Ondasunen galera

  • Bilboko klinika militar batek lapurtu zuenekoa

    Brigida Uriguen Perea () Amorebieta-Etxano

    Klinikako jabeak epaiketara eraman zuen militarra, baina hura ez zen eraikinetik joan, eta atsekabetuta hil zen.

  • Pepe Barandiaran Gerra garaiko errekisak

    Pepe Barandiaran Zaldibar (1924) Eskoriatza

    Gogoan dauka "Tabolintxeroaren" etxera soldaduak sartu zirela, eta hango pianola etxetik atera eta su eman ziotela plazan. Beste etxe batzuetan ere egin zuten lapurretan.

  • Jerardo Elortza Errepublika garaian antzerkiak Bergarako Batzokian

    Jerardo Elortza Egaña (1944) Oñati

    Errepublika garaian Batzokietan eta Karlisten Zirkuluetan antzerkiak egiten ziren, batzuk euskaraz eta beste batzuk gaztelaniaz. Bergarako Batzokian ere bazegoen antzeztokia eta egiten ziren euskarazko antzerkiak. Gerraostean sortu zen Ernai taldeko batzuk gaztetan hor ibiliak ziren: Txomin Amasorrain, Juste Amenabar. Gogoan du 1950eko hamarkadan eskolatik joan zirenean ikusi zuela agertoki hura. Gerora jakin zuten Batzokia izana zela eta konfiskatuta egon zela. Nazionalisten edo errepublikanoen etxe eta lokalak konfiskatu egiten ziren.

  • Julio Aspe Beitia Ganadua konfiskatu aurretik irenduta saldu

    Julio Aspe Beitia (1928) Aramaio

    Txekorrak konfiskatzen zituzten, baita iditarakoak ere. Konfiskatze lanetan zein ibiltzen ziren aipatzen du. Julioren aitak konfiskatu aurretik txekorrak irendu eta bizkaitar bati saldu zizkionekoa kontatzen du.

  • 1622 Gerran familiak bizitakoak

    Eugenio Nafarrate Telleria (1913) Karmen Zurbano Egaña (1923) Aramaio

    Gerra denborako kontuak. Nazionalekin soldadu ibili zen Eugenio. Anaia eta arreba, berriz, kartzelan egon ziren Gasteizen. Aitari etxea hutsik laga zioten.

  • 909 Gerra garaian ihesi

    Julita Arregi Etxeberria (1924) Eibar

    Arragueta kalean jaio zen Julita. Gerra garaian, Santanderrera eta handik Bartzelonara joan ziren. Ama lanean egon zen han, eta ahizpa bi neskame; eskolara joaten zen bera, eta katalanez ere ikasi zuen. Zazpi hilabete egin zituzten han. Bueltan, etxea errekisatuta zeukaten.

  • Roberto Altuna Iriondo Amandrearen etxean hamalau lagun

    Roberto Altuna Iriondo (1930) Eibar

    Frantziatik itzultzean Eibar guztiz suntsituta zegoela goratzen du. Amandrearen etxera hamalau lagun joan behar izan ziren bizitzera.

  • Juan Iturriondobeitia Gerran dena galdu arren aurrera egin

    Juan Iturriondobeitia Larruzea (1929) Amorebieta-Etxano

    Gerraostean etxean zuten dena kendu zien, hormak baino ez zizkietela utzi dio eta aitaren erloju bat ere ateratzea lortu zuten. Gerora amak lan asko egin zuen eta ondo bizitzea lortu zuten.

  • Santi Villareal Gerran etxea utzi behar

    Santi Villareal Barrena (1935) Amorebieta-Etxano

    Santiren ama gerra denbora hil zen. Turtziotik Santander aldera joan ziren ebakuatuta eta bueltan ez zieten etxera sartzen utzi eta osaba baten etxean egon ziren. 1944an erosi zuen aitak Derteano "Dertia" baserria. Lemoako eskolara joan zen aitak harrobian lan egiten zuen bitartean bera han egon zelako osabarenean.

  • Teresa Aresti Milizianoek etxetik atera eta ganaduak ostu

    Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

    Gerratik itzuli zirenean, etxea apurtuta eta hutsik topatu zuten. Milizianoak izan ziren etxetik atera zituztenak. Agertu ziren egunean, ahuntzak zaintzen egon zen Teresa eta ahuntzak hil zizkiotela gogoratzen du. Etxeko ganaduak ere kendu zizkieten.

  • Anastasio Zamalloa Hiru behi eta astakumea kendu zizkietan hil eta jateko

    Anastasio Zamalloa Zubero (1928) Amorebieta-Etxano

    Soldaduek hiru behi eta astakumea kendu zizkien Bilbon. Kendutakoa berreskuratzen joan zenean astakumea hilda zegoela ikusi zuen, jateko hil zuten.

  • mARIBI aRREGI Denda, gerra aurretik I; bankua

    Maribi Arregi Zufiria (1943) Oñati

    Meza-liburuak, arrosarioak, lumak... saltzen zituzten. Perfumeak egiten zituzten. Gerra aurretik, aitajauna eta amandrea seme zaharrenarekin zeuden dendan, Joxerekin. Gozogintza ikasten ari zen beste seme bat; Bartzelonan almendra-negozioa jarri zuen. Roxita izebaren denda. Banco Bizkaia ere beraiena zen, baita Vascongadas aseguruak ere. Gerra garaian kendu egin zieten dena. Bankuko itsulapikoak eta giltza.

  • Pedro Jauregi Labordenean lanean

    Pedro Jauregi Sorondo (1922) Andoain

    Labordenean 16 urterekin hasi zen, eta 52 urte egin zituen. Espoletak egiten zituzten, granadentzat. Egunean 8.000 egiten ziren. Gerra garaiko kontuak. Kamioiak errekisatu zituzten, Bilbora eramateko. Labordeneko ezkutalekua.

  • Pepa Bikandi Venezuelara jende asko joan zen Zornotzatik

    Pepa Bikandi Ibarretxebea (1922) Amorebieta-Etxano

    Zornotza erre zutenean, zornotzar askok alde egin zuten herritik. Bilbo edo inguruko herrietara joan ziren asko. Venezuelara ere jende asko joan zen. Baserritar batzuek euren baserriak berreskuratu zituzten itzuli zirenean, baina beste batzuei baserriak kendu zizkieten.

  • Pepa Bikandi Gerraren ondorenean, tuberkulosia

    Pepa Bikandi Ibarretxebea (1922) Amorebieta-Etxano

    Etxearekin batera, negozioa ere erre zitzaion familia bati. Familia horrek tuberkulosiaren izurria ere jasan zuen geroxeago. Tuberkulosi izurri larria izan zen orduan.

  • Juanito Leibar Guridi Aitaren baserrira babes bila

    Juan Leibar Guridi (1926) Arrasate

    Loretoki etxean oiloak eta untxiak zituzten. Ortuan hazitako marrubiak ospitalera saltzen zituzten. Gerra auzora zetorrela eta, Erenuzketa baserrira joan ziren babestera. Han pasatu zuten hilabetean euren etxea garbitu egin zieten. Arrasateko guduari buruzko azalpenak.

  • Pedro Juan Akarregi Lekeitiora heldutakoan dirua farolan ezkutatu

    Pedro Juan Akarregi Aboitiz (1921) Lekeitio

    Gerra sasoian, Santoñatik Lekeitiora bueltatu zirenean, dena kentzen zutela-eta, zuten diru guztia ezkutatu zuen farolaren barruan. Hala ere, ikarak jota, entregatu egin zuen. Zuten guztia txalet batera entregatu behar izaten zuten.

  • 362 Herria nolakoa zen; udaletxea erre zutenekoa

    Juan Iturria Astiazaran (1921) Zarautz

    Auzoetan, denek ezagutzen zuten elkar. Azoka non izaten zen. Plaza dagoen lekuan, lehen finka bat zegoen. Udaletxearen eraikina alondegia zen. Udaletxea erre egin zuten gorriek. Honen inguruko kontuak.

  • 284 "Lazpiur y Linazisoro" zapata-lantegia

    Javier Linazisoro Lazpiur (1927) Bergara

    Aitajaunak eta aitak zapata-lantegi bat ipini zuten martxan. Egoera txarrean zegoen Mendibil lantegia, eta beraiek hartu zuten. Lantegiak Gerra Zibilera arte iraun zuen, baina orduan Antzuolako Telleria jeneralak errekisatu egin zuen. Gerra ostean, guztiz txikituta zegoenean, berreskuratu ahal izan zuten.

  • Agustin Otadui Etxeetako gauzak errekisatzen Soraluzen

    Agustin Otadui Arrasate (1920) Berriz

    Etxetik joan zirenei gauzak errekisatzen aritu zen Soraluzen. Koartelera eramaten zituen.