Gerran hildakoak eta zauritutakoak

  • Jose Luis Ardanza Gazetan bonba batek gizona hil

    Jose Luis Ardanza Errasti (1929) Juan Ardanza Errasti (1927) Elorrio

    Bonba batek laurogei urteko gizona hil zuen Gazetan, satsa zabaltzen ari zela.

  • Isidro Valenciaga Altzoan zeukan moja bonbak hil

    Isidro Valenciaga Gacetabeitia (1930) Elorrio

    Umezurtza zenez, mojekin bizi zen Elorrioko ospitalean. Bonbardaketak hasten zirenean, baso batera joaten ziren. Moja batek (Sor Estefanía) altzoan zuen Isidro, eta bonba batek hil zuen hura; berari ez zitzaion ezer gertatu. Ez du mojen oroitzapen onik. Gero, tunelean babesten ziren.

  • Pedro Eriz Bonbardaketak Elorrion

    Pedro Eriz Arbulu (1925) Elorrio

    Obus batek Tetuan tabernako andrea hil zuen; geroago, abioi-bonba batek moja bat. Egun horretako arratsaldean bonbardaketa berriz. Hildakoen izenak.

  • Pedro Eriz 7 karlista fusilatu

    Pedro Eriz Arbulu (1925) Elorrio

    Elorrioko zazpi karlista fusilatu zituzten. Frontean, berak dakienez, 3 gudari hil ziren.

  • Maria Aizpurua Aita erretratutik ezagutu zuen

    Maria Aizpurua Murgoitio (1933) Elorrio

    Aita gerran hil zitzaion berak bi urte zituela. Ama bakarrik gelditu zen. Nahiz eta aitaren akordurik izan ez, ezagutu egin zuen bere erretratua ikusi zuenean.

  • inaki-gallastegi Lehen tiroak eta kanoikadak

    Iñaki Gallastegi Gorroño (1928) Elorrio

    Arrasateko Garagartzatik botatako kanoikadak neska bat hil zuen auzoan. Beren etxea ez zuten, jo mendi tontor batek babesten zuelako.

  • Eusebio Arietaleanizbeaskoa Hildako milizianoaren istorioa

    Eusebio Arietaleanizbeaskoa Agirrezabal (1922) Elorrio

    Memariatik San Agustinera sartu ziren "nazionalak", borrokarik gabe. Hildako miliziano bat lurperatu gabe egon zen luzaroan. Emakume batek lurperatu zuen lehendabizi, eta gero apaiz batek hezurrak atera eta hilerrira eraman zituen.

  • Pilar Inurrigarro Moroek bere senide batzuk hil zituzten Elgetan

    Maria Pilar Iñurrigarro Aranzibia (1934) Elorrio

    Moroak Elgetan sartu zirenean, Pilarren senide ziren senar-emazteak hil zituzten, eta alaba zauritu zuten.

  • Joxe Mari Lertxundi Gerrako injustiziak

    Joxe Mari Lertxundi Zuloaga (1932) Aia

    Gerra garaia gogoan du, hiru urte eta erdi bazituen ere. Orduko oroitzapenak kontatzen ditu: soldaduak, familiaren estutasuna, soldadu zaurituak hil egin zituztela...

  • Bittor Garaigordobil Salaketen ondorioz hildakoak eta kartzelaratuak

    Bittor Garaigordobil Berrizbeitia (1915) Abadiño

    Gerra garaian, ezinikusien ondorioz, kartzelaratu eta hil zituzten hainbat lagun. Auzokoen edo herrikoen arteko salaketa asko egon ziren herri askotan.

  • Xanti eta Anjel Osa Familien egoera gerra garaian; abertzaleak herritik bota

    Angel Osa Arrizabalaga (1922) Xanti Osa Arrizabalaga (1926) Zumaia

    Gerrak ez zituen harrapatu borrokarako adinean, baina hamasei urtekoak jada gerrara joaten ziren. Familiak gazte gabe geratu ziren. Frontean hil ziren auzokoak. Senarrak Bilbo aldera ihes eginda zituzten emakumeak eta umeak herritik bidali egin zituzten, gose handiagoa pasa zezaten. Zumaiarren bizipenak Gernikako bonbardaketan.

  • Jose Antonio Olea Bonbardaketan anaia bi eta aitita hil zituzten

    Jose Antonio Olea Garaita (1930) Durango

    Ez du gogoan bonbardaketan zelan irten zen etxetik. Etxe ondoko arotzerian egon zela gogoratzen du eta goitik jausten zirenak paperak zirela pentsatu zuen; bera mahai azpian ezkutatu zen. "Paper" horiek bere etxeko ezkaratzera (sukaldera) sartu ziren eta bertan hil zituen bere bi anaia eta aitita.

  • Txomin Garmendia Galarza Gerra garaia Berrobin

    Txomin Garmendia Galarza (1934) Berrobi

    Gerra garaian, nazionalek kapital bat hartzen zutenean, herriko kanpaiak jotzen zituztela gogoan du. Bilbo hartu zutenean, Berrobin kanpaiak jo zituzten. Berrobin bi mutil hil ziren gerra garaian. Gerratik itzulitakoek zorriak ekartzen zituzten. Lan gutxi zegoen. Gorriak pasa zituztela kontatzen zuten.

  • Isabel Agirrebeitia Gerra hasierako akorduak

    Isabel Agirrebeitia Uribe (1926) Feli Uribe Alberdi (1928) Durango

    Felik gerra hasierako aireplanoak gogoratzen ditu. Solora urten eta bertan ezkutatzen ziren belarriak tapatu eta palu bat hagin tartean zutela. Isabelek Otxandioko bonbardaketako akordua du: kamioiak beraien etxe aurretik pasatzen ziren zaurituekin, Izurtzan egon baitzen gurutze gorria. "El abuelo" hegazkina. Karrantzara joan ziren ebakuatuta, ganadu eta guzti trenez joan ziren denak.

  • Maitena Belaustegigoitia Bere ahizpa bonbardaketan hil zen jesuitetan zegoela

    Maitena Belaustegigoitia Ortueta (1923) Durango

    Bonbardaketako egunean, etxean geratu ziren. Aitak bere ahizpa Itziar Jesuitetan hilda aurkitu zuen; oraindik arnasa zuela aurkitu zuen, baina hil egin zen.

  • Teresa Jaio Hildako durangarrak

    Teresa Jaio Rementeria (1924) Durango

    Durangoko mutil batzuk gerran hil ziren. Beldur handia pasa zuten gerra denboran. Gerrako abioiak Gasteiz aldetik etortzen ziren. Gerra pasa eta gero ere egon ziren soldaduak Durangon.

  • Joxe Forcada Soldaduekin tratu ona zeukaten

    Joxe Forcada Arrieta (1930) Andoain

    Gogoan ditu gerra garaiko soldaduak; haiekin bazkaldu izan zuten eta tratu ona zeukaten. Soldaduak tiroka aritzen ziren; "pakun" hotsa egiten zuten tiroek. Gogoan du tiro haietako batek lagun bati hankan egindako zauria.

  • Milagros Zubillaga Zauritutako soldaduak Durangon

    Milagros Zubillaga Solagaistua (1925) Durango

    Zauritutako soldaduak Milagrosen etxe ondotik sarritan pasatzen ziren. Soldaduek salestar mojei kanta-burlak abesten zizkieten.

  • Inozenzio Astorkiza Frontean hiltzen zirenak

    Inozenzio Astorkiza Zigarreta (1920) Bermeo

    Frontean baten bat hilez gero, ezaguna bazen etxean abisatzen zen, baina ez beti. Mañu auzoan ere badago sekula bere berririk izan ez zutenen bat.

  • Maite Rodriguez Aita lau urtez etxetik kanpo ez zezaten hil

    Maite Rodrigez Romero (1931) Busturia

    Gerra Zibilean aita lau urtez Bidanian (Gipuzkoa) izan zuen hara ihesean joanda. Hainbat axpetar hil zituzten gerran eta bere aitak horregatik egin zuen hanka.