Ondasunen galera

  • Adrian Amantegi Jendearen laguntzari esker iraunarazi

    Adrian Amantegi Arteaga (1928) Mañaria

    Gerra garaian ondasunak galdu eta zor asko pilatu zituzten. Aita gazterik hil arren, amak aurrera atera zituen seme-alabak. Jende askok utzi zien dirua aurrera egin eta negozioa berriro martxan jartzeko.

  • Isabel Etxanobe Abereak kendu zizkieten

    Isabel Etxanobe Oteiza (1926) Mañaria

    Behiak, ardiak, astoa, ahuntzak, oiloak... zituzten etxean. Bere aita Izurtzara joan zen abereekin eta milizianoek ia denak kendu zizkieten. Sei oilo eta ahuntz bat baino ez zuten mantendu; oiloak ohe azpian ezkutatzen zituzten eta ahuntza tuberia batean.

  • Mari Karmen Azkune Mendatatik Markinara

    Mari Carmen Azkune Arrate (1928) Markina-Xemein

    Etxea hustuta aurkitu zuten etxeratu zirenean, herriko jendeak lapurretan eginda. Nola edo hala lortu zituzten bizitzeko behar ziren gauzak. Gerra berriz pasatzea baino nahiago luke hiltzea.

  • Elisabet Aretxabaleta Aitaren tailerra konfiskatuta

    Elisabet Aretxabaleta Goikoetxea (1921) Markina-Xemein

    Bere aita kartzelatik etorri zenean, ezin izan zuen zapata-tailerrera bueltatu, konfiskatu egin baitzioten. Ganbaran hasi zen lanean. Beste behargin bat ere izaten zuen aitak.

  • Elisabet Aretxabaleta Ezer barik etxe eske

    Elisabet Aretxabaleta Goikoetxea (1921) Markina-Xemein

    Bere amaren lehengusina bat errota batera ezkondu zen eta bere ahizpa han egon zen gerran. Bere ama bi ume gazteenekaz Markinara bueltatu eta ezer barik utzi zutenez, udaletxean etxe bat eskatu zuen. Elisabet eta bere neba Aulestin geratu ziren.

  • Juan Jose Agirregomezkorta Soldaduek bildotsa kendu

    Juan Jose Agirregomezkorta Eizagirre (1932) Markina-Xemein

    Ardizain zegoela bildotsa harrapatu zioten soldaduek. Frontea ere etxe ondoan zuten, Kalamuan. Beldur izaten ziren hango tiro-hotsa entzuten zutenean. Behin, errotara zihoala, zaldia kendu zioten arrebari.

  • Felisa Olazabal Herrian hildakoak

    Felisa Olazabal Garate (1928) Mendaro

    Herrian hildakoak egon ziren. Itziar gainera eramaten zituzten hiltzera. Taberna bateko nagusia ere hil zuten. Beraien etxea okupatzeaz gain, beste batzuk ere okupatu zituzten. Irin-fabrikan ere egon ziren.

  • Jesus Ugartemendia Bermeoko Guardia bZibilen kuartela

    Jesus Ugartemendia Learreta (1929) Mundaka

    Aita kartzelatik bueltatu eta egunero joan behar izaten zen Bermeoko Guardia Zibilen kuartelera. Kuartela non zegoen azaltzen du; Nestor Basterretxea eskultorearen familiari konfiskatutako etxea zen.

  • Kontxi Urkiri Osabak, soldadu nafarrei ezinikusia

    Kontxi Urkiri Altzibar (1942) Mutriku

    Osabak gerrako kontu asko kontatzen zituen. Soldaduak pasatzen ziren baserritik eta asko italiarrak izan arren, nafarrei ezinikusi berezi bat zien. Soldadu mutil koxkor batek mehatxatu egin zuen armarekin.

  • Tomas Alkorta Gerran, ardiak Ondarroara eta garia Mutrikura eraman behar

    Tomas Alkorta Barruetabeña (1937) Mutriku

    Gerra garaian jaio zen, 1937an. Tomasek 22 egun zituela, aita gerrara joan zen. Garia Mutrikura eta ardiak Ondarroara eraman behar izan zituzten berez diru trukez. Ez zuten dirurik inoiz jaso.

  • Tomas Alkorta Errekisatutakoa nazionalentzat

    Tomas Alkorta Barruetabeña (1937) Mutriku

    Gerra garaian, karlistak ziren herriaren kontrola zutenak. Baserrietan eta etxeetan errekisatzen zutenak nazionalei eramaten zitzaien gabez ezkutuan.

  • 1590 Etxetik irten beharra

    Ricardo Duñabeitia Gandarias (1929) Muxika

    Frontea etorri zenean, amagaz batera, bera eta auzoko batzuk Ariatzarantz bajatu ziren eta handik Okara joan ziren, Okako Arandian; Muxikarako bidea zarratuta zegoen. 8 bat egun egin zituzten bertan. Etxetik derrigorrean egin behar izan zuten alde; auzoko beste askok ere alde egin behar izan zuten. Etxera bueltatzerakoan, mantak eta balak baino ez zituzten aurkitu; ez zegoen ezer. gero auzoko beste etxe batean ere egon ziren.

  • Maximo Undabeitia Gerrako kontuak: frontea, hildakoak...

    Maximo Undabeitia Zabala (1919) Muxika

    Frontea altuera denetan zegoela dio: Askarin eta Bizkargin, besteak beste. Ajurian, Solabarriko seme bat hil zuten, bere anaiarekin batera egun pasa joan zirenean: bideak ebaki zizkieten eta abioi bat ikusterakoan areka (kuneta) batera joan zen; ikusi egin zutenez, tiro bi eman zizkioten. Ganadua errekisatu zieten, 12 bat buru zituzten.

  • Zeferino Mandaluniz Artaldea konfiskatuta

    Zeperino Mandaluniz Gorroño (1918) Muxika

    Gerran, ardiak eta bildotsak kendu zizkieten. Auzoko bati ere dena kendu zioten. Bere gurasoak, 5 seme frontean izateaz gain, ezer barik gelditu ziren. Soldadu asturiarrak aritu ziren konfiskatzen.

  • Gregori Ajuriagojeaskoa Behia exijitzen

    Gregori Ajuriagojeaskoa Loroño (1913) Muxika

    Aitaginarreba Frantziara joan zen ihesi. Gregori ezkondu eta gero, bere aitaginarrebak etxeko behiak eraman zituen. Batek behia eman zion amaginarrebari, eta gero behi hori emateko exijitu zion; baina berak jada ez zuen behirik. Kartzelara eramango zutela mehatxatu zioten. Istorio horretan gertatutakoa zehatz-mehatz kontatzen du Gregorik.

  • Jesus Barandika eta Feli Goikoetxea Gerran auzokoen etxera

    Jesus Barandika Berrojalbiz (1921) Feli Goikoetxea Enbeita (1930) Muxika

    Jesusen etxekoek beraien etxea utzi eta, ganadu eta guzti, auzoko beste batera joan ziren. Bi txerri hil zizkieten. Kontuz ibili behar zuten etxeko kea ikus ez zezaten.

  • Maria Irazabal Etxea errekisatu zieten

    Maria Irazabal Izundegi (1921) Muxika

    Gerran ganadu eta guzti joan ziren oinez Gueñeseraino. Etxea errekisatuta aurkitu zuten bueltatzerakoan; giltza udaletxean zegoela zioen kartel bat aurkitu zuten. Bere aita zen alkatea eta beldurrez egon ziren. Ez zen ordezko alkaterik egon, baina agindua bere aitaren lehengusu batek hartu zuen.

  • Maria Irazabal Etxea erraz berreskuratu zuten

    Maria Irazabal Izundegi (1921) Muxika

    Gerra sasoian, etxera bueltatu zirenean, errekisatuta zegoenez, auzoko etxean egon ziren lotan. Ordura arte bere aita alkatea zen; baina aginpidea galdu zuen, eta bere ordez lehengusuak hartu zuen postua. Haren etxera joanda lortu zuten berriro etxeko giltza, bertan bizi ahal izateko. Gauza asko ostu zizkieten.

  • Juanita Esturo Gerrateko botikina etxean

    Juanita Esturo Orue (1924) Muxika

    Gerratean etxetik alde egin behar izan zuten; eta, etxera bueltatzerakoan, dena hutsik topatu zuten. Beraien etxean gerrateko botikina jarri zuten; hori dela-eta, usain jasanezina egon zen. Martxotik irailera arte egon ziren kanpoan.

  • 1251 Mutikotan epaitua

    Felix Arregi Zendoia (1925) Oñati

    Bere etxeko aldeko denda, Lasena, konfiskatu egin zuten "liberadoreek". Baita bizikletak alokatzeko beste denda bat ere, Kale Zaharrean. Lapurreta inozo batengatik norbaitek salatu zituen Felix eta bere lagun batzuk, eta Donostiako adin txikikoen epaitegira eraman zituzten. Tribunalak absolbitu egin zituen.