Euskara eta politika

• 10 urterekin diploma eman zioten euskara jakiteagatik

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Nafarroan, Principe de Vianako agintariek diploma bana banatu zieten euskaraz egiten zuten ikasleei, 1957an. Euskara maite zuten karlistak ere bazeuden Nafarroan.

• Euskalduna izateagatik burla, Oñatin

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Gorriak ikasi zituen Oñatin, erdaraz ez zelako moldatzen. Urrestillako beste mutiko bat ere bere antzera zebilen, eta azterketa euskaraz ipini zioten behin. Gaztelaniaz irakurtzeko zaletasuna hartu zuen.

• Euskarazko mezak ematen hasi ziren Gasteizen

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Langile mugimenduan sartu zen Gasteizen. "Apaiz langileak". Garai hartan, 1967 inguruan, euskarazko mezak ematen hasi ziren Gasteizen; lantegietara lanera joandako euskaldun asko zeudelako. Ez zuten baimenik lortu. Gitarrarekin kantatzen zuten elizan.

• Euskarazko eskolak ematen, Bar Pacon

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Euskarazko eskolak ematen ere hasi ziren. 20tik 8 inguru hasi ziren euskara irakasten, han eta hemen. Oñatibia apaizaren "método radiofónico) erabiltzen zuten. "Umandi"-ren gramatika ere bazegoen. 3 ikasle talde izan zituen. Manuel Iradier elkartean, Bar Pacon... behin atxilotu egin zuten.

• Euskara irakasten zuen lehen talde antolatua Gasteizen

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  "Umandi" euskara irakasten ibili zen aurretik. Peli Presa ere bai... Talde antolatu moduan, beraiek izan ziren lehenengoak. 100dik gora ikasle izan zituzten. Agurainera, Elosura... ere joaten ziren. Euskara batua.

• Euskara batuaren gorabeherak

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Euskara batuaren kontra zeuden batzuk, eta berak ere bazituen zalantzak, baina eskoletan premia zegoen euskara bateratzeko. Bizkaiko ikastetxeetan iskanbilak izan ziren, ez zituztelako batuko formak begi onez ikusten.

• Izaskun Arrueren ibilerak: ikastola klandestinoa

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Izaskun Arrue klaseak ematen zituen bere etxean, 1963tik. Haren ibilbidea kontatzen du. Inguruan zebilen bera ere.

• Olabide ikastolan ikerlan bat egin zuen

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Olabide ikastolan ibili zen, karrera egiten ari zen garaian: hitanoari buruzko ikerlana egin ondoren, ikerlan bat egin zuen Olabiden, ikasleek egiturak zein adinekin ikasten zituzten jakiteko.

• Eusebio Osa eta Olabide ikastola

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Eusebio Osa Olabide ikastolan ibili zen. Bota egin zuten, haren metodologiarekin ez zetozelako bat.

• Debaldeko euskarazko eskolak, kirol klubetan ere bai

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Euskarazko eskolak non ematen zituzten aipatzen du. Club Jabatos eta Club Aquinas. Joseba Azkarraga politikaria eta Enrique Knör izan zituen ikasle gisa. Ez zuten kobratzen.

• Juan Bautista Gamiz taldearen sorrera, AEK-ren aurrekaria

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Juan Bautista Gamiz taldea sortu zuten euskara irakasleek, AEK-ren aurrekaria. Metodologia bat sortu zuten. Gero eta ikasle gehiago zituzten, eta beste probintzia batzuekin batu zirenean sortu zen AEK.

• AEK-n lanean

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  AEK-ren sorreran egoteaz aparte, bertan lanean ere ibili zen. AEK eta IKAren arteko ika-mikak. Euskal Filologia ikasi ostean ere jarraitu zuen AEKn: inspektorea joaten zenean, bera zen tituludun bakarra.

• Araotzen barnetegia egin, eta denak atxilotuta

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Araotzen (Oñatiko auzo bat) barnetegi bat antolatu zuten, euskara irakasteko. Bukatu zenean, Guardia Zibila joan zitzaien atxilotzera. Bera Gasteizen atxilotu zuen Polizia Nazionalak.

• Gasteizko kartzelatik ihes egiteko prest

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Kartzelara eraman zituzten, baina ez denbora askorako. Ihes egiteko modua pentsatu zuten, eta dena prestatu. Franco joan zen Gasteizera, eta odol deliturik ez zutenak libre utzi zituzten.

• Euskararen egoera Gasteizen, 60ko hamarkadaren bukaeran

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  60ko hamarkadaren bukaeran euskararen egoera eskasa zen Gasteizen. Euskara goraka joaten ikusi dute. Euskaltegiak eta ikastolak, Euskal Filologiako fakultatea, B eta D ereduak ikastetxe publikoetan...

• Gasteizen euskaraz bizitzea gaur egun

  Felix Razkin Mendinueta (1947) Arbizu

  Gasteizen euskaraz bizitzea oraindik ez da erraza, baina berak lehen hitza euskaraz esaten du beti. Osakidetzan ere euskaraz egiten zuen. Erantzun txarrak ere jaso izan ditu, baina gero eta gutxiago dira. Euskalduntze-prozesua Osakidetzan.

• Hezkuntza gerraostean

  Miren Zuazabeitia Herrasti (1930) Aretxabaleta

  Eskolan, arratsaldeko hiruretan egiten zuten otoitza. Goizean, Francoren aldeko hainbat kantu abesten zituzten.

• Izena berreskuratu berri

  Miren Gaztelu Urreta Zubia (1932) Aretxabaleta

  Batxilergoa hasteko jaiotza agiriaren bila joan zenean, bere jaiotza izena ezabatuta ikusi zuen erregistro zibilean. Nahasgarria suertatzen zitzaion bi izenekin bizitzea eta azkenean lortu zuen bere jatorrizko izena bazter guztietan baliatzea.

• Bere izen "exotikoa"

  Miren Gaztelu Urreta Zubia (1932) Aretxabaleta

  Erregistroan 1939ko otsailaren bederatziko datarekin, "tachado el nombre exótico" jartzen zuela ikusi zuen. "María del Castillo" deitzen ziotenean, sutu egiten zen. Miren Gaztelu izena duen emakume bakarra bera dela uste du.

• 14 urterekin eskola bukatu

  Jesusa Lasagabaster Billar (1926) Aretxabaleta

  Gerraostean eskolan aldatu zen gauza bakarra erdara hutsa erabili beharra izan zen. Eskoriatzako eskolaren oroitzapen ona gordetzen du, baina joateari utzi behar izan zion urrutiegi zegoelako oinez joateko. 14 urtera artekoa izaten zen orduko eskolatzea, normalean. Lau erregelak, Espainiako geografia eta asko gehiagorik ikasi gabe bukatzen zituzten eskolok. Mojekin eskulanak ere egiten zituzten.