Euskara eta politika

  • 1403 Batzokia

    Jabier Amunarriz Andonegi (1924) Donostia

    Batzokia bulebarrean zegoen (gaur egun Kuskulo gozo-denda): Euzko Gaztedi, Euzko etxea... Antzerkia Antzokian egiten zen. Dantza egiten ibili zen batzokian.

  • Fernando Aranbarri Ikastolaren sorreran, laguntzaile moduan

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Garai batean kartoiak biltzen ibiltzen ziren, ikastolarentzako dirua ateratzeko. Ikastolako batzordean gurasoak eta laguntzaileak zeuden eta bera laguntzaile moduan ibili zen, artean ez zuen umerik eta. Gogoan du 100.000 pezetako abalak sinatu zituztela.

  • Imanol Oruemazaga Seminarioan euskaraz, ezer ere ez

    Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

    Seminarioan akademiatxo bat zeukaten, ikaskideek sortutakoa, euskara lantzeko. Karrera amaierako sermoia gazteleraz egin behar izaten zuten. Euskaraz bere burua alfabetatu zuen.

  • Imanol Oruemazaga "Jaunaren sehaska inguruan", lehen antzezlana euskaraz Ondarroan

    Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

    1957an antzerkia euskaraz egin zuten Ondarroan, Gabonetan, "Jaunaren sehaska inguruan" obra, Agustin Zubikarairena. Baimena eskatu behar izan zuten, lehenengo "Información y Turismo" ministerioan eta gero poliziari, eta behartu egin zituzten gazteleraz ere zerbait egitera. Guardia Zibilek kontrolatzen zuten. "GAO" (Ondarroako talde artistikoak) izan zen antolatzailea eta ondoren, Kresala elkartea bihurtu zen. Leku askotara joaten ziren antzerkia egitera.

  • Imanol Oruemazaga Kili-kili aldizkaria banatzearren, kartzelara

    Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

    Kili-kili aldizkaria egitearren, kartzelan egon zen. Apaizek egiten zuten eta zabaldu ere bai. 1969an sarekada bi egin zituzten, bata Sestao inguruko langileen artean eta beste bat abertzaleen artean. Bere etxean erregistroa egin zutenean, Kili-kili aldizkariak topatu zituzten eta Euskal Herriko mapa irudikatuta agertzen zenez, epaiketa egin zioten. Urtebeteko kartzela zigorra ezarri zioten.

  • Eskolara Ajangizera

    Begoña Beaskoetxea Aranbarri (1932) Mendata

    Eskolara Ajangizera joaten ziren. Ez zieten euskaraz egiten lagatzen. Ahal zen moduan janzten ziren.

  • Mirentxu Elorriaga Gasteizera txangoa

    Mirentxu Elorriaga Sangroniz (1938) Derio

    Kili-kilik urtean behin txango bat antolatzen zuen; eta, autobusa betetzeko, herri guztietatik joaten ziren. Behin, Gasteizera joan ziren guraso eta guzti. Gurasoak egon arren, eurek hartu zuten umeen ardura. Itzultzean, gauza bat zela, bestea zela, Jose, gizona, Gasteizen utzi zuten.

  • Juan Jose Larrabeiti Eskola

    Juan Jose Larrabeiti (1934) Derio

    Zamudioko eskolara joan zen, parajeago zeukalako. Jaunartzea ere Zamudion egin zuen. Eskolan hainbat adineko mutilak klase berean egoten ziren eta neskak beste gela batean. Euren artean euskaraz egiten zuten, baina kontuz ibili behar zuten.

  • Andresa Ikaza Eskolan euskara galarazita eta doktrina frontoian jaso

    Andresa Ikaza Olabarrieta (1928) Barrika

    Abadea eskolara joaten zen doktrina ematen. Euskaraz egiten zienez, maistrak ez zion uzten eskolara sartzen. Hori dela-eta, handik irten eta frontoian ikasten zuten dotrina. Zigor gogorrak izaten zituzten euskaraz aritzeagatik.

  • Aitor Mendiguren Zer da hizkuntza ohiturak aldatzearen zailena?

    Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz

    Hizkuntza ohiturak aldatzea ez da erraza, eta garai hartan ez zuten ongi aterako zelako ziurtasunik, oso prozesu luzea izan zen. Diziplina eta konstantzia handia eskatzen du.

  • Arantzazu Narbaiza Ikurrinaren legalizazioa; Francoren heriotzaren ostean beldurrik ez

    Arantzazu Narbaiza Erdabide (1950) Bergara

    1977an, ikurrina legeztatu zen eta ikastolako haurrek, klasean egindako pankartak erakutsi zituzten herriko plazan. Francoren heriotzarekin gauza asko leuntzen joan ziren eta jende askok beldurragatik zuen maskara kendu zuela kontatzen du Blancak.

  • Mikel Lazpiur "Konbenixo" kaleko ikastola txikian entseatzen

    Mikel Lazpiur Lamariano (1942) Bergara

    "Konbenixo" kaleko elizako lokal batzuetan hasi zen Ernai antzerki-taldea entseatzen. Han, ikastola txiki bat zegoen eta haiei laguntzeko, antzerki taldekoek kuota bat ordaintzen zuten hilabetero.

  • Mikel Lazpiur Antzezlanak zentsura pasatzen

    Mikel Lazpiur Lamariano (1942) Bergara

    Obrak antzeztu aurretik, zentsura pasatu behar zuten. Antzezten zutenean, guardia zibilak beti inguruan egoten ziren. Zentsura nola pasatzen zen azaltzen du. "Malentxo Alargun!"-en testua liburuarekin ikasi zuten, baina gainerakoak makinaz idazten zituen Txominek eta aktoreeo banatu.

  • Arantzazu Narbaiza Ikasketa guztiak gazteleraz

    Arantzazu Narbaiza Erdabide (1950) Bergara

    Magisteritza bukatuta eta lanean hasi aurretik, Bergarako Don Serafinen-ekin euskaraz alfabetatu zen. Maria Lagundian, euskaraz hitz egiteagatik zigor gogorrak jartzen zizkien moja bat gogoratzen du.

  • Arantzazu Narbaiza Intxaurrondoko Gure Nahia ikastola

    Arantzazu Narbaiza Erdabide (1950) Bergara

    Ikasketak bukatuta, Arantzazuk zalantzak izan zituen oposaketak egin eta hezkuntza publikoan sartu edo ikastolan lan egin. Intxaurrondoko Gure Nahia ikastolan lanean hasi zen. Etxeazpi batean zegoen ikastola eta Arantzazu bertan emandako denboran, handitzen joan zen. Lan asko egin zuten gurasoek. Klandestinitatean nola lan egiten zuten azaltzen du.

  • Arantzazu Narbaiza Bergarako ikastolako lehenengo irakasleetako bat I

    Arantzazu Narbaiza Erdabide (1950) Bergara

    Garai hartan, euskaraz irakasteko gaitasuna zutenek erraztazun handia zuten ikastoletan lan egiteko. Arantzazu, 1973an hasi zen Bergarako ikastolan lanean. Ikastola nolakoa zen kontatzen du

  • Arantzazu Oregi Alfabetatze klaseak

    Arantzazu Oregi Goñi (1963) Bergara

    Bere aita Josu Oregik eta Txomin Amasorrainek alfabetatze klaseak ematen zituzten. Roman Juaristi ere irakaslea zen. Astean bitan eta iluntzean ematen zituzten klaseak. Amenabar dendan eta Lonbiderenean ematen zen izena.

  • Arantzazu Narbaiza Aranzadi Ikastolaren sorrera

    Arantzazu Narbaiza Erdabide (1950) Bergara

    Bergarako Aranzadi Ikastola nola sortu zen kontatzen du Arantzazuk. Euskaraz irakasten zuten bi eskola ezberdin elkartu eta Aranzadi Ikastola sortu zuten 1971an, "Colegio Santa Infancia" izen ofizialarekin. Dominikuen eskolan hasi zen ikastola martxan. Gaur egun, UNED-aren egoitza ere han dago.

  • Arantzazu Narbaiza Aranzadi Ikastolako hasierak: material pedagokikoa

    Arantzazu Narbaiza Erdabide (1950) Bergara

    Arantzazu ikastolan sartu zenean, 2.mailan irakasten hasi zen. Euskarazko materialik ez zegoen eta Fernando, ikastolako zuzendaria, Urretxura joaten zen hilabetean behin, euskarazko fitxekin. Hasieran ez zeukaten euskarazko libururik baina gero Saioka hasi zen argitaratzen. Xabiertxo liburua ez zegoen egokituta behar zutenerako.

  • Arantzazu Narbaiza Euskarazko alfabetatze ikastaroak irakasleentzat

    Arantzazu Narbaiza Erdabide (1950) Blanca Narbaiza Erdabide (1956) Bergara

    Irakasleak formatzeko ikastaro guztietara joaten ziren Arantzazu eta gainerako ikastolako irakasleak. Aste Santu batzuetan, Loiolara joan ziren euskarazko ikastaro batera. Iruñean ere egin dituzte ikastaroak, beti oporretan. Kantu eta dantzen bidez ikasten zuten.