Euskara eta politika

  • Lola Valverde Euskara nola ikasi zuen

    Lola Valverde Lamsfus (1941) Donostia

    Bere anai-arreba bi euskaraz hitz egiteko leku batera eramaten zituzten eskola eta gero. Hitz eginez ikasi zuen, eta irakasle aritu zenean, euskara ikastaroak egiten zituen.

  • Lola Valverde Euskal giroa Donostian

    Lola Valverde Lamsfus (1941) Donostia

    Kolegioan euskaraz zekiten oso ikasle gutxi zeuden. Haietako bati euskaraz egitearren edo zuri-gorri-berdez jantzita joatearren isuna jarri zioten. Kalean euskara oso berandu zabaldu zen. Euskal kantariek euskarari eman zioten bultzada aipatzen du. Principal antzokian urtero euskarazko obra bat egiten zela dauka gogoan. Bertsolaritzaren berri etxean eta Oiartzunen jaso zuen.

  • Lola Valverde Ahizpa eta anaia Jone Forcadarekin euskaraz ikasten

    Lola Valverde Lamsfus (1941) Donostia

    Bere ahizpa eta anai bana euskara ikastera eramaten zituzten, eskolaren ostean. Jone Forcadarekin, Txillardegiren emaztearekin, ikasten zuten.

  • Urbeltz Maria Dolores Agirrerekin euskara klaseak

    Juan Antonio Urbeltz Navarro (1940) Donostia

    1962an Otsagin soldadutzan egon zen hilabetez. Hango zaharrak entzuten zituen. 1958 inguruan Maria Dolores Agirrerengana joan zen euskara ikasteko, mutil ikasle bakarra zen.

  • Urbeltz Euskara ikasteko, aitari galdez

    Juan Antonio Urbeltz Navarro (1940) Donostia

    "Aita gurea" euskaraz ikasi zuen buruz. Aitari behin eta berriz galdetzen zion euskaraz gauzak nola esaten ziren. Hark nafarreraz egiten zuen.

  • Koldo Alberdi UNEDen euskaraz alfabetatzen

    Koldo Alberdi Larrañaga (1960) Bergara

    Gaztelaniaz ikasi arren, gerora euskaraz alfabetatu zen UNEDen. 1979 inguruan EGA atera zuen eta gerora Sakontze Mailan ere hasi zen. Juan Martin Elexpuru eta Jerardo Elortza ziren irakasleak, besteak beste.

  • Rosa Narbaiza Bergarako ikastolaren sorrera

    Rosa Narbaiza Erdabide (1954) Bergara

    Bergarako Ikastolaren aurrekariak eta sorrera kontatzen du Rosak. Dominikoek asko lagundu zuten. Pozik joaten ziren ikastaroak egitera Arrasatera, Iruñera...

  • Rosa Narbaiza Musika irakaslea Bergarako ikastolan

    Rosa Narbaiza Erdabide (1954) Bergara

    Rosa 1974. urtean hasi zen lanean Bergarako ikastolan lanean. Irakaskuntza orokorrarekin hasi zen eta gero musika irakasten hasi zen, nahiz eta biak uztartu dituen. Musikako irakasgaiak zer ematen zuen azaltzen du.

  • Itziar Arrieta Seme-alabak ikastolara bidaltzeko hautua

    Itziar Arrieta Albizuri (1941) Olatz Arrieta Albizuri (1943) Azkoitia

    Seme-alabak ikastolara bidali zituztenean, batzuek harritu egiten zirela kontatzen du Itziarrek. Berak euskara dela gure hizkuntza eta euskara ikastera bidaltzen zituela esaten zien. Seme zaharrena hasi zenean batez ere horren inguruko eztabaidak izaten zituzten.

  • 1403 Batzokia

    Jabier Amunarriz Andonegi (1924) Donostia

    Batzokia bulebarrean zegoen (gaur egun Kuskulo gozo-denda): Euzko Gaztedi, Euzko etxea... Antzerkia Antzokian egiten zen. Dantza egiten ibili zen batzokian.

  • Fernando Aranbarri Ikastolaren sorreran, laguntzaile moduan

    Fernando Aranbarri Oiartzabal (1947) Azkoitia

    Garai batean kartoiak biltzen ibiltzen ziren, ikastolarentzako dirua ateratzeko. Ikastolako batzordean gurasoak eta laguntzaileak zeuden eta bera laguntzaile moduan ibili zen, artean ez zuen umerik eta. Gogoan du 100.000 pezetako abalak sinatu zituztela.

  • Imanol Oruemazaga Seminarioan euskaraz, ezer ere ez

    Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

    Seminarioan akademiatxo bat zeukaten, ikaskideek sortutakoa, euskara lantzeko. Karrera amaierako sermoia gazteleraz egin behar izaten zuten. Euskaraz bere burua alfabetatu zuen.

  • Imanol Oruemazaga "Jaunaren sehaska inguruan", lehen antzezlana euskaraz Ondarroan

    Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

    1957an antzerkia euskaraz egin zuten Ondarroan, Gabonetan, "Jaunaren sehaska inguruan" obra, Agustin Zubikarairena. Baimena eskatu behar izan zuten, lehenengo "Información y Turismo" ministerioan eta gero poliziari, eta behartu egin zituzten gazteleraz ere zerbait egitera. Guardia Zibilek kontrolatzen zuten. "GAO" (Ondarroako talde artistikoak) izan zen antolatzailea eta ondoren, Kresala elkartea bihurtu zen. Leku askotara joaten ziren antzerkia egitera.

  • Imanol Oruemazaga Kili-kili aldizkaria banatzearren, kartzelara

    Imanol Oruemazaga Baseta (1931) Berriz

    Kili-kili aldizkaria egitearren, kartzelan egon zen. Apaizek egiten zuten eta zabaldu ere bai. 1969an sarekada bi egin zituzten, bata Sestao inguruko langileen artean eta beste bat abertzaleen artean. Bere etxean erregistroa egin zutenean, Kili-kili aldizkariak topatu zituzten eta Euskal Herriko mapa irudikatuta agertzen zenez, epaiketa egin zioten. Urtebeteko kartzela zigorra ezarri zioten.

  • Eskolara Ajangizera

    Begoña Beaskoetxea Aranbarri (1932) Mendata

    Eskolara Ajangizera joaten ziren. Ez zieten euskaraz egiten lagatzen. Ahal zen moduan janzten ziren.

  • Mirentxu Elorriaga Gasteizera txangoa

    Mirentxu Elorriaga Sangroniz (1938) Derio

    Kili-kilik urtean behin txango bat antolatzen zuen; eta, autobusa betetzeko, herri guztietatik joaten ziren. Behin, Gasteizera joan ziren guraso eta guzti. Gurasoak egon arren, eurek hartu zuten umeen ardura. Itzultzean, gauza bat zela, bestea zela, Jose, gizona, Gasteizen utzi zuten.

  • Juan Jose Larrabeiti Eskola

    Juan Jose Larrabeiti (1934) Derio

    Zamudioko eskolara joan zen, parajeago zeukalako. Jaunartzea ere Zamudion egin zuen. Eskolan hainbat adineko mutilak klase berean egoten ziren eta neskak beste gela batean. Euren artean euskaraz egiten zuten, baina kontuz ibili behar zuten.

  • Andresa Ikaza Eskolan euskara galarazita eta doktrina frontoian jaso

    Andresa Ikaza Olabarrieta (1928) Barrika

    Abadea eskolara joaten zen doktrina ematen. Euskaraz egiten zienez, maistrak ez zion uzten eskolara sartzen. Hori dela-eta, handik irten eta frontoian ikasten zuten dotrina. Zigor gogorrak izaten zituzten euskaraz aritzeagatik.

  • Aitor Mendiguren Zer da hizkuntza ohiturak aldatzearen zailena?

    Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz

    Hizkuntza ohiturak aldatzea ez da erraza, eta garai hartan ez zuten ongi aterako zelako ziurtasunik, oso prozesu luzea izan zen. Diziplina eta konstantzia handia eskatzen du.

  • Arantzazu Narbaiza Ikurrinaren legalizazioa; Francoren heriotzaren ostean beldurrik ez

    Arantzazu Narbaiza Erdabide (1950) Bergara

    1977an, ikurrina legeztatu zen eta ikastolako haurrek, klasean egindako pankartak erakutsi zituzten herriko plazan. Francoren heriotzarekin gauza asko leuntzen joan ziren eta jende askok beldurragatik zuen maskara kendu zuela kontatzen du Blancak.