Ekonomia gerraostean

• Bizikleten osagarriak Eibartik kanpo

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Bizikletak eibarren, baina osagarriak Eibartik kanpo egiten ziren, edo bestela erosi. Torlojugintza ere asko zabaldu zen, tailer txikiek tailer handientzat lan egiten baitzuten.

• Tailer indartsuak Eibarren

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Lorenzo Zabalak egin zituen lehenengo motorrak. Kaskoak eta Laster konpasak. Star eta Victor Sarasketa.

• Laguntzarik gabe, industriarik ez

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Banku aldetik eta makinaria aldetik emandako maileguei esker sortu zen Eibarko industria eta garapena. Konfiantzazko tratua baitzen nagusi.

• Makinak kontrabandoan

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Blokeo ekonomikoa zela eta, ekoiztutako produktuen kopuru txiki bat bakarrik esportatzen zen. Jasotako dibisa ez zen nahikoa izaten makinak kanpoan erosteko, eta askotan kontrabandoan ekartzen zituzten makinak, zatika, ondoren Eibarren berriro montatzeko.

• Madrilen atzerriko makinak

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  1954an Parisera joan zen Jose Mari lan kontuak zirela eta. Don Emilio Caprile ezagutu zuen bertan, bisitatu zuen lantegiko nagusia, gerratik ihesi joan zena.

• VESPA (Villaverde Estraperlea Sin Pagar Aduanas)

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Bizikletak egitetik motor-bizikletak egitera pasa ziren Eibarren. Vespa motorra egiten hasi zen Francoren suhia, Eibarren, aldiz, Lambrettak.

• Ullastresen ekonomia plana

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  1958. urtean Opusekoak sartu ziren gobernuan, eta tailer txiki asko itxi ziren haien 'plan Ullastre' delakoaren ondorioz. Honek kalitatezko produkzioa ekarri zuen.

• Orbea eta Gabilondo Eibartik kanpora

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Eibartik atera ziren lehen enpresak Orbea eta Gabilondo izan ziren. Orbearen kartutxoak Gasteizera eta Gabilondoren pistolak. Elgoibarrera joan ziren. Sozialistak grebekin hasi eta beldurrez Eibartik kanpora egin zuten salto. CIL bizikletak.

• Industriaren garapena Eibar inguruan

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Eibarrera etorri, eta ondoren Eibar inguruko herrietara zabaltzen hasi zen industria eta industriako langileria. Etxeak eraiki zituten Armeria eskola ondoan, populazioa handitzearen ondorioz.

• Imperial lantegieraren gainbehera

  Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

  Patria idazteko makinak egiten zituen Imperial lantegia itxi zutenekoa, salmenta sarerik ez zuela eta.

• Gerraostean, Eibarren lanak gora

  Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

  1940 eta 1942 bitartean, Candido kartzelan zegoen. Pixkaka lana igotzen joan zen eta piezak bukatu gabe ere eramaten zituzten. Edozeinek lantegia ipintzeko aukera izaten zuen.

• Eibarko damaskinatuaren urte goxoak

  Fernando Echebarría Unamuno (1927) Eibar

  Beraientzat sasoi onena 1970 inguruan izan zen. Toledon gero eta lan gehiago; Eibarren, berriz, ordurako beherakada handia egina zuen. Gerra ostea garai ona izan zen; emakume ugari aritzen ziren lanean. Lan asko zegoen garai hartan Eibarren. Damaskinatzaileak zeuden Euskal herrian zehar ere.

• Gerra osteko urrearen kontrabandoa

  Fernando Echebarría Unamuno (1927) Eibar

  Lehenengo Mundu Gerran, urreak balio gutxi zuen; jendeak nahiago zituen zilarrezko txanponak urrea baino. Urrearen inguruko tranpak azaltzen ditu, kontrabandoari lotutakoak.

• Ogi klaseak: fotak. Grabadoreentzat ogi berezia

  Esteban Justo Larrañaga Argarate (1913) Eibar

  Fotak banatu behar izaten ziren goizetan. Grabadoreek ogiaren mamia erabiltzen zuten piezei distira ateratzeko. Gerra ostean gose handia egon zen. Horren inguruko kontu batzuk aipatzen ditu.

• Gerra ondorengo egoera: euskararen erabilera; gosea

  Niceto Marcano Muguerza (1932) Eibar

  Euskaraz-erdaraz hitz egitearen inguruko azalpenak. Kanpotik etorritako jendea. Gerra ostean, euskararen kontrako jarrerak. Errazionamendua. "Regiones Devastadas". Erreka.

• Eibarko industria eta Armeria Eskola

  Niceto Marcano Muguerza (1932) Eibar

  Armeria Eskola. Jendea ondo prestatuta irten izan da bertatik. Tailerrak sortzeko ilusioa. Eibarko tailer gehienak hutsetik hasitakoak. Industria Eibarren gerra osteko urteetan. Industriarako eta armagintzarako sasoi ona. Denak balio zuen, dena saltzen zen. Asmatzaileak ere baziren, Ibacetatarrak, adibidez. Helmholtz markako organoak asmatu zituzten. Telebistak ere egiten zituzten.

• Gerra garaian zer jaten zen

  Petra Aguirregomezcorta (1926) Pedro Egiguren Larrañaga (1927) Eibar

  Umetan eta gaztetak ez zituzten dilista edo "lentejak" jaten. Gerra garaian, batata edo "boniatua" jaten zuten patataren ordez. Baba beltzak, zuriak eta gorriak jaten zituzten. Baserrietan kalean baino gose gutxiago pasatu zen. Kaleko jendia, ogia eta babarrunak jatera joaten ziren baserrietara.

• Estraperloa eta kupoak; Bilbora material bila. El estraperlo y los cupones; a Bilbao a por material

  Antonio María Yraolagoitia Orbea (1925) Eibar

  Estraperloa eta kupoak; Bilbora material bila. El estraperlo y los cupones; a Bilbao a por material

• Gerraosteko arrazionamendua. Errotak

  Pedro Iriarte (1937) Abaurregaina

  Gerraostean ez zuten goserik pasatu. Arto-esnea jaten zuten gosaltzeko. Errotak prezintaturik. Abaurrepera eramaten zuten garia ehotzera. Errepidetik urrun dago eta ez zen arazorik izaten.

• Kontrabandoa

  Pedro Iriarte (1937) Abaurregaina

  Abaurregainen lehenago kontrabandorik ez. Orbaizetan, Aurizberrin eta Iaurtan (Eaurta, Jaurrieta), ostera, bai. Azkenaldian zaldi-kontrabandoa dago.