Ekonomia gerra garaian

  • 973 Gerraren ondorenak

    Arroxa Pikabea Artola (1916) Oiartzun

    Urteko errenta 66 duro kostatzen zitzaien maizterrei. Garai hartan ez zen batere sosik ikusten eta baserritik bakarrik ateratzeko asko zen. Portuberrin, anaiak meategietan egiten zuen lan, eta hark ekartzen zuen diru pizarra, baina gerran hil zen. Hika.

  • 968 Etxeko janaria, tropentzat

    Joxe Pagadizabal Artola (1928) Oiartzun

    Gerra garaian, soldaduak etxez etxe ibiltzen ziren tropentzako janaria biltzen. Txarondokoei txekorra eramanarazi zieten hiltegira. Baleak egiten zituzten, baina gero ez zuten ordaintzen.

  • 968 Tropek, dena libre

    Joxe Pagadizabal Artola (1928) Oiartzun

    Egun gutxitan txekorra eta sei zikiru eraman behar izan zituzten tropentzat. Soldaduek menditik ere nahi zutenean hartzen zuten hazienda, fusilarekin hilda.

  • 968 Gerrara behartuak

    Joxe Pagadizabal Artola (1928) Oiartzun

    Txarondon inor ez zen joan gerrara. Senideak gazteegiak ziren eta aita zaharra zelako libratu zen. Gainontzean, Tornolan, etxe bakoitzetik bat eraman zuten.

  • 621 Senarra militarrek eraman zuten

    Kaxilda Zubialde Olaskoaga (1911) Oiartzun

    Militarrek gidak behar zituzten alde batetik bestera mugitzeko; herriko bi hartu zituzten horretarako. Kaxildaren senarra zen horietako bat. Gero ere beraientzat lan egitera behartu zuten; arotza zen eta kutxak egiten jarri zuten.

  • 800 Lehendabizi erreketeak eta gero soldaduak

    Maitxo Gaztañaga Etxeberria (1927) Frantxiska Iragorri Iriarte (1920) Oiartzun

    Garmendi erreketez bete zen. Bazekiten bertakoak abertzaleak zirela, gainera. Gero, soldaduak sartu ziren. Gero bere koinatua izango zen Pascual soldadu haien artean zegoen. Kanoikada batek udaletxea harrapatu zuen; bertako gartzelan zegoen herritar bat bertan hil zen.

  • David Barandiaran "Gerran irabazten da dirua"

    David Barandiaran Iturriotz (1927) Amasa-Villabona

    Laborde fabrika militarizatu eta diru asko irabazten hasi zen. Daviden moduan, Martin Ugalde ere bertan ibili zen lanean.

  • Leonor Larrañaga Eibartar asko Valentziako hainbat herritan lanean gerra garaian

    Leonor Larrañaga Azurza (1913) Eibar

    Gerra Zibila. Durangotik, Castro Urdiales-era joan ziren. Bonbardaketa izugarria. Tunel batean egin zuten lo. Handik Valentziara joan behar zirela esan zieten. Han 3 herritan egon ziren: Alberique; Buñol eta Alginet. Bertan egiten zuen lana zein zen azaltzen du.

  • 385 Gerra-garaiko jatekoa

    Karmele Elola Aranburu (1924) Zarautz

    Gerra-garaiko ogiari "dinamita" deitzen zioten. Ez zuten hura jaten. Babarrunak eta irina lortzen zituzten eta ardia ere hazi zuten etxean. Baratzea zuten etxean. Ogia ere etxean egiten zuten.

  • 1310 Amak presoei jana eman eta anaiak zaindu egiten zituen

    Matilde Aizpurua Zubizarreta (1926) Zestoa

    Gerra hasi zenean, bainuetxeko hotelean atxilotuta zeuden presoei jana eramaten zien Matilderen amak, dirua lortzeko. 17 urteko anaia fusila hartu eta bainuetxera joaten zen presoak zaintzera.

  • Lore Egurrola Erreketeen arropak garbitzen

    Lore Egurrola Urkiola (1924) Ondarroa

    Saturraranen zeuden frankisten arropak garbitzen zituzten. Zorriz beteta egoten ziren arropak eta aparte garbitzen zituen amak. Dirua eta jatekoa ematen zieten.

  • Raimunda Basurto Gosea ez pasatzeko baliabideak izandakoak

    Raimunda Basurto Lazkano (1921) Agustina Garmendia Lazkano (1921) Jesusita Manterola Larrañaga (1922) Getaria

    Goserik ez zuten pasa, bazutelako janaria nondik lortu: batzuek baratzetik, besteek mahastietatik, eta besteek itsasotik. Olioa erosi egin behar izaten zuten, eta ondo zaintzen zuten zenbat gastatzen zuten. Ogia erosteko jendea nola moldatzen zen azaltzen dute. Beraiek etxean ez zuten ogirik egiten; bai, ordea, taloak.

  • Bitoriana Artola Etxea miatu zieten III

    Bitoriana Artola Agirre (1918) Lezo

    Sei erreal zituen gordeta, eta berokia ordaindu zuen gero. Ama Birjina egunean estreinatu zuen. Iloba, berriz, negarrez, bera erreal gabe geratu zelako.

  • Manuel Olasagasti Aitaren gerrako istorioak

    Manuel Olasagasti Arriaga (1940) Lezo

    1940an jaio zenez, ez zuen gerra ezagutu. Aita batzokiko idazkaria izan zen gerra aurrean. Gerra etorri zenean, batzokiko gauza guztiak gorde behar izan zituzten. Aita ez zen gerrara joan, enpresa militarizatuetan egin zuen lan.

  • Genaro Agirre Gerratik libratu nahian

    Genaro Agirre Mendizabal (1919) Legazpi

    16 urte zituela, gerra iritsi zen, eta orduko oroitzapenak gogoan ditu. Patrizioren fabrika militarizatuta zegoen, eta han hasi zen lanean Genaro. Hala ere, egun batean, militarrak etorri ziren eta Genaro soldadu eraman zuten beraiekin.

  • 1558 Loiolara bizitzera

    Jon Ezeiza Areitioaurtena (1936) Donostia

    Gerra hasi zen urtean jaio zen, Donostian. Gurasoak ez ziren inora joan. Amak janari-denda zeukan, eta ahal bezala konpondu ziren. Gero, Loiolara joan ziren bizitzera. Ama feminista zen, Emakumeetakoa. 35 urterekin ezkondu zen. Bi senide ditu, anaia eta arreba.

  • 900 Eibarko arma-lantegiak

    Agustin Arana Barinaga (1913) Bartolo Arriola Garate (1912) Eibar

    Eibarren egiten ziren armek ez zuten gerrarako balio. Arma motak aipatzen ditu. Eibartarren fusil-fabrika Deustura eraman zuten; eta, geroago, Valentziara. Izan ere, frontea hurbilegi zegoen hemen. Horregatik daude hainbeste bikote valentziarren eta eibartarren artean. Gertaera bat kontatzen du.

  • 447 Ehungintzaren bilakaera Bergaran

    Antonio Irazola Altuna (1924) Bergara

    Ehungintzaren bilakaera Bergaran. Gerra garaian, Francoren tropentzako arropa guztia Bergaran egiten zen. Bergarako uraren garrantzia... Ehungintzaren beherakada noiz hasi zen.

  • 278 Gernikatik itzulera; etxea hutsik eta lanean hasi beharra

    Maria Argialde Azalza (1917) Bergara

    Gernikatik etxera itzuli zen. Etxea hutsik aurkitu zuen. Bizimodua aurrera ateratzeko egindako lanak. Igandetan, lagunekin zinera joateko dirurik ez, eta arropa garbitzen jardun zuen hainbat etxetan. Gerora, zapata-lantegi batean hasi zen lanean. Telleriarenean, armadarentzako kartutxo-gerrikoak egiten zituzten, besteak beste. Berak egiten zuen lana azaltzen du.

  • 278 Telleriarenean kartutxo-gerrikoak nola egiten zituzten

    Maria Argialde Azalza (1917) Bergara

    Telleriarenean egiten zen lana. Kaleko zapatak eta soldaduendako zapatak egiten zituzten. Kartutxo-gerrikoak ere egiten ziren bertan. Nola egiten zituen azaltzen du.