain ormazabal Euskaraz hitz egitea debekatuta

    Micaela Sasiain Ormazabal (1929) Lasarte-Oria

    Euskaraz hitz egitea debekaturik zegoen kalean, eta mota askotako zigorrak jasaten zituzten.

  • micaela sasiain ormazabal Ikastola sortzeko diru-bilketa

    Micaela Sasiain Ormazabal (1929) Lasarte-Oria

    Micaelak ikastola sortzeko diru-bilketa egin zuen baserriz baserri.

  • Inaxio Otaegi Lasarte auzolanean sortu zen

    Inaxio Otaegi Otaegi (1937) Lasarte-Oria

    Anaiak Lasarteko hilerriaren bueltan bilera batzuetan parte-hartu zuen, izan ere, Lasarteko hilerria Hernaniko lurretan dago. Saiakera bat baino gehiago egon zen Lasarte-Oria udalerria sor zedin. Ikastolako lurrak auzolanean egin ziren.

  • Inaxio Otaegi Ikastola sortzeko ideia, nondik?

    Inaxio Otaegi Otaegi (1937) Lasarte-Oria

    Ikastola nahia zabaldu zen herrian, nahiz eta euskara debekaturik zegoen orduan. Guraso talde bat bildu zen Patxi (Don Patricio) apaizarekin. Komentuan pare bat gela jarri zituzten, baita pare bat lokal ere.

  • Inaxio Otaegi Ikastolako andereinoak titulurik ez

    Inaxio Otaegi Otaegi (1937) Lasarte-Oria

    Hasiera batean, lehenenego-lehenengo maistrak ez zuen titulurik, eta irabazitako dirua ere gutxi zen. Gerora tituludunak sartu ziren.

  • Rafael Ollokiegi Yeregui Ikastola elizaren bitartez sortu zen

    Rafael Ollokiegi Yeregi (1937) Lasarte-Oria

    Ikastola elizaren bitartez sortu zen, Zuaznabartarrek bultzatuta. Lehenengo andereinoa etxe batean izan zen. Dozena bat ume joaten ziren hasieran.

  • Kepa Mendia Gasteizko euskal mugimenduaren aurrekariak

    Kepa Mendia Landa (1952) Gasteiz

    Gasteizko euskararen historia ikertu du Kepak. Izaskun Arrue, Andoni Urrestarazu 'Umandi', Peli Presa... izan ziren euren aurrekariak.

  • Maria Concepcion Beraetxe San Estebanen euskarazko eskolak

    Maria Concepcion Beraetxe Aranburu (1925) Lasarte-Oria

    Gertrudis izeneko emakume batek ezkutuan euskaraz irakasten zuen, batik bat Doktrina. Usurbilgo San Estebanen ematen zituen eskola hauek.