Euskara eta politika

• Etxez-etxeko diru-bilketa Iturburuko ikastola eraikitzeko

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Eibarren, ikastola ondo ikusia zegoen. Dirua biltzeko hainbat ekintza egiten ziren baina garrantzitsuenak jaietako tabernak izaten ziren. Iturburuko ikastola egiteko etxez-etxeko diru-bilketa jarri zen martxan.

• Eibarko ikastolaren sorrera: testu-liburuak

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Ikastolaren lehenengo urteetan, Mari Tere Munduate irakasleak Xabiertxo eta Martin Txilibitu liburuak erabiltzen zituen baina gehiena irakaslearen lana zen. Elbira Zipitriaren metodologia erabiltzen zuen. Maria Elena ikastolan sartu zenean, testuliburuak zeuden.

• Ikastolan haurrak matrikulatzea modan jarri zen

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Momentu batzuetan ikastolan haurrak matrikulatzea modan ipini zela uste du Maria Elenak. Ahoz-ahozkoaren bidez mezua zabaltzen zen.

• Ikastolako ikasle batzuk drogen arazoan sartuta

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Politikaz ez du inoiz hitz egin ikasleekin. Hori etxetik jaso behar zuten zerbait dela uste du Maria Elenak. Drogen arazoaz hitz egiten du. Ikastolako ikasle batzuk drogarengatik hil zirenak gogoratzen ditu. Inpotentzia handia zuten. Bazekiten non saltzen zen droga, non drogatzen ziren... Ikastolako azkenengo urteetan drogen sartu berri zenaren ikasleren bat ere gogoratzen du.

• Euskerazko ikasketak egiteagatik arduratuta

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Euskarazko formakuntza jasotzeagatik ikasleen maila baxuagoa izango ote zen beldurra zuten ikastolako irakasleek. Institutuan euskarazko hezkuntzarekin jarraitzeko aukera zabaldu zenean, errazagoa izan zen hau kudeatzea.

• Ikastolako irakasleen formakuntza etengabea

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Irakasleak etengabe formatzen ziren. Uztailetan formakuntzak ez ezik, hurrengo ikasturteak antolatuta uzten zituzten. Irakaskuntzako formakuntzak, eskolaz kanpoko orduetan izaten ziren (arratsaldetan, asteburuetan...).

• Ikastola eta gero ikasleez arduratu ere

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Ikastolatik Eibarko Institutura joaten ziren ikasleen notak eskatu zituzten, beraien garapena nolakoa zen ikusteko., Horrek lasaitasun bat eman zien ikastolako irakasleei.

• Guardia Zibilaren erregistroa ikastolan

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Irakasle lanetan hasi zen lehenengo urtean, Urkiko sakristian zegoela, bi guardia zibil agertu ziren erregistro bat egiteko.

• Eibarko ikastolako zuzendari nagusia

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Eibarko ikastolak ikasle gehien izan zituen garaian, zuzendaritza batzordeko burua izan zen Maria Elena. 1784 ikasle. Inork ez zuen zuzendari izan nahi eta berari suertatu zitzaion. Arlo ekonomikoa ez zuen eramaten baina antolakuntza gainerakoa bai.

• Eibarko ikastolako publifikazioa

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Ikastolen publifikazioak ez zuen eragin handirik egin Eibarren. Ikastolak ezin zion eutsi pribatua izaten jarraitzeari, Iturburu sortzeko lanek izugarrizko zorra utzi zutelako. Bilera batzuk egin ziren gurasoak informatzeko.

• Ikastolako irakasle izateagatik zorte handia izan du

  Maria Elena Mujika Igartua (1944) Eibar

  Ikastola Maria Elenaren bizitzaren parte oso garrantzitsua izan da. Zorte handia izan duela sentitzen du.

• Danobateko kideak Aubixa baserriaren prestaketan laguntzen I

  Jesus Mari Astigarraga Zubiaurre (1951) Elgoibar

  Danobat lantegiko zenbait kide denbora luzez ibili ziren Aubixa baserria prestatzen, aterpetxe bihurtzeko. Gogoan du Amatiñoren Margola tindategira eramaten zituztela izara eta maindireak eta ez zituztela ordaintzen. Burdindegikoarekin, harrobikoarekin... gauza bera egiten zuten: materiala hartu eta, ikastolarentzako zela esanda, ordaindu ez. Ikastolak ez zuen dirurik. Jendeak borondate handia izan zuen ikastolari laguntzeko.

• Danobateko kideak Aubixa baserriaren prestaketan laguntzen II

  Jesus Mari Astigarraga Zubiaurre (1951) Elgoibar

  Danobat lantegian bere nagusia zen Lazaro `Ziarda´rekin ibili zen Aubixa baserria udaleku bihurtzeko prestatzen. Zer lan egin zituzten. Literak Danobat lantegiko margolariak margotu zituen eta euskaraz tutik ere ez zekien. Jendeak oro har euskararen aldeko jarrera zuen.

• Aita Ubidekoa; familia euskalduna

  Itziar Ajuria Garate (1924) Elgoibar

  Aita Ubidekoa zen. Bere jaiotetxea muga-mugan zegoen: zati bat Bizkaian eta beste zati bat Araban. Aitak beti esaten zuen bera Bizkaia partean jaioa zela. Anaiak asko joaten ziren hara. Bera ere anaiarekin joan zen gerra bukatu zenean eta hilabete pasa zuen bertan. Ubideko familia oso euskalduna zen. Aititaren eta amamaren inguruko kontuak. Amamak 13 seme-alaba izan zituen. Izen euskaldunak.

• Euskal izenen gorabeheran eztabaidak familian

  Itziar Ajuria Garate (1924) Elgoibar

  Aitak izen euskaldunak jarri nahi izaten zizkien umeei, baina amaren aldeko aitona ez zegoen ados. Lehenengoari aitak Josu ipini nahi zion, baina azkenean Jesus ipini zioten. Ondorengo seme-alaben izenak: Imanol, Karmel, Loretxo eta Itziar. Ama berarekin haurdun zegoela `Itziartxo´ antzezlana egin zuten Batzokian eta horregatik jarri zioten izen hori. Gazteena Jon Iñaki izan behar zen, baina aitonak ez zuen onartu.

• Elgoibarko ikastolako bizipenak

  Itziar Ajuria Garate (1924) Elgoibar

  Guraso batzuek irakasle tituluduna noiz etorriko zen galdetzen zuten. Euskaraz irakasteko urtebetez prestatzen egon ostean, Nekane Iturbe etorri zen. Eskola publikoko irakasle batek abisatzen zien inspektorea noiz pasako zen. Nekane, haurdun zegoela, erori egin zen, inspektorearekin zihoala. Ikastola elizaren babespean zegoen eta on Beristain parrokoa zen arduraduna. Umeak 9 urtera arte bakarrik egon zitezkeen ikastolan eta gaztelaniaz ere prestatu behar izaten zituzten, handik beste eskola batera joateko.

• Euskarari eustea zaila

  Iñaki Gorostiza Etxaniz (1932) Elgoibar

  Gaur egun umeek gaztelaniaz egiten dute asko, euskaraz jakin arren. Badaude euskaraz ikasi duten erdaldunak ere. Norbere hizkuntzari eutsi egin behar zaiola dio. Baina bere ondorengoek eskola gaztelaniaz jaso zuten eta horrela zaila da euskarari eustea. Ikastola sortu ez balitz, euskara galdu egingo litzatekeela dio.

• Ikastolaren taberna

  Sebas Agirre Unamuno (1956) Bergara

  Bergarako ikastolaren tabernan euskararekiko sentimendu handia zegoen.

• Euskara irakasgai bezala

  Andres Alberdi Gorostiaga (1950) Getaria

  Andres Elgoibarko institutuan lanean hasi zenean, nahiz eta euskarazko irakasle ofizialik ez egon eta araudian sartuta ez egon, beste irakasgaietako irakasleek (Pello Arrieta, Enrike Larrañaga, Joxe Ramon Kortabitarte, Pello Gaztelurrutia, Gaztañaga...) euskara ere irakasten zuten. Geroago hasi ziren plazak ateratzen.

• Elgoibarko ikastola: kokapenak

  Alfonso Guilló González (1953) Elgoibar

  Elgoibarko ikastolako eraikin berria eraiki aurretik (1976), lokal ezberdinetan ematen zituzten klaseak: elizako gela batzuetan, San Frantzisko kalean, Santa Ana kalean...