Euskara eta politika

  • Manuel Peña Euskaraz hitz egitea debekatuta

    Manuel Peña Fernandez (1939) Urretxu

    Aizpurutxora heldu zenean lagun euskaldunak egin zituen baina euskaraz hitz egitea debekatuta zegoen.

  • Rosa Fernandez Euskarareriko sentimendua

    Rosa Fernandez Fernandez (1961) Zumarraga

    Euskara bezala, katalana hitz egitea debekatua zegoen. Euskararekiko duen sentimenduaz hitz egiten du.

  • Gorka Hermosa Seme-alabak euskaldun bezala heztea; Ikastola

    Gorka Hermosa Sánchez (1976) Urretxu

    Gorkaren amaren arrazoiak, seme-alabak euskaldun bezala hezitzeko. Ikastolei buruzko ikuspegia.

  • Allande Etxart Abertzaletasuna eta euskara

    Allande Etxart (1950) Margarita Etxart (1951) Altzai-Altzabeheti-Zunharreta

    Bozketan %5 da abertzale, baina badira auzapez euskaldunak. Euskaldun ugari dira baina abertzale gutxi. Gipuzkoako egoera ere ez da perfektua, boto abertzale ugari izanagatik ere, berria egunkaria ez baita ia saldu ere egiten.

  • Mercedes Telleria Hizkuntzaren egoera Francoren garaian

    Mercedes Telleria Izaguirre (1913) Eibar

    Euskararen egoera Francoren garaian. “Hable en Cristiano”. Norbere nortasuna ezin da hain erraz ahaztu. Eibarko euskara, ona. Amandreak euskarazko liburuak zituen. Amaren inguruko kontakizunak (Madrilgo egonaldia...).

  • Arnaldo Bolunburu Sozidadeak Eibarren

    Arnaldo Bolumburu Inza (1933) Eibar

    Soziedadeak Eibarren. Gerra ostian hasi ziren. Lehelengoa, Kerizpia baino lehenago, "Kurdin-Club". Zezenbiden, beste bat egon zen. Ego-Gain; Tariña... Gero ta gehiago. 10 urtean perretxikoak moduan irten ziran. Boom bat izan zan.

  • Jose Mari Kruzeta Euskararen inguruan idazteagatik poliziak atxilotu

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Egunkari, liburu eta elikula guztiak zentsuratuta zeuden, eta oso kontrolaturik. Bi aldiz eraman zuten Jose Mari poliziarengana euskararen inguruan idazteagatik.

  • 906 Eibarren pentsakera politiko desberdinetakoak elkarren lagun

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Pentsakera guztietako lagunak izaten zituzten; ohikoa zen. Martiniano Larrañaga falangista zen. Euskararen alde egin izan zuen. Eguren alkatea.

  • Niceto Marcano Muguerza Gerra ondorengo egoera: euskararen erabilera; gosea

    Niceto Marcano Muguerza (1932) Eibar

    Euskaraz-erdaraz hitz egitearen inguruko azalpenak. Kanpotik etorritako jendea. Gerra ostean, euskararen kontrako jarrerak. Errazionamendua. "Regiones Devastadas". Erreka.

  • Maite Zanguitu Gabonetan euskarazko kantak kantatzera

    Maite Zanguitu Arana (1945) Eibar

    Berak 14 urte zitueneko argazki baten inguruko azalpenak. Gabonetan baserritarrez jantzita irten ziren Gisasola andereñoarekin, euskarazko kantak abestera. Orduan hori ez zen ohikoa; lehenengo urteak izan ziren.

  • Alfonso Pagonabarraga eta Fidela Mendiolea Maisuak euskarazko dotrinagaz harrapatu eta jo zuenekoa

    Alfonso Pagonabarraga Gastelurrutia (1928) Abadiño

    Dotrina herriko abadeak ematen zien eta euskaraz jasotzen zuten. Behin eskolan, erdarazko koadernoaren azpian jarri zuen euskarazkoa eta maisuak harrapatu zuen. Palu batekin matrailean jo eta bi arraia marraztu zizkion, espainiar bandera marraztu balio bezala.

  • Jose Gastelu-Urrutia Gerraostean euskara galarazi zuten

    Jose Gastelu-Urrutia Arabio-Urrutia (1922) Deogracias Sarrionandia-Ibarra Irigoien (1924) Abadiño

    Trañako maistra guztiak euskaldunak izan ziren. Gerraostean galarazi zuten euskara. Galdakaoko alkate batek kanposantuko euskarazko berbak ere kenarazi zituen gerraostean.

  • Anastasio, Paul eta Edurne Gerraostean "Nieves" izenarekin sinatu behar

    Edurne Astigarraga Landaluze (1927) Abadiño

    Gerraostean Edurnek "Nieves" izenarekin sinatu behar izaten zuen, nahiz eta epaitegian Edurne zeukan lehenengo izentzat. Berak Edurne idazten zuen lehenengo, baina ezabatu eragiten zioten.

  • Anastasio, Paul eta Edurne Paul izenarekin izan zituen gorabeherak

    Paul Astigarraga Landaluze (1925) Abadiño

    Paulek ezkontzerakoan izenarekin gertatu zitzaiona kontatzen du. Ezkondu ahal izateko, pulpitutik "deia" egin behar izaten zen, ea inork eragozpenik zuen galdetuz. Emaztegaia Durangokoa zuen, eta orduan Aboitiz zen bertako artziprestea. Izenaren gorabeheran harekin izandako eztabaidak.

  • Anastasio, Paul eta Edurne Nortasun agirian euskal izenak jartzeko arazoak

    Edurne Astigarraga Landaluze (1927) Abadiño

    Nortasun agirian euskal izenak jartzeko aukera ematen zuen legea atera zutenean, izena aldatzera joan zen Edurne, Garbiñe ahizparekin. Hasieran ez zioten onartu eta txostenarekin joan behar izan ziren berriro.

  • Anastasio, Paul eta Edurne Gerraostean eskolan erdaraz; bestela euskaraz dena

    Edurne Astigarraga Landaluze (1927) Paul Astigarraga Landaluze (1925) Abadiño

    Euskaraz bizi ziren eta gaztelaniaz ez zekiten askorik. Gerraostean eskolan gaztelaniaz egin behar izaten zuten, baina lagunekin dena euskaraz.

  • Luis Asla Arrietan maistra euskaldunak baino ez

    Luis Asla Altonaga (1925) Arrieta

    Errepublika garaian orduko bandera altxatzen zuten eskolan euskarazko abesti bat abesten zuten bitartean. Maistra Orozkoko alaba zen, Mari Karmen Ibarrondo; dena egiten zuten euskaraz, ez zuten galarazita izan. Hurrengo maistra be euskalduna izan zen, sekula ez zuten hizkuntza zela-eta arazorik izan. Oinarrizko kontzeptuak baino ez zituzten ikasi. Berak 11 urte zituen gerra hasi zenean. Sasoi hartan ez zen eskolarik izan.

  • Eugenio Sagastizabal Tranbian istilua euskaraz egiteagatik

    Eugenio Sagastizabal Beobide (1928) Arrigorriaga

    Eskolan eta kalean ez du arazo handirik izan euskaraz egiteagatik. Tranbian bai gertatu zaio inoiz norbaitek kargu hartzea.

  • Manex Lanatua Euskal Herriko arazoen irtenbidearen alde borrokan

    Manex Lanatua (1948) Ahatsa-Altzieta-Bazkazane

    1974ean apaiztegitik atera zen. Orduan Euskal Herriko egoeraz konprometitu zen. Baionako eliz nagusian baziren gose greba egiten ari zirenak. Euskal Herriko eskubideen alde elizak ezer ere egiten ez zuela eta, eskutitz bat idatzi zien Baionako apzpikuari, Donostiakoari, Etxegarai ezpeletarrari, eta Hego Ameriketan ari zen Don Hélder Cámara-ri. Frantzian langile borrokan ari zen apaiz batek baino ez zion erantzun

  • Manex Lanatua Euskara galtzearen arrazoiak

    Manex Lanatua (1948) Ahatsa-Altzieta-Bazkazane

    Kolonialismoa da euskara desagertarazi duena. Bera ere oroitzen da "Euskalduna naiz, zozoa naiz" idatziaz arbelean. Arbel hori bizkarrean hartu eta inguruan zebiltzen langile euskaldun batzuen aurretik pasatzera bortxatua izan zen. Alta, irakaslea euskalduna zen. Lotsa sortarazi dute euskaldun izateagatik. Badira oraindik frantsesa euskaran oinarrituta mintzatzen duten jendeak.