Euskara eta politika

  • Agustin Amasorrain Bilboko bertso saioa debekatu zutenekoa

    Agustin Amasorrain Linazisoro (1950) Bergara

    Ordurako, Ondarroako antzerki talde batzuk ikusita zegoen. Benito Lertsundi 1965ean ikusia zuen. Txomin eta Eustakio Calvorekin Bilboko jaietara joaten zen; lehenengoz antolatu zuten bertso saioa ikustera joan ziren baina alkateak debekatu egin zuen.

  • Agustin Amasorrain Txomin Amasorrainen eta Joxu Oregiren materiala alfabetatzerako

    Agustin Amasorrain Linazisoro (1950) Bergara

    Euskaraz alfabetatzen aritu zenean, Txomin Amasorrainek oso material berezia zeukan prestatuta aditzak erakusteko. Joxu Oregik ere "paradigma del verbo vasco" gaiari denbora asko eskaini zion.

  • Eneko Oregi Bergarako lehenengo ikastola: gelakideak

    Eneko Oregi Goñi (1953) Bergara

    Ikastolatik antolatuta, ballet-a irakatsi zieten. "Salon Novedades"en dantzatu zuten behin. Ikastolan hamabi ikasle inguru ziren eta bi urteko ezberdintasuna zeukaten. Gelakideak aipatzen ditu. Andereñoa oso gozoa zela gogoratzen du.

  • Eneko Oregi Bergarako Ikastolaren sorrera

    Eneko Oregi Goñi (1953) Bergara

    Zenbait gurasoren ekimen baten bidez sortu zen Bergaran Ikastola. Enekoren gurasoek ere parte-hartu zuten. Ikastola sortzeko, Bergarako elizak ekimenari legezko babesa eman zion. "Konbenixo" kaleko elizaren jabetzako lokal batean hasi ziren.

  • Izaskun Jimeno Gau-eskolen hasiera

    Izaskun Jimeno Agirrebeitia (1949) Bergara

    1974an kultur hamabostaldia egin zuten eta gero gau-eskolak hasi ziren. Arrasaten AEK zegoen eta Fermin Korkostegik bultzatuta, alfabetatze talde bat hasi zen ikastolan. Josu Oregik elementalean ematen zuen.

  • Eneko Oregi Haurrak ikastolara eramatearen inguruan zalantza

    Eneko Oregi Goñi (1953) Bergara

    60ko hamarkadan, frankismoa nazioartera zabaltzen hasi zen (turismoan, ekonomian, prentsan...). Kulturgintza aldetik, Bergaran gauzak antolatzen hasi ziren, ikastola, besteak beste. Lorpen oso handia izan zen, nahiz eta familia askotan haurrak bertara ikastera eramatearen inguruan zalantzak izan.

  • Eneko Oregi Euskarazko argitalpenak 60ko hamarkadatik aurrera

    Eneko Oregi Goñi (1953) Bergara

    60ko hamarkadan, argitaletxe txiki batzuk euskarazko materialak argitaratzen hasi ziren. 50eko hamarkadan, `Orixe´ren `Euskaldunak´ eleberriaren sorta bat erosi eta banaketa-lanetan ibili zen. Erregimenak euskarazko liburu bakar batzuk argitaratzen uzten zuen.

  • Eneko Oregi Ikastolen sorreran laguntzaile

    Eneko Oregi Goñi (1953) Bergara

    Bergarako Ikastolaren sorreraren ondoren, Eibarko hainbat pertsonarekin bilerak egin zituzten, han ere Ikastola sortu nahi zutelako. Enekoren aitak Santo Tomas Lizeoaren sorreran ere lagundu zuen.

  • Eneko Oregi Ikastolen eta euskalgintzaren loraldia

    Eneko Oregi Goñi (1953) Bergara

    Ikastolen inguruan, helburua bideak eraikitzea zela kontatzen du Enekok. 60ko hamarkadan, oraindik ere Franco luzerako egongo zela ohartuta, euskal kulturaren eta euskararen alde zerbait egin behar zela pentsatzen zutenen ekimena izan zen Ikastolen sorrera. 1968tik aurrera, ikastolen loraldia hasi zen eta euskarazko hitzaldiak antolatzen ziren.

  • Eneko Oregi Euskarazko Kili-Kili komikia

    Eneko Oregi Goñi (1953) Bergara

    Kili-kili komikia eskola nazionaletan banatzen zen aldizkari bat zen. 60ko hamarkadan, eskola nazionaletan gerora ikastolara joango ziren haurrek ikasten zuten. Jose Antonio Retolazak argitaratzen zuen Bilbon komikia eta eskolan egiteko euskarazko ariketak. Ariketak jaso, zuzendu eta sariak ematen ziren.

  • Eneko Oregi Ikastola barruko eztabaidak: euskara batua eta konfesionaltasuna

    Eneko Oregi Goñi (1953) Bergara

    Ikastoletan bi eztabaida nagusi egon dira: euskara batuaren edo euskalkiaren erabilera eta konfesionaltasuna.

  • Bea Salaberri Euskararekiko lege babesa eta hizkuntza politikak Periferian

    Bea Salaberri Larre (1979) Baiona

    Periferiaren inguruan, lege babesak eta hizkuntza politikak.

  • Gotzon Bikuña "Aitorren hizkuntza zaharra" kantua erdi zentsuratuta

    Gotzon Bikuña Agirre (1948) Bergara

    Urretxindorrak taldearen kantu ezagunenetariko bat, "Aitorren hizkuntza zaharra" izan zen. Ziriako Andonegi mutrikuarraren hitzak ziren eta erdi zentsuratuta zegoen: grabatu zitekeen baina ez irratian igorri. Lehenengo diskotik 10.000 ale saldu zituzten.

  • Gotzon Bikuña Kontzertu klandestinoak

    Gotzon Bikuña Agirre (1948) Bergara

    Jaialdi batzuetara heltzen zirenean, ezin zutela kantatu esaten zieten bertan egoten ziren poliziek. Jaialdia amaitutzat ematen zen, polizia joaten zen eta orduan igotzen ziren oholtzara. Gehienetan kobratu gabe jotzen zuten eta jaialdikoek gasolina eta afaria edo bazkaria ordaintzen zieten.

  • Gotzon Bikuña Bergarako Urretxindorrak: kanta kuttunenak

    Gotzon Bikuña Agirre (1948) Bergara

    1991. urtean, Bergaran ospatu zen Kilometroak jaialdirako elkartu ziren berriz Urretxindorrak taldekoak.Telebistarako saio batzuk ere grabatu zituzten. Gotzonek Urrentxindorrak taldeko kanta kuttunenak zeintzuk diren kontatzen du.

  • Gotzon Bikuña Aurreskuaren kantaren hitzak

    Gotzon Bikuña Agirre (1948) Bergara

    Aurreskuari euskaraz hitzak jarri zizkion Txomin Amasorrainek. Kritika asko jaso zituzten. Euskal Herri mailan, aurreskuari hitzak ipini zizkioten lehenak izan ziren, 1969. urte inguruan. Kantua abesten du. Gotzonek uste du erregimenak inoiz ez zuela ondo ulertu kantuaren esanahia, ez zuelako zentsuratu.

  • Maite Gonzalez Euskara ikasten Xabiertxo liburuarekin

    Maite Gonzalez Esnal (1943) Donostia

    Euskara ikasten 1967 inguruan hasi zen, Xabiertxo liburua hartuta. Ez zegoen beste materialik. Alde Zaharrean bazegoen euskaltzale talde bat, euskara erakusten zuena. Irakasle Manoli Aleman izan zuen hasieran.

  • Maite Gonzalez Euskara ikastea, jolasa

    Maite Gonzalez Esnal (1943) Donostia

    Euskaraz ikasteko leku bila ibili zen. Ez dauka gogoan nola aurkitu zuen. Ama oso harrituta geratu zen. Aitaren euskara maila oso eskasa zen. Euskara ikastea izugarri gustatu zitzaion; jolas baten modukoa izan zen.

  • Maite Gonzalez Umetan euskal dantzak bai, baina euskal girorik ez

    Maite Gonzalez Esnal (1943) Donostia

    Ategorrietan dantza taldean aritzen zen mojekin, eta herriz herri ibiltzen ziren. Hori ez zen euskal giroa beretzat, ez baitzen euskaraz.

  • Rosa Narbaiza Euskal alfabetatzea ikastolan irakasle izan aurretik

    Rosa Narbaiza Erdabide (1954) Bergara

    Bergarako ikastolan lanean hasi aurretik, euskaraz alfabetatu behar izan zuen, ikasketak guztiak gaztelaniaz egin zituelako. Don Serafinek lagundu zien berari eta beste bi irakasleri.