Gerran hildakoak eta zauritutakoak

  • Jesus Agirre Aita Orbea lantegiko langile

    Jesus Agirre Zabala (1933) Berriz

    Aita hamalau urterekin Orbea lantegian hasi zen lanean eta hantxe lan egin zuen, kartzelan sartu zuten arte. Etxean entzundakotik baino, kanpotik entzundakotik daki gehiago aitaren berri.

  • Claudio Lejarreta Aita kartzelan zela, anaia gerran hil

    Claudio Lejarreta (1925) Berriz

    Aita kartzelan zegoela, gutuna jaso zuten anaia frontean hil zela esanez. Egun hartan, aita Burgosko kartzelara eraman zutela esaten zuen beste gutun bat jaso zuten. Aitak goizero fusilamenduak entzuten zituen kartzelan.

  • Gregorio Milikua Aita Derion lurperatu zuten

    Gregorio Milikua Isundegi (1926) Berriz

    Aita hil zenean, ama eta biak joan ziren Deriora eta han lurperatu zuten. Gurutze bat jartzen zieten han hildakoei.

  • Rosario Handikoak, gerran hilak bi alaba eta langile batailoian semea

    Rosario Barrainkua (1925) Berriz

    Maritxu eta Felisa gerran hil ziren, Handikoak. Jose langile batailoian ibili zen; tabakoa erosi eta zigarroak egin eta gero saldu egiten zituela kontatzen du.

  • Rosario Durangoko bonbardaketaren ondorioz hil ziren bi neska

    Rosario Barrainkua (1925) Berriz

    Durangoko bonbardaketaren ondorioz hil ziren Handiko bi alabetako bat, Felisa, etxera ekarri zuten zauriturik eta Rosarioren amak egiten zizkion sendaketak. Berak ez zuen ikusi baina haren uluak entzuten zituen. Ahizpa biak neskame zeuden Durangon eta elkarrekin zeuden bonbardaketa gertatu zenean.

  • Edurne Rico Osaba Artxandan hil

    Edurne Rico Ariño () Mari Karmen Rubio Areitioaurtena (1930) Berriz

    Edurneren osaba Artxandan hil zela diote. Mutil gaztea eta ona zela dio Edurnek. Amamak gabonetan urtero negar egiten zuela dio, gerrako kontuez gogoratutakoan.

  • Mari Karmen Rubio Frontea etorrita ere, etxean

    Mari Karmen Rubio Areitioaurtena (1930) Berriz

    Mari Karmen-eta ez ziren etxetik mugitu frontea gerturatu zenean. Ez ziren beraien etxean sartu. Soldaduak ikusten zituzten gora eta behera. Aita alde eginda eta osaba Pablo Areitioaurtena eraman egin zuten, eta gaixorik hil zen Perpignan-en, Frantzian.

  • Anaiaren gerra garaiko istorioak

    Gloria Ansuategi Aldekoa (1918) Berriz

    Anaiak kontatzen zizkion gerrako istorioak: zauritutako lagun mila zaintzen geratu zenekoa edo, ihes eginda, Don Pablorengana konfesatzera etorri zenekoa.

  • Maite Rodriguez Aita lau urtez etxetik kanpo ez zezaten hil

    Maite Rodrigez Romero (1931) Busturia

    Gerra Zibilean aita lau urtez Bidanian (Gipuzkoa) izan zuen hara ihesean joanda. Hainbat axpetar hil zituzten gerran eta bere aitak horregatik egin zuen hanka.

  • Jose Gorospe Hiru soldadu Artaun auzoan lurperatuta

    Jose Gorospe Abasolo (1934) Antonio Sagarna Ortuondo (1922) Dima

    Artaun auzoan hiru soldadu ei daude lurperatuta. `Kariño´k dio batek bere buruari eman ziola tiroa. Josek hezurrak ikusi zituela kontatzen du. Soldaduetako bat Bilbokoa ei zen. Dokumentazioan kalearen izena jartzen zuen, baina orduan inor ez zen joaten senideen bila, beldurragatik.

  • Jose Gorospe Lorentzo Gorospe zauritu zutenekoa

    Jose Gorospe Abasolo (1934) Antonio Sagarna Ortuondo (1922) Dima

    Gerrateko bizipenak. Igorreko Lorentzo Gorospe zauritu zuteneko kontuak. Zorte handia izan zuen.`Kariño´ren anaiarekin batera zebilen gerratean.

  • 1508 Hobe isiltzea

    Joxe Antonio Bereziartua Elustondo (1929) Juantxo Bereziartua Elustondo (1924) Donostia

    2009ko ekainean atera zituzten gerra zibilean burdinezko zubiaren ondoan fusilatutakoen gorpuak. Beraiek bazekiten non zeuden, baina ez dute orain arte esan. Mapan, hildakoak agertu ziren tokia. 

  • 1508 Txoriak ehizatzen

    Joxe Antonio Bereziartua Elustondo (1929) Donostia

    Umetatik hasi zen txoriak harrapatzen. Nola hartzen zituzten. Kaiolatan sartzen zituzten. Bixka. Zepoa. Kantuko txoriak hartzen zituzten, kardabak eta. Eskopetarekin, birigarroak eta. Zingiran txori asko izaten zen. Soldadutza egin zuenean, eperretara joaten ere hasi zen. Baserriko eskopeta lurpean sartuta egon zen gerra garaian. Bordaxarreko gizon alargunari gertatu zitzaiona: bi seme nola hil zizkioten.

  • 1583 Amildegitik bizirik irten zen nafarra

    Maritxu Olabiaga Etxabe (1915) Donostia

    Gizon bat joan zitzaien etxera. Nafarroan amildegi batetik bota zuten, baina bizirik atera zen nolabait. Goseak zegoen, gaizki jantzia... Jaten eman zioten denek. Laguntzeko prest zeuden toki batzuetan, Ondarroan, adibidez, etxeak zabalik.

  • 1585 Osaba fusilatu egin zuten

    Pakita Anabitarte Guruzeaga (1920) Donostia

    Amaren anaia gazteenak sagardotegia zeukan San Franzisko kalean, eta falangista kuadrilla batek ordaindu gabe alde egin nahi zuen handik. Ordaintzeko esan, kolpeka hasi eta Ondarretako kartzelara eraman zuten. Andreak janaria eramaten zion. 12-13. egunean han ez zegoela esan zioten, libre utzi zutela. Ez zuten ezer jakin hari buruz denbora askoan. Hernanin hil zutela zabaldu zen. Duela urte gutxi jakin zuten gertatutakoa.

  • 1585 Nola jakin zuten osabarena

    Pakita Anabitarte Guruzeaga (1920) Donostia

    Nola jakin zuen osabaren hilketarena. Hernaniko kanposantura joan zen semearekin, han jarritako plaka ikustera. Izena bazetorren: Joan Guruzeaga Illarregi.

  • 1585 Familia bati gertatu zitzaiona gerran

    Pakita Anabitarte Guruzeaga (1920) Donostia

    Baserri batean bizi zen familiari gertatu zitzaiona gerra garaian: aita alarguna, bost seme-alaba zituen... soldaduek bi anaia hil zituzten. Pakitaren anaiek bazuten tratua inguru hartako baserritarrekin; inauterietan eta Eguberrietan elkarrekin ibiltzen ziren kantari.

  • 1616 Gerran hildako igeldotarrak

    Benantzia Iraola Arruti (1923) Donostia

    Igeldotik ez zuen inork alde egin gerran. Horietako asko kartzelara eramaten zituzten. "Mutua" kale-garbitzailea ere fusilatu egin zuten, beste batzuen artean. Frontean ere hainbat hil ziren. Horietako hainbat aipatzen ditu Benantziak.

  • Manoli Andonegi Osaba Isidro

    Manoli Andonegi Uranga (1922) Donostia

    Aitaren anaia, osaba Isidro, musikaria zen. Txistua jotzen zuen, eta kanturako zaletasun handia zuen. Gerra garaian hil zen osaba. Gudarien kapitaina zen. Gernikan lurperatu zuten.

  • andres ormazabal Gerra etortzean hildakoak

    Andres Ormazabal Izeta (1916) Donostia

    Gerra nola hasi zen, Añorgako festetan. Errekalden patruila bat zegoen, eta neska bat hil zuten. Hildakoak ere ikusi zituzten. Irubiden ere bai, beste bat. Galarretan asko fusilatu zituzten.