Ondasunen galera

  • Arantxa Barriola Gerra garaian, etxea konfiskatuta

    Arantxa Barriola Etxeberria (1939) Donostia

    Eraikin osoa zen familiarena, baina gerra garaian kendu egin zieten. Dendaren erdia ere beste batzuk eduki zuten, baimenik gabe.

  • Arantxa Barriola Francoren bisitak; gerran konfiskatutako ondasunak

    Arantxa Barriola Etxeberria (1939) Donostia

    Telefonoa kendu egiten zieten, Franco Aietera etortzen zenean; urarekin ere murrizketak. Gerra denboran, Aldapetako etxea kendu egin zieten; Garibai kaleko eraikinean ere bizitza bat eta denda. San Bartolomeko mojak aitonaren etxean ezkutatu ziren. Komentua zaintzen.

  • 15537 Gerra hasi zenean ez ziren inora joan

    Tere Arregi Altuna (1929) Donostia

    Gerra hasi zenean Terek 7 urte zituen. Ez ziren inora joan. Dendak miatzen zituztela du gogoan.

  • pilar kortadi "Baratzategi" baserriaren galera

    Pilar Kortadi Lasa (1927) Donostia

    Ezkondu zenean, senarraren baserrira joan ziren bizitzera, "Baratzategira", Intxaurrondora. Gauetik goizera, baserria kendu zieten xox batzuen truke.

  • pilar kortadi Kasua irabazi, baserria galdu, beti menpean

    Pilar Kortadi Lasa (1927) Donostia

    Baserria kendu zietenetik, Udalak hainbat baserritarrei kendu zizkien lurrak, etxea... bestelako proiektuak egiteko, euren interesekoak. Pilarren familiak, ongi ordaindutako abokatu baten laguntzaz kasua irabazi zuten arren, inork ez die baserririk itzuli.

  • 1542 Gerraostean etxea okupatuta eta aita hiltzear

    Patxi Sansinenea Azurmendi (1935) Donostia

    Groseko Birmingham kalean bizi ziren, baina gerraostean ezin izan zuten etxera sartu. Errejimenekoak omen ziren etxea okupatu zienak, eta beraiek ez zuten ezertarako eskubiderik ezta kexatzeko ere. Aita gerratik gaixo etorri zen eta laster hil zen. Orduan, Zegamara joan zen amarekin batera, hangoa baitzen ama. Paper-lantegian gutun-azalak egiteko lantegia ere bazuten, eta ama bertako arduradun jarri zuten. Kontu kuriosoa da; izan ere, bere ama abertzalea zen eta lantegikoak ez.

  • 1553 Villa Xantiene

    Patxi Mugerza (1936) Donostia

    Donostiara itzuli zirenean, etxea hutsik topatu zuten, gerra garaian hamaika etxe hustu zituzten Donostian. Ulia inguruan zuten etxea, Villa Xantiene.

  • 1559 Gerraostea: beldurra nagusi

    Martina Alava Zumalakarregi (1922) Donostia

    Zumaian hilabete egin zuten. Trenik ez zegoen. Gerraostean beldurrez bizi ziren. Beraien eraikinean maistra errepublikar bat bizi zen; etxea hustu egin zuten, eta prezintatu. Euskaltzalea izatea aski zen etxea ixteko. Jende asko joan zen Donostiatik ihesi, kaitik baporeetan, Bilbo aldera...

  • 1613 Gerra garaiko lapurretak etxeetan

    Ramon Labaien Sansinenea (1928) Donostia

    Aieteko jauregia Udalarena da. Lapurtutako gauza mordoa zegoen han. Telesforo Monzonenak, besteak beste. Etxean ere dena lapurtu zieten. Marokoko soldaduek josteko makinak osten zituzten.

  • MirenEgana Aitaginarrebaren inprenta eta etxea gerran lapurtu zuten

    Miren Egaña Goya (1946) Donostia

    Bere aitaginarrebak gerra aurretik eraiki zuen elkarrizketa garaian bere etxea zena. Bertan zuen inprentako tailerra. Gerran etxean zuten guztia lapurtu zioten: igogailua, berogailuak, harraskak... Espainiako beste inprenta batzuetan egon ziren.

  • JL Mendizabal Gerratik bueltan etxerik eta lanik gabekoak

    Jose Luis Mendizabal Yarzabal (1935) Patxi Mendizabal Yarzabal (1927) Donostia

    Beraien familian ez zen inor joan borrokara Espainiako Gerra Zibilean. Asko etxe barik gelditu ziren, gerratik bueltan etxea hutsik aurkitu baitzuten. Beste askok lana ere galdu zuten, nagusiak ez baitzuen langilea berriro hartzeko derrigortasunik. Abertzale askok, "gorriek", etxebizitza lortzeko arazoak ere izan zituzten.

  • joxe aranzadi Urrezko erlojua eta "Niño Jesusa" baratzean txikituta

    Joxe Pablo Aranzadi Urretabizkaia (1932) Donostia

    Gerra garaian Altzagara joan ziren etxekoak. Etxera bueltatu zirenean, etxean falta zitzaizkien hainbat gauza baratzean aurkitu zituzten txiki-txiki eginda; tartean, amak Mexikotik ekarritako urrezko erlojua eta amak debozioa zioen Pragako "Niño Jesusa".

  • Bidaurre Iraola Etxea konfiskatzea

    Juanita Bidaurre Iraola (1928) Veronica Bidaurre Iraola (1937) Donostia

    Gerran jende askori konfiskatu zizkien etxea eta ondasunak.

  • Txomin Aranbarri Baserri asko konfiskatu zituzten

    Txomin Aranbarri Larizubirrementeria (1924) Durango

    Baserri asko konfiskatuta egon ziren; kanpora ebakuatu behar izan, eta herrira bueltatutakoan, etxea okupatuta aurkitu zuen jende askok. Beraien etxea oso ondo aurkitu zuten. Inongo diru barik, bizi berri bati eman zioten hasiera.

  • Isidro Ugarte Amaren jaiotetxea milizianoek erre zuten

    Isidro Ugarte Ortuoste (1924) Durango

    Gerra sasoian bere amaren jaiotetxea, Izurtzako Ortuzar, milizianoek erre zuten. Alde egiteko esan zieten eta ez zutenez kasurik egin, erre egin zieten etxea. Josteko makina baino ez zuten atera. Beste etxe batera joan ziren, eta etxe hura ere erre egin zuten.

  • Teresa Jaio Gerran ihesi Kantabriara

    Teresa Jaio Rementeria (1924) Durango

    Karrantzan egon ziren hilabete batzuk, eta handik Kantabriako Cartes herrira joan ziren. Santurik gabeko eliza batean egon ziren. Esnea ematen zuen behia kendu zieten soldaduek.

  • Luis Irazola Aita Bilbotik Durangora bizikletan, nahiz eta ez jakin

    Luis Irazola Zamalloa (1931) Durango

    Bilbon zeudela jakin zuten Durangoko etxea errekisatu egin behar zietela. Orduan, aitak bizikleta bat hartu (ez zekien ibiltzen) eta Durangora itzuli zen. Auzoko emakume lotsagabe bat aurkitu zuen etxearen jabe egin nahian, eta airean bidali zuen. Denak itzuli zirenean, katua aurkitu zuten ate aurrean miauka.

  • Apin Urreta Etxea errekisatu eta hil arte bertan bizi

    Apin Urreta Solagaistua (1926) Durango

    Gerrak bete-betean harrapatu zuten eta auzokoekin batera, buztarri eta etxeko gauzak hartuta, Karrantzara eta Torrelavegara joan ziren. Etxera bueltatzerakoan, beraien etxe bat (baserria barik, beste bat) errekisatuta izan zuten. Herrian gelditu ziren karlistek agintzen zuten herrian. Bere aitaginarreba gorria zelakoan, kartzelara sartu zuten. Etxea errekisatu ziena hil arte bizi izan zen bertan.

  • Juan Martin Bermeosolo Bilbo hartu zutenekoa; Sollubeko frontea

    Juan Martin Bermeosolo Gabiola (1925) Ea

    Gerra garaian baserriak errekisatu egiten zituzten gorriek, gosea zegoen eta. Markinan geratuta egon zen frontea, 7 hilabetez. Bilbo inguruan nazionalek "cinturón de hierro" delakoa egin zuten, babesteko. Baina ez zuen balio izan, kostatik, aldamenetik sartu zirelako. Sollubeko frontea izugarria izan zen. Gorriek nazionalak aurrean hartu zituzten eta hegazkinen laguntzaz nazionalista ugari hil.

  • Mari Karmen Gerrikabeitia Soldaduek baserria hartu

    Mari Karmen Gerrikabeitia Garramiola (1929) Etxebarria

    Mari Karmenek sei-zazpi urte zituela etorri zen gerra. Gerra sasoian soldaduak sartu zitzaizkien etxera, eta alde egin behar izan zuten handik. Zuloeta baserria soldaduen kuartela izan zen denbora batez. Amaren senide batzuen baserrira joan zen familia. Han gau bat egin, eta, gero, Xemeingo sakristauaren etxean egon ziren sei hilabetean. Sakristaua beraien esne-bezeroa zen.