Euskara eta politika

• 1979tik aurrera, Pasaia-Lezo lizeoan

  Elena Mendia Epelde (1954) Lezo

  1979an hasi zen Elena Pasaia-Lezo lizeoan lanean, baina oraindik ez zeuden ikasle guztiak bertan. Eraikina bukatu gabe zegoen. "Saioka" testu-liburuak erabiltzen zituzten, eta geroago Elkarrek ateratako liburuekin.

• Pasai Antxoko "txabolsotoa"

  Elena Mendia Epelde (1954) Jone Zabala Larrañaga (1952) Lezo

  Ikastolarako dirua nola biltzen zuten: taberna, jaialdiak... Pasai-Antxon "txabolsotoa" antolatzen zen eta lortutako dirua ikastolarentzat bideratzen zen. Lizeoak, garrantzi handia ematen dio hiru gauzei: herritartasunari, euskarari eta parte-hartzeari.

• Gurasoek sortu zituzten ikastolak

  Elena Mendia Epelde (1954) Jone Zabala Larrañaga (1952) Lezo

  Gurasoek sortu zituzten ikastolak, elizaren laguntzarekin. Kutxa banketxeak ere laguntza ematen zuen. Ikastolako bazkide izateko, gurasoek diru asko ordaindu behar zuten.

• Ikastola ezberdinetako irakasleen arteko harremana

  Elena Mendia Epelde (1954) Jone Zabala Larrañaga (1952) Lezo

  Pasaia-Lezo lizeoak, Hernaniko lanbide eskolarekin harremana zeukan. Haiek ere Freinet metodoa erabiltzen zuten. Udan, irakasleentzako ikastaroetara joaten zen Jone. Bertan, beste herri batzuetako irakasleekin harremana egiten zuten.

• Gaztelutxo elkartea; bazkide-motak

  Elena Mendia Epelde (1954) Jone Zabala Larrañaga (1952) Lezo

  Pasaia-Lezo lizeoa sortzeko, gurasoek "Gaztelutxo" elkartea sortu zuten. Gero, kooperatiba integrala izatera pasatu zen lizeoa. Gaur egun, hiru motatako bazkideak ditu lizeoak.-

• Lizeoan egindako hitzaldia

  Elena Mendia Epelde (1954) Jone Zabala Larrañaga (1952) Lezo

  Behin, lizeoan gurasoentzat antolatu zen hitzaldi bat ekartzen du gogora Jonek.

• Ikastola aurrerakoia zen

  Jone Zabala Larrañaga (1952) Lezo

  Guraso batzuek ez zuten nahi izaten beraien seme-alabek gauza batzuk ikastea. Behin, ama batek esan zion, ugalkortasunari buruz hitz egiten zuenean, bere alaba klasetik kanpo atera behar zuela. Hala ere, guraso gehienak aurrerakoiak ziren.

• Gurasoekin harremana oso gertukoa zen

  Elena Mendia Epelde (1954) Lezo

  Elenak oso harreman estua zuen gurasoekin. Guraso batzuen etxera ere joaten bazkaltzera. Dena oso gertukoa zen, familiarra.

• Irakasleek hasieran ez zuten kotizatzen

  Jone Zabala Larrañaga (1952) Lezo

  Ikastolan irakasle bezala lanean hasi zirenean, ez zuten kotizatzen. Jonek hasieran eskupekoak jasotzen zituen. Aparteko ordainsariak jasotzen zituen jaialdiak antolatzen.

• Ikastolan dena eskuz egiten zuten

  Elena Mendia Epelde (1954) Lezo

  Ikastolan, gelako aldizkariak sortzen zituzten. Kalkoak nola egiten zituzten. Fitxak eskuz egiten zituzten, ikatz-ziri eta puntzoiekin.

• Elbira Zipitriaren sistema, Pasai-Antxoko lehenengo ikastolan

  Elena Mendia Epelde (1954) Lezo

  Elbira Zipitriarekin ikasi ez bazuen ere, Elenak Pasai-Antxoko ikastolan praktiketan ikasi zuena, metodologia berdinetik zetorren. Kontxita Beitia eta Nekane Auzmendirengandik ikasi zuen eta hauek Elbira Zipitriarekin ikasi zuten.

• Ikastola, beti ikasleari, herriari eta metodoari begira

  Elena Mendia Epelde (1954) Jone Zabala Larrañaga (1952) Lezo

  Pasai Antxon, ikastolaren hasierak Kontxita Larrea eta Nekane Auzmendirekin lotuta daude. Elbira Zipitriaren sistema jarraitzen zuten eta gero etorri ziren irakasleek, sistema hori kopiatu eta moldatu zuten. Geroago eta gaur egun teknologia berriei ere moldatu dira. Hala ere, ikastolaren metodoa aintzaindaria izan da beti, metodoari, ikasleari eta herriari begira.

• Guraso eta herritarren ausardia ikastolak sortzeko

  Elena Mendia Epelde (1954) Jone Zabala Larrañaga (1952) Lezo

  Lehenengo ikastolako guraso eta herritarrak oso ausartak izan ziren. Proiektuan sinistu zuten eta dirua, lana, denbora eta nahia jarri zuten. Arrasateko Arizmendiarreta ikastola.

• Garai batean ez zegoen euskaraz ikasteko aukerarik

  Ander Etxebeste Lizarazu (1957) Joakin Goia Artola (1956) Lezo

  Garai batean, euskaraz ikasteko aukerarik ez zegoen Lezon. Manuela Larrearekin ikasi zuten jaunartzea egin zuten arte. Don Inazio Esnal izan zen Lezoko ikastolaren bultzatzailea, irakasle tituluda zuelako.

• Manuela Larrea andereñoa

  Ander Etxebeste Lizarazu (1957) Joakin Goia Artola (1956) Lezo

  Ikastolan, gehiketak, kenketak, biderketak, irakurtzen eta idazten ikasten zuten, dena euskaraz. Zenbakiak kantuen bitartez ikasten zituzten. Manuela andereñoa zorrotza zen.

• Manuela Larrearen ikastola Kale Nagusian

  Ander Etxebeste Lizarazu (1957) Joakin Goia Artola (1956) Lezo

  Ikastola garage batean zen, Kale Nagusian. Ikastola nolakoa zen azaltzen dute: andereñoaren gela, mahai eta eserleku luzeak...

• Lezoko ikastola prefabrikatua

  Ander Etxebeste Lizarazu (1957) Lezo

  Lezoko ikastola prefabrikatua eraikitzeko beharra. Lezo Haundi izeneko lekuan jarri zen. Beraien gurasoak ez ziren ibili ikastolako sortzeko prozesuan, baina Anderren osaba bat bai.

• Manuela Larrearen ikastola, garage batean

  Ander Etxebeste Lizarazu (1957) Joakin Goia Artola (1956) Lezo

  Manuela Larrearen ikasleak izan ziren garaian, ez zuten inguruan beste ikastolarik ezagutzen. Kalean egiten zuten errekreoa, ikastola barruan ez zegoelako lekurik. Euria egiten zuenean, etxera bustita bueltatzen ziren.

• Pasaia-Lezo lizeoaren hasierak

  Ander Etxebeste Lizarazu (1957) Lezo

  Pasaia-Lezo lizeoaren sorreran, lehenengo lokalak Beraunen eta San Juanen zeuden. Hasieran Pasaia lizeoa deitzen zen. Eraikin handia sortu zenean, Pasaia-Lezo izena jarri zitzaion.

• Pasaia-Lezo lizeoko lehenengo irakasleetako bat

  Ander Etxebeste Lizarazu (1957) Lezo

  Ander, Pasaia-Lezo lizeoko lehenengo irakasleetako bat izan da. Bertan lanean hasi zenean, eraikina ez zegoen osorik eginda. Obretan zeuden. 1978an hasi zen bertan lanean. Hasiera batean ikasle nagusienak joan ziren bertara ikastera eta gainontzekoek herrietan sakabanatuta zeuden. Ikastola bukatu gabe zegoela inauguratu zen. Ikastolako materiala beraiek prestatu behar izaten zuten: itzulpenak egin, fitxak egin...