Ondasunen galera

  • Joxe Esnaola Konfiskatutako ganadua, Loiolara

    Joxe Mari Esnaola Garmendia (1930) Azpeitia

    Soldaduek, txahalak konfiskatu zizkieten. Konfiskatutako ganadu guztia Loiolara eramaten zuten. Loiolan, basilikaren bi aldetan, egurrezko estalpetan gordetzen zuten ganadua.

  • Maria Ibarguren Gerran erreketeekin izandako tratua

    Maria Ibarguren Iparragirre (1922) Azpeitia

    Gerra hasi zenean, anaiak mendian ziren; etxera deitu zituzten eta ezkutatuta edukitzen saiatu ziren. Francoren aldeko soldadu bat etxean izan zuten behin. Etxeko oilo guztiak kendu zizkieten erreketeek.

  • Begoña Errasti Amu baserrian jaioa

    Begoña Errasti Agirre () Azpeitia

    1939ko irailaren 18an jaio zen Amu baserrian, amaren jaiotetxean. Aita gerrara joan zenean, kalean zuten etxea kendu zioten amari, eta baserrira bueltatu behar izan zuen.

  • Julian Arruti 2 "Salvoconducto"a

    Julian Arruti Ezenarro (1926) Azpeitia

    Gerra denborako kontuak. Bidaiatu ahal izateko "salvoconducto"a, baimena... eskatu behar izaten zen komandantzian. Familiako altzari lantegia berriz martxan jarri zutenean, altzariak saltzera joateko "salvoconducto"a eskatzera joaten zen Julian. Komandantzia bi tokitan egon zen: lehenengo, beterinarioaren etxean (errekisatu egin zioten), eta, gero, Enparan jauregian. Egunerokoan diruarekin zer arazo izaten ziren aipatzen du.

  • Julian Arruti 2 Organeroaren etxea errekisatu

    Julian Arruti Ezenarro (1926) Azpeitia

    Zezen plaza aurrean zegoen organeria. Organeroaren familiari buruzko kontuak: gizona katalana zen eta emaztea donostiarra (Azpeitiko abertzaleen presidenta). Etxea errekisatu zien, eta haien etxeko abertzaleen "kolgaduriak" (oihal zintzilikariak) plazan erretzen ikusi zituen Julianek.

  • 410 Aitak eskopeta berreskuratu zuenekoa

    Jose Zufiaurre Goia (1934) Beasain

    Joxek etxean duen eskopetaren inguruko azalpenak. Gerra garaian, eskopetak konfiskatu egin zituzten eta aitak bere eskopeta nola berreskuratu zuen kontatzen du.

  • 280 Gerraostea Bergaran

    Florita Izuskiza Zubizarreta (1927) Bergara

    Centro Republicanoa Bergaran (Casino Republicano). Gerraostean, bertako altzairu eta arropak herriko plazara eraman zituzten eta su eman zioten guztiari. Auxilio Social; behar gehien zuen jendeari jaten ematen zioten bertan.

  • 284 "Lazpiur y Linazisoro" zapata-lantegia

    Javier Linazisoro Lazpiur (1927) Bergara

    Aitajaunak eta aitak zapata-lantegi bat ipini zuten martxan. Egoera txarrean zegoen Mendibil lantegia, eta beraiek hartu zuten. Lantegiak Gerra Zibilera arte iraun zuen, baina orduan Antzuolako Telleria jeneralak errekisatu egin zuen. Gerra ostean, guztiz txikituta zegoenean, berreskuratu ahal izan zuten.

  • 182 Batailoiak eta ganadua

    Luis Aranzabal Gabilondo (1922) Bergara

    Batailoiak baserrian zeuden bitartean, ganadua egunean zehar kanpora ateratzen zuten, arriskutik aldentzeko. Bukaeran, ganadua kendu egin zieten. Soldaduek ordaindu egiten zuten jaten zutena, nahiz eta diru horrek geroago baliorik izan ez.

  • Elisabet Agirrezabal Arrese Ahizpetako bat zigortua, batzokian ibiltzeagatik

    Elisabet Agirrezabal Arrese (1919) Bergara

    Bere ahizpak batzokian ibiltzen ziren gerra aurretik. Han aurkitutako zerrenda bat zela eta, zigortu egin zituzten. Afiliatuak ziren, eta bietako bat, Rosario, zuzendaritzakoa. Horregatik zigortu zuten, soldaduen arropa zikina garbitzera. Errepublika garaian bera ere joaten zen batzokira, festaren bat zegoen aldiro. Idazmakina eta irratia kendu zieten. Monzongo etxean errekisatutako gauzak zeuden, eta aitari handik nahi zuena hartzeko esan zioten gero. Ez zuen ezer hartu. Ez zituzten beraien gauzak berreskuratu. Isuna ere jarri zieten. Bi ahizpak Emakume Abertzale Batzan zeuden, eta zaharrena juntan. Salatariak familiakoak izan zirela esan zieten.

  • 1168 Muñoatarren inguruko kontuak

    Manuel Iraola Goenaga (1926) Bidania-Goiatz

    Muñoatarren inguruko kontuak. Nazionalistak ziren eta gerra denboran herritik alde egin zuten semeek, baina aita harrapatu egin zuten. Inguruko baserri gehienetan maizterrak ziren eta Muñoa hori zen etxejabea. Gerra denboran harrapatu zutenean, balore guztiak kendu zizkioten eta geroago enkantean jarri. Muñoatarrek euren sepultura dute elizan.

  • Espe Gonzalo Gerra garaian ihesi; etxea obusek puskatuta

    Espe Gonzalo Hernando (1927) Bermeo

    Gerra sasoian, gaztetxoa zen. Aita ebakuatuta egon zen, Frantzian, bost hilabetean. Ama eta bera gaizki ibili ziren; osabaren etxera joan ziren, Mundakara. Aita bueltatu zenean, etxea obusek hautsita zegoen.

  • begona-ponziano 'Errite Deuna' ontzia ostu

    Begoña Ponziano Angel (1920) Bermeo

    Ontzioletan baserritar askok egiten zuen lan. Hasieran, belaontziak egiten ziren; eta, gero, motordunak. Eurek ere izan zuten motorduna, 'Errite Deuna'. Harrapatu egin zieten gerra denboran.

  • begona-monasterio Emakume abertzaleak

    Begoña Monasterio Zubillaga (1916) Bermeo

    Bere aitak Erremedio kalean zuen tailerra. Josteko makina kendu zieten gerra sasoian. Batzokia errekisatu egin zuten; eta bertara deitu zuten haren ahizpa. Nazionalek herri bat hartzen zuten bakoitzean, Lamerara joan behar izaten zen garbitasunak egitera. Berarekin batera, berarekin josten ikasten zebiltzanak ere egon ziren.

  • Agustin Otadui Etxeetako gauzak errekisatzen Soraluzen

    Agustin Otadui Arrasate (1920) Berriz

    Etxetik joan zirenei gauzak errekisatzen aritu zen Soraluzen. Koartelera eramaten zituen.

  • Tomas Jainaga Aita kartzelan eta etxea prezintatu nahi

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Bere aita Karrantzan harrapatu zuten, trintxerak egiten ari zela eta kartzelaratu egin zuten. Amama eta amamaren neba baserrian topatu zituzten, gizonezko bat etxea prezintatzera joan zenean. Isunak ipini zizkieten.

  • Tomas Jainaga Gerra ostean, familia batzuk etxetik bota

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Gerra ostean, etxetik bota zituzten familia batzuek etxe jabeek. Beraiek ere berriz ordaindu behar izan zuten etxea.

  • Niceta Zabala 2 Aita kartzelan eta furgoneta errekisatuta

    Niceta Zabala Zamakona (1937) Berriz

    Aitak gerra hasi zenerako, furgoneta bat zeukan eta errekisatu egin zioten. Aita kartzelan Bilbon egon zen eta negar asko egiten zutela han kontatzen zien aitak, baita norekin egon zen han ere.

  • 1512 Bueltan, etxea hutsik; arreba jostuna

    Jose Inazio Urdanpilleta San Sebastian (1913) Donostia

    Donostiara bueltatu zirenean, etxea ia hutsik topatu zuten. Josteko makina utzi zuten; arrebak galtzak josten zituen, eta sastreria batean topatu zuen lana; aurretik sastreria famatua batean zebilen lanean, baina bueltan ez zuten hartu. Hari eskerrak egin zuen aurrera familiak.

  • Margari Aizpurua Hernaniko sua ikus zezaketen

    Margari Aizpurua Lete (1923) Donostia

    Gerran, bere jaiotetxera, Hernaniko Martindegi auzoko Oilalumera joan ze amarekin batera. Osabak leihoetan lasto-fardoak jarri zituen defentsarako. Handik ikusita zuten handiak ikusten zituzten Hernanin. Astigarragan, aldiz, ez zen horrelakorik egon. Dena baretu zenean, bueltatu ziren aitarengana etxera. Gerran etxea utzi zuten asko ezer gabe gelditu ziren, etxea okupatuta aurkitu baitzuten.