Ekonomia gerra garaian

  • Juanita Zulueta Babeslekuetara lasterka sirenak entzutean

    Juanita Zulueta Urdengarai (1929) Bermeo

    Bilbon amarekin zegoela (gerra denbora zen), sirena jotzen hasi eta jende guztia "alaurike" eta lasterka joan zen babeslekuetara. Barruan jende guztia errezatzen. Handik irten, Atxuriko geltokira joan eta trenez itzuli ziren Bermeora. Bazuten dirua, gerrara joan aurretik aitak txanponez betetako kafetera bat utzi zielako.

  • begona-monasterio Aitak egiten zituen hilkutxak

    Begoña Monasterio Zubillaga (1916) Bermeo

    Bermeotik alde egin zutenean, bere gurasoak Bermeon gelditu ziren. Aita Soltxaga jeneralaren laguna eta herriko arotz bakarra zenez, berak egiten zituen hildako militarren hilkutxak eta amak laguntzen zion.

  • Jose Anton Renteria Kofradiako dirua Iparraldera

    Jose Anton Renteria Anduiza (1939) Bermeo

    Bere aitonak eta beste gizon batek, gerra heldu zenean, kofradiako dirua Iparraldera eraman zuten eta Euzkadiko gobernuaren kutxan sartu zuten. Gerra bukatu ostean, gerrara bueltatzerakoan, dirua banatu zuen. Beste aitona, aitaren aita, errepublikazalea izan zen, baina bere aita abertzalea.

  • Jose Anton Renteria Ama guardien arropak garbitzera behartuta

    Jose Anton Renteria Anduiza (1939) Bermeo

    Bere aitak Burgosen egin zuen soldadutza; eta, gerora, ezkondu ostean, urte asko egin zituen etxetik kanpo: soldadu, gerran, lanean... Bitartean, bere ama guardien arropak garbitzera eta janaria prestatzera behartu zuten.

  • 460 CAF lantegia militarizatuta gerra denboran

    Bitoriano Apalategi Aranburu (1921) Jose Usabiaga Etxeberria (1923) Juan Bautista Usabiaga Etxeberria (1923) Beasain

    Baserritar asko hasi ziren lantegietan lanean. Jornala zenbatekoa izaten zen. Lantegi handiak Beasainen: CAF eta Bernedo. Egoera industriala Beasainen. Errepublikaren aldarrikapena eta lantegietako egoera. Gerra garaian, CAF-en bonbak eta gerrarako munizioak egiten zituzten; militarizatu egin zuten lantegia.

  • 1690 Etxean ez zuten goserik pasatu

    Abelintxu Olano Olibares (1932) Ubide

    Bilbon lauzpabost hilabete eman zituen preso bere aitak. Etxean ardiak zituzten, eta aurrera atera ziren goserik pasatu gabe. Herrian okerrago bizi izan zirenak egon ziren.

  • Andone Bidaguren Bonbardaketa osteko lapurretak

    Andone Bidaguren Bilbao (1927) Gernika-Lumo

    Jende asko lapurretan hasi zen, Errenteria auzoko denda askotan ostu zuten bertakoek, aurrez aurre ikusi zituzten lapurretok. Hainbat gauza kalera atera zituzten eta beraiek "baiariñe", belarra altxatzeko tresna bat, eraman zuten etxera, baina bere aitak ordaindu egin zuen. Gero, ordea, beraiei ostu zieten.

  • Juan Oiarzabal Gerra garaian etxekoak nola atera ziren aurrera

    Juan Oiarzabal Abalia (1929) Azpeitia

    Gerra hasi zenean, jendeak ez zuen Azpeititik alde egin behar izan. Bere aita gerran ibili zen kanpoan; eta, bitartean, etxean aurrera ateratzeko nola moldatu ziren azaltzen du.

  • Koldo Pildain Aita Deustuko zubian lanean

    Koldo Pildain Gonzalez de Langarika (1931) Otxandio

    Bilbon 3-4 hilabete eman zuten. Frankistak gerturatzean, Miraballeseko Avellanedas-era joan ziren. Denera, 50 bat iheslarik egiten zuten lo baserri bateko ganbaran. Etxeko esnea eta patatak zituzten elikagai nagusiak. Gauez teilatuan bala-hotsak entzuten ziren. Koldoren aitak Deustuko zubiaren makina-gelan jardun zuen lanean. Koldo eta arreba nagusia joaten ziren aitari bazkaria eramatera, San Frantzisko kalean bizi zirenean. Makina-gelatik aireplanoen erasoak entzuten zituzten.

  • 1007 Soraluzen, kanoi-lantegian lanean

    Luxiano Juaristi Alberdi (1932) Azkoitia

    Gerra hasi zenean, lau urte zituen eta gose handia pasa zutela dauka gogoan. Arrandegia utzi eta abarketak egiten aritu zen lanean, Soraluzera joan zen arte. Soraluzen kanoi-lantegi batean hasi zen ofizioa ikasteko asmotan. Gerrarako kartutxoak neurrira jartzen aritzen zen.

  • Bonifacio Alberdi Aita Egiako teila-lantegian lanean

    Boni Alberdi Jauregi (1926) Donostia

    Aitaren lana: Egiako teila-lantegian, labeetako arduraduna zen. Oinez joaten zen. Gerra denboran, aita ospitaleak zaintzen egon zen, eta gero ezkutatu egin behar izan zuen. Fraisorotik ekarritako anaia. Hiru urte egin zituzten Astigarragan.

  • Bonifacio Alberdi Loiolan baserriak bai, baina lantegirik ez

    Boni Alberdi Jauregi (1926) Donostia

    Loiolako dendak: janari-denda, estankoa, ile-apaindegiak... Lantegirik ez. Baserriak zeuden bakarrik. Gerra denboran itxi zuten Egiako teila-lantegia; oinez joaten zen lanera aita, erdi ezkutuan, Altzatik barrena.